Gelir Dağılımı ve Yoksulluk

Yanıt Açıklaması: Türkiye Dünya Bankası gruplandırmasına göre 12.000 dolar kişi başına geliri ile dünya ekonomileri sıralamasında üst-orta gelir grubunda yer almaktadır. Ülke içi gelir dağılımına bakıldığında 2011 yılında 0,38 olarak hesaplanmış Gini katsayısına göre Türkiye, orta-eşitsizlik düzeyinde bir ülkedir. Gelir dağılımındaki eşitsizliğin 1990’lı yılların başı ve 2000’li yıllardaki yaklaşık yirmi yıllık gelişimine bakıldığında Türkiye’nin gelir eşitsizliği azalan ülkeler arasında yer aldığı görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Yoksulluğa neden olduğu düşünülen başlıca makro faktörler şöyle sıralanabilir: • Gelir dağılımındaki adaletsizlikler, • Emek piyasalarında yaşanan sorunlar; işsizlik, eksik istihdam, düşük ücretler, kayıt dışı istihdam, ayrımcılık vb., • Toplumda yaşanan sosyal değişim ve demografik faktörler; nüfus baskısı, hanehalkı yapısındaki değişim, göç, çarpık kentleşme vb., • Kötü ekonomi politikaları ve ekonomik krizler, • Bölgesel dengesizlikler, • Çevresel bozulma ve doğal afetler, • Kötü siyasal yönetimler, * Savaşlar. Doğru Cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Sayfa 95 ve 96'yı inceleyiniz.

Yanıt Açıklaması: Ülkeler arası gelir dağılımını ülkelerin nüfus büyüklüğünü dikkate almaksızın tanımlamaktadır. Kavram 1’e göre ülke nüfuslarının büyük veya küçük olmasından kaynaklanan farklılıklar dikkate alınmaksızın her ülke kişi başına geliri ile temsil edilen birim olarak kabul edilir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İhraç malları fiyat endeksinin ithal malları fiyat endeksine bölünmesiyle elde edilen ve dış ticaretin bir ülkenin lehine veya aleyhine geliştiğini takip etme olanağı sağlayan göstergeye Dış Ticaret Haddi denir.

Yanıt Açıklaması: Langmore (2004), küresel ekonomiyle bütünleşme sürecinde gelişmekte olan ülkelerin ekonomi politikası önceliklerinin yoksullukla mücadeleyi önceleyen politikalarla çatışabileceğine dikkat çekmektedir. Bhagwati ve Srinivasan (2002) ise küreselleşme ile kırılganlığı artan ekonomilerin olası bir ekonomik kriz ile birlikte yüksek enflasyonla karşılaşmasının yoksulluk üzerindeki etkisine dikkat çekmektedir Dollar ve Kraay (2002) ticarette dışa açıklık performanslarına göre sınıflandırmış olduğu ülke grupları arasında küreselleşmiş olarak tanımlanan ülkelerin küreselleşmemiş olanlardan daha yüksek büyüme performansı gösterdiklerini açıklamıştır. Matusz ve Tarr gelişmekte olan ülkelerde küreselleşme öncesi ve sonrasındaki istihdam düzeylerini karşılaştırmışlardır. Lee ve Vivarelli ( 2006)’ye göre küreselleşmenin yoksulluk üzerindeki etkisini daha iyi anlamak için finansal serbestleşmenin yoksulluk üzerindeki etkilerinin de farkında olmak gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Satın Alma Gücü Paritesi:Ülkeler arasında fiyatlar genel düzeyindeki farklılaşmayı ortadan kaldırmak amac›yla başvurulan para birimi dönüştürme oranıdır. Buna göre ülkelerin kişi başına GSYİH rakamları ülkelerin ortak bir mal sepetini satın alma güçlerindeki farklılığı yansıtacak şekilde düzeltilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Satın Alma Gücü Paritesi: Ülkeler arasında fiyatlar genel düzeyindeki farklılaşmayı ortadan kaldırmak amacıyla başvurulan para birimi dönüştürme oranıdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Dünya Bankası’nın temel aldığı günlük 1 dolarlık gelirden yoksun olmak biçiminde anlaşılan tanımında oldu­ğu gibi, “mutlak yoksulluk” (absolute poverty), temel yiyecek gereksinimlerini -genellikle minimum kalori gereksinimi olarak belirlenmektedir- karşılamak için gerekli gelirden yoksun olmak biçiminde tanımlanabilirken “göreli yoksulluk” (relative poverty), yiyecek dışındaki gereksinimleri-giyim, barınak ve enerji gibi -karşılayacak gelirden yoksun olmak biçiminde anlaşılmaktadır. Son yıllarda, bu iki tanımı içerse de ondan daha geniş kapsamlı olan “insani yoksulluk” (human poverty) kavramı, okur-yazarlık, yetersiz beslenme, kısa yaşam süresi, ana-çocuk sağlığının yetersizliği, önlenebilir hastalıklara yakalanmak gibi temel insani yete­neklerden (capabilities) yoksun olmak biçiminde tanımlanabilir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Çocuk işçiliği: Çocuk işçiliği kavramı 15 yaşın altında, fiziksel ve ruhsal olarak gelişimini tamamlamamış, eğitim görmesi ve oyun oynaması gerekirken ailesine ekonomik katkıda bulunmak için çalıştırılan veya çalışıp para kazanmak zorunda kalmış olan çocukları tanımlamaktadır. Doğru Cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yoksullukla mücadelede dolaylı yaklaşım kapsamında, ekonomik büyüme, emek piyasası politikaları, fiyat istikrarını sağlayıcı politikalar ve eğitim politikaları gibi makropolitikalar yer almaktadır.  Doğru Cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Gini katsayısının 0 de¤eri alması dünyada ülkelerarası gelir eşitliğinin tam olduğu durumu gösterirken 1 değerini alması dünya gelirinin bir ülkede toplandığı ve diğer ülkelerin gelirinin olmadığı mutlak eşitsizlik durumunu göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Faktör Donatımı Teorisi İsveçli iktisatçılar Eli Hecksher ve Bertin Ohlin tarafından geliştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Küreselleşme gelişmekte olan ülkelerde (1) işsizliğin artışına neden olarak, (2) gelir eşitsizliğini artırarak, (3) küresel rekabetin getirdiği dibe doğru yarışta iş piyasası standartlarını düşürüp çalışma koşullarında genel bir gerilemeye neden olarak ve (4) çocuk işçiliğini arttırarak yoksulluğu etkilemekle sorumlu tutulmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Dünya Bankası 200’ün üzerinde ülkeyi sabit fiyatlarla kişi başına gelirin büyüklüğüne göre dört grup altında tanımlamakta ve ekonomik, sosyal çeşitli yönleri ile izlemektedir. Bu gruplandırmaya göre, 2017 yılı kişi başına GSYİH’sı 12.476 dolar’dan fazla olan ülkeler “yüksek gelirli”; 12.475 dolar ve 4.036 dolar arasında olan ülkeler “üst orta gelirli”, 4.035 dolar ve 1.026 dolar arasında olan ülkeler “alt orta gelirli” ve 1.025 dolar ve daha az olan ülkeler “düşük gelirli” olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Langmore ayrıca dış ticaret haddindeki değişime bağlı olarak ülke içi göreli fiyatlarda meydana gelecek değişikliğin yoksul hanelerin satın alma güçleri üzerinde pozitif veya negatif olası etkileri olabileceğini hatırlatmaktadır. Bu nedenlerle küreselleşmenin yoksulluk üzerindeki etkilerini küreselleşme sürecinin bir parçası olarak gelişen makroekonomik politikalardan bağımsız olarak düşünmenin mümkün olamayacağının altını çizmektedir. Doğru Cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: insani yoksulluğu ölçmek amacıyla “İnsani Yoksulluk İndeksi” (Human Poverty Index) geliştirilmiştir. Bu indeks gelişmekte olan ülkeler için (HPI-I) şu üç kriterden yola çıkarak hesaplanmaktadır: • Yaşam süresi: 40 yaşın altında yaşam beklentisi olanların oranı • Eğitim: Okuma yazma bilmeyen yetişkinlerin oranı • Makul bir yaşam standardı: • Sağlıklı içme suyuna sahip olmayan nüfusun oranı • Temel sağlık imkânlarından yoksun olan nüfusun oranı • 5 yaşın altında olan ve yeterli beslenemeyen nüfusun oranı Yoksulluk sadece az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerin bir sorunu değildir. UNDP, gelişmiş ülkelerde yaşanan insani yoksulluğu da ele almış ve bu ülkelere yönelik bir indeks geliştirmiştir. Gelişmiş ülkeler için hesaplanan İnsani Yoksulluk İndeksi’ni (HPI-II) oluşturan kriterler ise şunlardır: • Yaşam süresi: 60 yaşın altında yaşam beklentisi olanların oranı • Eğitim: OECD tarafından tanımlanan fonksiyonel cahillik oranı • Makul bir yaşam standardı: Yoksulluk sınırının altında yaşayanların oranı • Sosyal dışlanma: Uzun dönem işsizlik oranı

Yanıt Açıklaması: Büyüme performanslarını istikrarlı biçimde sürdürmüş olan ülkeler, zengin ülkelerdir. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Dünya Bankası’nın 1990’daki çalışmasında, yoksul tanımı bir insanın hayatta kalabilmesi için gerekli minimum kalori miktarı olan 2400 k/cal hesaplamasına dayanılarak geliştirilmiş ve bu noktadan hareketle günlük geliri 2400 k/cal besini almaya yetmeyen insanlar “mutlak yoksul” olarak tanımlanmışlardır.