İstihdam ve İşsizlik

Yanıt Açıklaması: Araştırma geliştirme faaliyetleri bir ülkenin kalkınmasında anahtar öneme sahiptir. Ülkemizde bu alanda istihdamı teşvik eden bir uygulama 12.03.2008 tarihli 5746 sayılı kanun ile baş­latılmıştır. Teşvikin başlangıç tarihi 01.04.2008, bitiş tarihi ise 31.12.2023 olarak tespit edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: İşsizliğin tahmininde diğer bir yaklaşım, potansiyel çıktı ile reel çıktı arasındaki açıktan yararlanarak işsizlik düzeyinin belirlenmesidir. Bu tahminde Okun Yasasından yararlanılmaktadır. Okun Yasası reel çıktı ile potansiyel çıktı arasındaki açığın boyutundaki değişmeler ile işsizlik oranı arasında sabit bir ilişkinin olduğunu kabul etmektedir. Ekonomideki işsizlik oranının belirlenmesi için potansiyel çıktı ile reel çıktının hesaplanması gereklidir (Yaman, 1977: 65). Doğru cevap B‘dir.

Yanıt Açıklaması: Gelir dağılımındaki eşitsizliği ölçmede kullanılan bir araç olan katsayı İtalyan ekonomist Corrado Gini tarafından geliştirilmiştir. Bu katsayı 0 ile 1 arasında oluşan ondalık bir değerdir. Mutlak eşitlik doğru­su ile “Lorenz Eğrisi” arasında kalan bu alanın, mutlak eşitlik doğrusu altında kalan üçgenin alanına oranıdır. Bu üçgenin alanı 0,5’dir. Gini katsayısı tam eşit­lik durumunda 0, tam eşitsizlik durumunda 1’dir. Toplumda gelir adaletli olarak paylaşılmışsa Gini katsayısı 0 değerini almakta, toplumdaki geliri yalnız bir kişi almışsa yani adaletsiz paylaşılmışsa Gini katsayısı 1’e eşit olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bu politikaların bir kısmı işgücü talebini arttırarak işsizliği önlemeye yönelik önlemler iken diğerleri ise işsizliği sınırlayıcı önlemler olarak nitelendirilmektedir. İlk kısmı oluşturan politikalar; mesleki eğitim programları, istihdamı arttırıcı sübvansiyonlar, kendi işini kuracaklara yardımlar, istihdam danışmanlığı hizmetleri ve kamunun yeni istihdam alanları oluşturması olarak sıralanır

Yanıt Açıklaması: Gizli işsizlik, bir kişinin açık bir şekilde işsiz görünmemesine rağmen, gerçekte üretime hiçbir katkısının olmamasını ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: İstihdam düzeyi veya istihdam hacmi, bir ekonomide belirli bir zamanda fiilen doldurulan çalışma saatleri toplamıdır.

Yanıt Açıklaması: İşsizlere kamu sektöründe istihdam imkânı sağlayan programlar genellikle yaygın ve büyük ölçekli işsizlik problemi ile başa çıkmak üzere uygulanır. Bu programlar kimi durumda konjonktürel işsizliği azaltmak amacına yönelik olabileceği gibi çoğu kez ekonomide genel durum iyileşse bile kolayca iş bulamayacak durumda bulunan dezavantajlı kesimlerin emek piyasalarından kopmalarını engellemeye yönelik olabilmektedir (Biçerli, 2009). Türkiye’de bu kapsamda uygulanan programın adı “Toplum Yararına Çalışma Programı (TYÇP)” dır. Daha çok ekonomik kriz dönemlerinde uygulanan bu program geçici de olsa işsizliği azaltmada etkili bir enstrümandır. TYÇP -mesleki eğitim programları ile birlikte- küresel krizin ülkemizi en çok etkilediği 2009 ve 2010 yıllarında krizin etkilerinin az hissedilmesinde önemli bir rol oynamıştır.

Yanıt Açıklaması: Zamana göre esneklik, “normal çalışma süreleri dışında işletme açısından, ihtiyaç duyulan sürelerde işin yapılması, işçi açısından da iş süresinin başlangıç ve bitişinin çalışanın kişisel durumuna göre ayarlanması” olarak ifade edilmektedir

Yanıt Açıklaması: Hepsi  işgücü piyasası bakımından önemli olan unsurlardan biridir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Pasif politikalar arasında en fazla öneme sahip olan uygulama işsizlik sigortasıdır. İşsizlik sigortası, “Kendi iradesi dışında işini kaybedenlere geçici bir süre ya da yeni bir iş buluncaya kadar kendisi ve ailesinin asgari ihtiyaçlarını temin etmek için geliştirilmiş bir sosyal politika aracıdır”. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Nüfus konusunu tamamlamadan önce “Gini Katsayısı”na da değinmek gerekir. Gelir dağılımındaki eşitsizliği ölçmede kullanılan bir araç olan katsayı İtalyan ekonomist Corrado Gini tarafından geliştirilmiştir. Bu katsayı 0 ile 1 arasında oluşan ondalık bir değerdir.

Yanıt Açıklaması: Sözleşmeye dayalı politikaları altı başlık altında toplamak mümkündür. Politika­lardan ilki çalışma paylaşımı ve erken emekliliktir. Uygulamada çalışma paylaşımı ya emekliliği yaklaşan çalışanların emekli edilerek yerine işsizlerin istihdam edil­mesi ya da çalışma sürelerini kısaltarak işverenlerin daha fazla çalışan istihdam et­meleri şeklinde olmaktadır. Erken emeklilik ilerleyen bölümde ayrıntılı olarak ele alınacaktır. Sözleşmeye dayalı politikalardan bir diğeri olan işçi devri maliyetlerini hedefleyen politikalardır. İşçi devri maliyetlerine, teknolojiden kaynaklanan ma­liyetler, eğitim maliyetleri, kamunun yasal düzenlemelerinden kaynaklanan ma­liyetler gibi maliyetler örnek olarak gösterilebilir. İşçi devri maliyetlerinin yüksek olması işverenleri hem yeni çalışan işe almak hem de var olanları işten çıkarmak konusunda isteksiz yapmaktadır. İşyerinin içindekiler çıkartılamayıp dışarıdakiler istihdam edilememesi işsizlik süresinin uzamasına neden olmaktadır. Kâr payla­şımı politikası ise çalışanlara ücret yerine kârdan bir pay verilmesinin çalışanların üretkenliklerinde farklılıklara neden olabileceğini ileri sürmektedir. Çalışanların kârdan pay almaları aynı zamanda işyerlerinin ücret maliyetlerini azaltacağından ürün fiyatının düşmesine bu da tüketimin artmasına ve işçilerin reel ücretlerindeki düşüşün azalmasına neden olacaktır. Her iki durum da işsizliğin azalmasına yar­dımcı olacaktır. Bir diğer politika olan yeni işe alma sübvansiyonları hem işsizlerin istihdam olanaklarını arttırmayı hem de işten çıkarılma etkilerini en aza indirmeyi amaçlamaktadır. Sözleşmeye dayalı bir diğer politika olan gelir aktarım politika­sına göre ise katılım belgesi olan işsizleri işe alan işverenlere işsizlik sigortası fo­nundan belirli bir miktar ödeme yapılmakta ve işçilerin istihdam sürelerine göre ödemeler belirli miktarda azaltılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Gini katsayısı gelir dağılımındaki eşitsizliği ölçmek için kullanılır. Gini katsayısı tam eşitlik durumunda 0, tam eşitsizlik durumunda 1’dir.

Yanıt Açıklaması: Emek piyasası, en genel anlamıyla, emek arz ve talebinin karşı karşıya gelmesiyle ücretlerin ve çalışma koşullarının belirlendiği piyasadır. Bu tanımlamaya göre, emek piyasasına ilişkin olarak bilinmesi gereken iki kavram vardır. Bunlar, emek arz ve talebidir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de en fazla istihdam 20-29 yaşları arasındadır. Yaş arttıkça istihdam düşmektedir. En az istihdam ise 65 ve üstü yaştaki kişiler arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979-1983) 1970’li yılların sonlarına yaklaşıldığında Türkiye, şartları giderek ağırlaşan bir ekonomik ve siyasal bunalım içine sürüklenmiştir. Artan enflasyon, dış ödeme güçlüğü, bozulan çalışma barışı ve Türkiye’nin ekonomik ilişki içinde bulunduğu ülkelerde yaşanan ekonomik durgunluk gibi nedenlerle Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (DBYKP) bir yıllık gecikme ile 1978 yerine 1979 yılında uygulanmaya başlanmıştır (Biçerli, 2004).

Yanıt Açıklaması: Sayısal esneklik, işletmelerin gereksinim duyacakları işgücü miktarı ve niteliğini, değişen ekonomik ve teknolojik şartlara, piyasadaki talep miktarına ve yeni üretim tekniklerine göre değiştirme serbestisi olarak tanımlanmaktadır. Sayısal esneklik dışsal ve içsel olmak üzere iki ayrı açıdan ele alınmaktadır. Dışsal sayısal esneklik, işverenlerin dönemsel ihtiyaçları doğrultusunda çalıştırdıkları eleman sayılarını değiştirebilme kolaylıkları olarak ifade edilirken içsel sayısal esneklik ise işçi sayısını değiştirmeden işverenin çalışma saatleri ve çalışma programı üzerinde değişiklik yapabilme imka^nı olarak açıklanmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İşsizlikle mücadelede gündeme gelen bir başka esneklik yaklaşımı ise çalışma sürelerine ya da zamana göre esnekliktir. Zamana göre esneklik, “normal çalışma süreleri dışında işletme açısından, ihtiyaç duyulan sürelerde işin yapılması, işçi açısından da iş süresinin başlangıç ve bitişinin çalışanın kişisel durumuna göre ayarlanması” olarak ifade edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ücret Garanti Fonu Ödemeleri pasif istihdam politikaları uygulamalarındandır. Doğru cevap B'dir.