Çalışma İlişkileri Tarihi

Yanıt Açıklaması: Yasadaki çocukların durumlarıyla ilgili düzenlemeler ise 151 sayılı yasadan sonraki en kapsamlı önlemleri içeriyordu. Çalışma yaşına ilişkin olarak, 12 yaşından küçük çocukların maden ve sanayi kesimlerinde çalıştırılmamaları hükmü getirilmekteydi. Ayrıca 12 ila 16 yaş arasındaki çocukların gece çalıştırılmayacakları ve günlük çalışma süresinin 8 saatten fazla olamayacağı hükmü de bulunmaktaydı.

Yanıt Açıklaması: çalışma ilişkileri alanındaki kuramsal yaklaşımlara ilişkin bir ayırım, şu şekildedir (Farnham; Pimlott, 1991: 1-20): i. Uyuşma kuramı, ii. Çatışma kuramı, iii. Toplumsal eylem kuramı, iv. Sistem kuramı, v. Marksist kuram. Bir başka yazara göreyse, endüstri ilişkileri alanında, birbirleriyle rekabet eden üç temel yaklaşım bulunmaktadır: i. Sistem yaklaşımı, ii. Kurumsal yaklaşım, iii. Endüstriyel sosyoloji yaklaşımı (Parker, 1980: 131-132).

Yanıt Açıklaması: Toplumların tarihi  insanların yaşamına göre çok daha uzun süreleri kapsamaktadır ve bu süreler içerisinde yaşanan değişimler de, bir insanın yaşamında olabileceklere göre çok daha karmaşıktır. Bu nedenle, toplumsal tarihte dönemleştirme yapmak, çok daha büyük bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: 1932

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de “tek parti dönemi” olarak nitelenen 1920-1946 dönemi, çalışma ilişkileri tarihinin önemli gelişmelere tanıklık eden ve gelecek üzerinde önemli etkileri olan bir dönemidir.

Yanıt Açıklaması: Kuramsal olarak, ücret düzeyleri üzerine etkili olabilecek faktörlerden biri, sendikal örgütlenmedir. Ancak, dönem içerisinde, bu tür etkilere yol açacak bir örgütlenmenin koşulları yoktur. Hukuksal düzenlemeler, işçi kesiminin örgütlü mücadelesini engelleyici ve yasaklayıcı niteliktedir. Özellikle 1870’lerden başlayarak örgütlenme çabaları ve bazı işçi hareketleri gözleniyorsa da, bunlar ücret düzeyleri üzerinde etkili değildir. Ancak, 1908’de İkinci Meşrutiyet sonrası gerçekleşen işçi hareketleriyle ücret düzeyleri arasında anlamlı bir bağ kurulabilmektedir. Dolayısıyla, ücret düzeylerini etkileyen faktörleri, başka yerlerde aramak gerekecektir. Boratav ve arkadaşları, ücret düzeylerinin, geniş ölçüde, iktisadi faktörlerle açıklanabileceği sonucuna varmaktadırlar. Buna göre, bir çevre ülkesi olarak, dünya pazarları ile bütünleşmekte olan Osmanlı İmparatorluğu’nda, fiyat hareketlerinin dünyayı izlemesi, reel ücret artışlarının önemli sebeplerinden biridir. Ayrıca, savaşlar ve kıtlık gibi nedenlerle ortaya çıkan emek kıtlığı da, bu oluşum üzerinde etkili olmaktadır

Yanıt Açıklaması: Teşvik-i Sanayi Kanunu 1927 yılında çıkmış ve yürürlüğe girmiştir.

Yanıt Açıklaması: İşgücü, “Bir ülkedeki nüfusun üretici durumda bulunan, iktisadi faaliyete katılan kısmı”dır.

Yanıt Açıklaması: İşçi kesiminin nicel varlığının artması, büyük ölçekli işletmelerde modern bir çalışma yaşamının doğmaya başlaması ve belirleyici bir faktör olarak devletçi iktisat politikalarının gündeme gelmesi, iktisadi ve siyasi açıdan rejimin korunması kaygıları; içsel nedenlerin en önemlileridir.

Yanıt Açıklaması: Bu yasak, Cemiyetler Kanunu’nda 1946 yılında yapılan değişiklikle kaldırılacaktı.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyet döneminde de, Osmanlı İmparatorluğunda olduğu gibi modern anlamdaki sosyal güvenlik önlemleri içerisinde asker-sivil bürokratlar öncelikli oldu. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İmparatorluk’ta çalışma ilişkileri alanındaki hukuksal düzenlemeler de genel çizgileriyle otoriter ve sınırlandırıcıdır ve bu niteliklerin, 1876 tarihli Kanun-u Esasi’ye kadar olan dönemde “mutlak monarşi”, sonrasında ise “meşruti monarşi” olarak nitelenebilecek siyasal rejimin izlerini taşıdığı söylenmelidir. Öyle ki, Kanun-u Esasi’de de çalışma ilişkileri açısından önem taşıyan ekonomik ve sosyal hakların yer almadığını görüyoruz. Ancak, buradan hareketle, bağımlı çalışanları koruyucu hiç bir sosyal politika önlemi alınmadığı sonucuna ulaşılmamalıdır. İmparatorlukta ücretlileri koruyucu nitelik taşıyan sınırlı sosyal politika önlemleri mevcuttur. Bunlar büyük ölçüde, madencilik sektöründe çalışanlara yöneliktir.

Yanıt Açıklaması: Bir

Yanıt Açıklaması: 1923 yılında ulusal ekonominin kuruluşunu hızlandırma ve Cumhuriyetin sosyo-ekonomik temelini sağlayacak olan ekonomik faktörleri geliştirme amacıyla İzmir İktisat Kongresi düzenlenmiştir. Bu kongre sonrasında, sanayileşme olmazsa olmaz bir amaç olarak tanımlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Tarihi diğerler sosyal bilimlerden ayıran en önemli özellik, adına “geçmiş” dediğimiz zaman dilimiyle ilgilenmesidir.

Yanıt Açıklaması: 1913-1915 Sayımı, diğerleriyle karşılaştırılamayacak kadar büyük ölçekli ve göreli olarak ileri üretim teknikleri kullanan kuruluşları içerdiği için, ücret düzeylerini ülke ortalamasından daha yüksek gösteriyor olmalıdır. Ayrıca, Sayım, nominal ücretleri yansıtmaktadır, oysa işçiler açısından önemli olan, bu ücret gelirinin satın alma gücüdür. Bu nedenle, 20. yüzyıl başlarında ücretlilerin yaşam düzeylerine ilişkin bir değerlendirme yapabilmek için, nominal ücret rakamlarının yanı sıra, işçilerin tüketim kompozisyonları ile mal ve hizmetlerin fiyatları da bilinmelidir.

Yanıt Açıklaması: 1909 Tarihli Tatil-i Eşgal Kanunu (TEK) Bu kanun, Türkiye çalışma ilişkileri tarihinde, toplu iş ilişkileri konusunda dolaysız bir biçimde düzenlemeler yapan ilk kanundur.

Yanıt Açıklaması: En genel çizgileriyle bir değerlendirme yapacak olursak, Osmanlı İmparatorluğu’nda bağımlı çalışanların, şu kategorilerden oluştuğu görülecektir: Tarım sektöründeki ücretliler, Sanayi işçileri, Hizmetler kesimindeki işçiler, Madencilik kesimindeki işçiler, İnşaat işçileri,  Kapitalist ev sanayii içerisindeki ücretliler, Devlet memurları. Bunlardan devlet memurları, günümüz anlamında ücretliler olmaktan çok, toplumun egemen sınıflarından biri olan asker-sivil bürokrasinin bir parçası olarak ele almak daha uygun olacaktır.

Yanıt Açıklaması: 2. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye’de kamu kesiminde çalışanların satın alma güçleri de azalırken işçilerin durumu, memurlara göre daha avantajlı oldu. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sanayileşme için gerekli olan altyapı hazır olmasına rağmen bu altyapının değerlendirilmemesi.