Çalışma İlişkileri Tarihi

Yanıt Açıklaması: Türkiye'de sendikal örgütlenme, 1952 yılında Türkiye İş Sendikaları Konfederasyonu'nun (Türk-iş) kurulmasıyla konfederasyon düzeyine ulaşmıştır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye çalışma ilişkileri tarihine daha uzun bir dönemden ve daha sonra sağlanan gelişmeler perspektifinden yaklaşıldığında, olumluluklar da gözlenmektedir. Bu dönem içerisinde bireysel iş ilişkileri alanında önemli gelişmeler sağlanmıştır ve 1961 Anayasasında yer alan ekonomik ve sosyal hakların bir bölümüne ilişkin gelişmeler, bir anlamda DP döneminde sağlanan bu birikim üzerinde yükselmiştir. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Prof. Dr. Cahit Talas Çalışma Bakanlığı’na getirilmiştir. Talas, 1961 yılında Türkiye adına Avrupa Sosyal Şartı’nı imzalamıştır.

Yanıt Açıklaması: Kamu çalışanları da 1990’lı yıllarda çok sayıda grev dışı eylem gerçekleştirdi. Kamu çalışanlarının grev hakkı yasal olarak tanınmadığı için grev dışı eylemler kamu çalışanları açısından tek toplu eylem aracı olarak öne çıktı. Kamu çalışanları çeşitli mitingler yanı sıra iş bırakma eylemleri de gerçekleştirdi.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de uygulanan iktisat politikaları, dünyada neo/yeni liberalizm olarak adlandırılan ve piyasanın işleyişine müdahale edilmesine karşı çıkan, çalışma ilişkilerinde esneklik ve kuralsızlığı, ekonomik alanda özelleştirmeleri ve kamunun ekonomiye müdahalesini en aza indirmeyi hedefleyen politikaların bir benzeridir.

Yanıt Açıklaması: Küreselleşme sürecinde beş jenerik teknoloji, yeni bir teknoloji sisteminin yaratılmasına yol açmıştır: enformasyon teknolojileri (mikroelektrik, bilgisayar, telekomünikasyon teknolojilerinin bileşimi) ve enformasyon teknolojilerinin bir türevi olarak esnek üretim/esnek otomasyon teknolojileri; bioteknoloji; malzeme teknolojisi; enerji teknolojisi ve uzay teknolojisi (Freeman, 1987).

Yanıt Açıklaması: Maden

Yanıt Açıklaması: Bilindiği gibi 1961 Anayasasında 1971 yılında yapılan değişik sonucunda Anayasanın 119. maddesine eklenen bir hüküm ile kamu görevlilerinin sendika kurması açıkça yasaklanmıştı. Genel olarak yasakçı hükümler içeren 1982 Anayasasında böyle bir düzenlemeye yer verilmemiş olması ilginçtir ve daha sonraki dönemlerde memur sendikalarının kurulmasında bu anayasal boşluk önemli bir rol oynayacaktır. .Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Jenerik teknoloji ile kastedilen ekonomik faaliyet alanlarını bütünüyle değişime uğratan, daha önce mevcut olmayan yeni ekonomik faaliyet alanları, sektörler yaratabilen teknolojilerdir. Jenerik teknolojiler kapsayıcıdır, yayılgandır, üretimin yanı sıra tüm toplumsal yaşamı etkileyen güce sahiptirler. Buna göre doğru Cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Onaltı

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de 2. Dünya Savaşı sonrası dönemde iktisat politikalarında önemli değişimler yaşandı. Özel girişime ağırlık verilmesi, dış iktisadi ilişkilere açık politikalar izlenmesi, tarım ve madencilik kesimleriyle inşaat ve altyapı yatırımlarına öncelik verilmesi bu değişikliklerin başlıcalarıdır. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: 1960-80 döneminde çalışma ilişkilerini etkileyen bir diğer siyasal gelişme 1961 yılında 12 sendikacı tarafından Türkiye İşçi Partisi (TİP) adıyla bir işçi partisinin kurulmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Sayısal esneklik, işçi alımının ve işten çıkarmaların piyasa koşullarına hızla uyarlanmasıdır. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Tarımın istihdam içindeki payı yüzde 53’ten 25’e gerilerken sanayinin payı yüzde 20’den 25’e yükselmiştir. Tarımsal istihdamda meydana gelen düşüşün karşılığında hizmet sektöründe büyük bir sıçrama yaşanmıştır. Hizmet sektörünün istihdam içindeki payı yüzde 26’dan 49’a yükselmiştir. Tarım dışı çalışanların nicel ve oransal artışın ücretlilerin sayısını arttırmıştır. Ücretlilerin toplam istihdam içindeki payı yüzde 35’ten yüzde 61’e yükselmiştir. Tarımdaki çözülmeye paralel olarak ücretsiz aile işçiliğinde de hızlı bir düşüş yaşanmıştır.Dönem boyunca sigortalı işçi sayısı yaklaşık dört kat artmıştır. Sigortalı işçi sayısındaki bu artışın istihdam ve ücretli sayısındaki artış oranının çok üzerinde olduğu açıktır. Bunun anlamı kayıtlı istihdam oranının yükselmiş olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyetin başlangıç yıllarında çalışma ilişkileri alanına yönelik olarak çıkarılan yasalar, daha çok bireysel iş ilişkileri alanına yöneliktir ve dolaylı bir karakter taşımaktadırlar. Madenlerde çalışmanın zorlukları, kömürün stratejik önemi ve Havza’ daki işçi yoğunlaşması yanında, sosyal ve insani kaygılar da çalışma yaşamına yönelik ilk düzenlemelerin Ereğli Kömür Havzası’nda yapılması üzerinde etken olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu iki tür toplu iş sözleşmesi öngörmüştür: İşyeri ve işletme toplu iş sözleşmesi. Kanuna göre, bir toplu iş sözleşmesi aynı işkolunda bir veya birden çok işyerini kapsayabilir. Ayrıca fiilen birden çok işyerini ve işletmeyi kapsayan grup toplu iş sözleşmesi yapılması mümkündür. Ancak yasa işkolu ve ulusal ölçekli toplu iş sözleşmelerinin önünü kapatmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası ve 2822 sayılı Yasanın yasal kabul ettiği grev türü menfaat (çıkar) grevidir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İK, sadece bedenen veyahut bedenen ve fikren çalışanları kapsamına almış, sadece fikren çalışanları kapsam dışında bırakmıştı. Bu belirleme ile kapsam dışında kalan bir kesim de basın çalışanlarıydı. 1952 tarihinde kabul edilen Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki İlişkilerin Tanzimi Hakkında Kanun ile bu faaliyet kolunda çalışanlar, koruyucu mevzuat içerisine alındılar. Öte yandan, deniz işlerinde çalışanlar da İK kapsamı dışında bırakılmışlardı. 1954 tarihinde kabul edilen Deniz İş Kanunu ile bu faaliyet kolunda çalışanlar da koruyucu mevzuat içerisine alındılar. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: İş sözleşmelerini bağıtlama yetkisi Milli Güvenlik Kurumu'na değil Yüksek Hakem Kurumuna verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1317 sayılı Yasa ile sendikalara kendi iş kollarındaki sigortalı işçilerin üçte birini temsil etme koşulu getiriliyordu.