Çalışma İlişkileri Tarihi

Yanıt Açıklaması: Çekirdek ülkeler veya Ren Bölgesi modeli (Avusturya, Belçika, Fransa, Almanya, Lüksemburg): Ebbinghaus bu modele “kıta Avrupası sosyal ortaklık modeli” adını da vermektedir.

Yanıt Açıklaması: Dönem boyunca grevler yanında grev dışı eylemler de önemli bir yer tutmuştur. Yeni sendikal yasalarla grev mekanizmasının son derece karmaşık bir prosedüre bağlanması ve sonuç alınmasının zorluğu nedeniyle grev dışı eylemlerde ayrıca bir artış olmuştur.

Yanıt Açıklaması: 1945’ten günümüze çalışma ilişkilerinde, 1945-1970’lerin sonunu birinci dönem, 1980 sonrasını ise ikinci dönem olarak ele almak konu üzerinde çalışan sosyal bilimcilerin ortak yaklaşımıdır. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yalın üretime denk düşen yalın yönetime “stressiz yönetim” de denmektedir.

Yanıt Açıklaması: İkinci Dünya Savaşı sonrasında Avrupa ülkelerinde çeşitli derecelerle de olsa yaygın bir biçimde uygulanan emek-sermaye karşıtlığını yönetme süreçlerinde, işçi ve işveren örgütlerinin birbirleriyle ve devletle yapısal ve işlevsel ayrıcalıklara sahip biçimde ilişkiye girecekleri, kurumsallaşmış işbirliğine neo-korporatizm denmektedir.

Yanıt Açıklaması: 27 Mayıs 1960 askeri darbesi ile başlayan ve 1961 Anayasası ile somut bir içeriğe kavuşan dönem, 12 Eylül 1980 askeri darbesine kadar devam etmiş ve toplumsal yaşamın tüm alanlarında ve ilişkilerinde köklü etkiler ve sonuçlar doğurmuştur.

Yanıt Açıklaması: Fordizmin ikinci aşaması, ABD’de Başkan Roosevelt’in, sendikaları güçlendiren, toplu pazarlık sistemini destekleyen, bireysel işçi haklarını ve sosyal güvenliği geliştiren “New Deal/Yeni Anlaşma” politikaları ile başlayan ve İkinci Dünya Savaşı’na kadar süren dönemdir.

Yanıt Açıklaması: 70 saat

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası ile 1961 Anayasası’nın tam tersi bir biçimde sendika kurma, sendikal faaliyet, toplu iş sözleşmesi ve grev hakları konusunda önemli kısıtlamalar getirilmiştir. 1982 Anayasası sendikal hakları dört ayrı madde ile (51, 52, 53 ve 54. Maddeler) ayrıntılı bir biçimde düzenlemiştir. Bu ayrıntılı düzenlemeler sendikal hakları kısıtlayan ve kullanılmaz hâle getiren hükümler içermekteydi.

Yanıt Açıklaması: 275 yasaya göre verilen tüm sendika türlerinin kurulması yasaldır.

Yanıt Açıklaması: Keynes çağı

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası ve 1983 yılında çıkarılan 2821 ve 2822 sendikal yasalar ile 1961 Anayasası’nın getirmiş olduğu özgürlükçü düzen ortadan kaldırıldı. 1982 Anayasası ve sendikal yasalar hazırlanırken büyük ölçüde işveren örgütlerinin görüşlerinin esas alındığı bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bu yasayla, dönemine göre ileri sayılabilecek sosyal politika önlemleri getirilmiştir ve bunların en önemlilerinden biri de madenlerde zorunlu çalıştırmaya son verilmiş olmasıdır. Bunun dışında çalışma süreleri, çalışma yaşı, ücretlerin belirlenmesi gibi temel konulara ilişkin olarak koruyucu düzenlemeler de yer almaktadır. Çalışma süreleri konusunda yaptığı saptamalarla, 151 sayılı yasa, İK öncesinde çalışma sürelerini sınırlandıran ilk hukuki düzenleme olmaktadır. Çalışma süreleri günlük 8 saat ile sınırlandırılmakta ve bunun üzerindeki çalışmalar, gönüllülük esasına bağlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 1980 sonrası iktisat politikalarının temel hedefleri dışa açık/ ihracata yönelik sanayileşme, küresel sermaye ile bütünleşme ve liberalleşmedir.

Yanıt Açıklaması: 1938-1948 döneminde, işçi ve memurları da kapsayacak biçimde kamu çalışanlarının nüfus ve işgücüne ve tarım-dışı istihdama oranı yaklaşık %50 gibi ciddi bir artış göstermektedir. 1940’lı yılların sonu ile 1950’li yılların başında tarım dışında çalışan her üç kişiden biri kamu kesiminde istihdam edilirken, izleyen dönemde her dört kişiden biri kamuda istihdam edilir duruma gelmektedir. Benzeri bir gelişme işgücünün statüsü itibariyle yaşanacak, kamu kesimi çalışanlarının toplam ücretliler içerisindeki payı da düşecektir. 1955 yılında %34,65 olan oran, 1960 yılında %28,44’e inmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: 1945

Yanıt Açıklaması: Kurumsal bir yaklaşım, özenli davranılmadığı takdirde, statiklik tehlikesi taşımakta ve kurumlar veri olarak kabul edilirken, kurumların oluşumuna ve değişimine neden olan gelişimler göz ardı edilebilmektedir. Çalışma ilişkileri tarihi her ne kadar bir kurumsallaşma tarihi olarak belirginleşse de, mutlak anlamda bir kurumsallaşmadan söz etmek olanaklı değildir. Yani, kurumsallaşma düzeyi ülkeden ülkeye ve dönemden döneme değişebilmektedir ve sınırlılıkları da mevcuttur. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Ayrıca sendikalaşma hakkının özünü zedeleyen 1317 sayılı Yasa da AP hükümeti döneminde (1970) kabul edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1977 ve 1980 yıllarında metal sektöründe yaşanan grevler (MESS grevleri) belirgin bir etki yaratmıştır.

Yanıt Açıklaması: İthal ikameci sanayileşme süreci içinde ücretler siyasi yöntemlerle baskı altında tutulmamış, grevlitoplu pazarlıklı sendikalaşma hakkıyla işçi sınıfının reel gelirlerindeki artış güvence altına alınmıştır. Bu modelde özellikle kamu kesiminde emekle devlet arasında örtük bir uzlaşmanın yaşandığı ve ücret artışları konusunda esnek davranıldığı görülmektedir (Boratav, 2003). Bu politikaların bir diğer yansıması ise oldukça ileri bir sosyal güvenlik sistemi kurulabilmesidir. Böylece işçi sınıfı, ücret dışında önemli güvencelere ve parasal olmayan gelir türlerine kavuşabilmiştir (Boratav, 2003). Dönemin ithal ikameci politikaları sanayileşme, ekonomik büyüme, yeni istihdam olanakları ve refahın yükselmesi gibi sonuçlar vermiş ve bu nedenle devletin sosyal boyutlarını genişletmiştir. Oldukça etkili bir sendikal hareket oluştuğundan, 1960 ile 1977 arasındaki dönem gerek kamu, gerek özel sektörde reel ücretlerin anlamlı şekilde büyüdüğü bir dönem olmuştur (Boratav, 1987).