Çalışma İlişkileri Tarihi

Yanıt Açıklaması: Verilen kanunların tamamı 1946-1963 döneminde bireysel iş ilişkilerine ilişkin yapılan düzenlemeler arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Yasa aralarında bankacılık sektörünün de bulunduğu oldukça geniş grev yasakları getirmiştir. Can ve mal kurtarma işlerinde, cenaze ve tekfin işlerinde, su, elektrik, havagazı, termik santrallarını besleyen linyit üretimi, tabii gaz ve petrol sondajı, üretimi, tasfiyesi, dağıtımı, nafta veya tabii gazdan başlayan petrokimya işlerinde, banka ve noterlik hizmetlerinde, kamu kuruluşlarınca yürütülen itfaiye, sehiriçi deniz, kara ve demir yolu ve diğer raylı toplu yolcu ulaştırma hizmetlerinde, ilaç imal eden işyerleri hariç olmak üzere, aşı ve serum imal eden müesseselerle, hastane, klinik, sanatoryum, prevantoryum, dispanser ve eczane gibi sağlıkla ilgili işyerlerinde, eğitim ve öğretim kurumlarında, çocuk bakım yerlerinde ve huzurevlerinde, mezarlıklarda ve Millî Savunma Bakanlığı ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca doğrudan işletilen işyerlerinde grev ve lokavt yasaklanmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1961 Anayasasına göre çalışanlara ve işverenlere sendikalaşma hakkı verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de 2. Dünya Savaşı sonrası dönemde iktisat politikalarında önemli değişimler yaşandı. Özel girişime ağırlık verilmesi, dış iktisadi ilişkilere açık politikalar izlenmesi, tarım ve madencilik kesimleriyle inşaat ve altyapı yatırımlarına öncelik verildi. Ayrıca İktisadi Devlet Teşekkülleri (İDT), daha önceki dönemlerden daha farklı bir biçimde ve özel sermayeyi daha çok destekledi. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: çağrı üzerine çalışma

Yanıt Açıklaması: DP’nin çalışma ilişkilerine yönelik görüş ve uygulamalarının değerlendirilmesinde, Parti Programı kritik bir önem taşımaktadır. DP’nin 1946 tarihli programı Parti’nin siyasal, iktisadi ve sosyal sorunlara ilişkin temel görüşlerini yansıtmaktadır. Bu program incelendiğinde liberalizm ve demokrasi ilkelerinin belirgin olduğu söylenebilir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Örf ve adetler

Yanıt Açıklaması: 1960 sonrasında işveren örgütlenmesinde artış ve merkezileşme yaşanmıştır. 15 Ekim 1961 tarihinde aralarında Madeni Eşya Sanayicileri Sendikasının (MESS) da olduğu altı işveren sendikası, İstanbul İşveren Sendikaları Birliği adı altında bir üst kuruluş oluşturdular. İstanbul İşveren Sendikaları Birliğinin adı 1962 yılında Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) olarak değiştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Dönemin Başbakanı Bülent Ecevit ile Türk-İş Genel Başkanı Halil Tunç arasında yapılan Toplumsal Anlaşma 14 ay yürürlükte kalmıştır. Toplumsal Anlaşma sadece kamu kesimini kapsamıştır. Kamu kesiminde işçi işveren ilişkilerini düzenleyerek sağlıklı ve barışçı bir çalışma yaşamının oluşturulması anlaşmanın temel amacı olmuştur. Bu çerçevede taraflar, ücret politikası, toplu pazarlık, iş hukuku ve yönetime katılma konusunda ayrıntılı hükümler üzerinde anlaşmaya varmışlardır. Toplumsal Anlaşma ile İş Yasası’nın 13, 17 ve 24. maddelerinde değişikliğe gidilerek iş güvencesinin sağlanması hedeflenmiştir. Ancak işçi kanadı hükümetin vaatlerini yerini getirmediğini belirterek toplumsal anlaşmadan çekilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de 2. Dünya Savaşı sonrası dönemde iktisat politikalarında önemli değişimler yaşandı. Özel girişime ağırlık verilmesi, dış iktisadi ilişkilere açık politikalar izlenmesi, tarım ve madencilik kesimleriyle inşaat ve altyapı yatırımlarına öncelik verilmesi bu değişikliklerin başlıcalarıdır. Bu doğrultuda doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1954 tarihinde çıkarılan Öğle Dinlenmesi Kanunu’nun çıkarılış tarihi üzerinde, 2 Mayıs 1954 tarihinde yapılacak genel seçimler etkili olmuştur. Yasanın düzenlemelerine göre, “Nüfusu onbin ve daha fazla olan şehir ve kasabalardaki fabrika, imalâthane, mağaza, dükkân, yazıhane, büro ve bunların benzerleriyle bilûmum ticari ve sınai müesseselerde çalıştırılan işçilere ve diğer müstahdemlere bir saatten aşağı olmamak üzere öğle dinlenmesi verilmesi mecburiyeti” getiriliyordu. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: 1970’lerin ortalarından sonra dünya ekonomisinin gelişme hızı dramatik bir şekilde yavaşladı. 1970’li yılların başında ilk petrol şoku sonucu, petrol ve ham madde fiyatları ani bir artış gösterdi. Dünya büyüme oranı yüzde 3,5’ e indi; sanayileşmiş ülkelerin büyüme oranı, 1973 ve 1979 yılları arasında yüzde 2,7’ ye düştü.

Yanıt Açıklaması: Esnek çalışma biçimleri, sayısal esneklik, zamana bağlı esneklik, işlevsel esneklik, ücret esnekliği ve uzaklaştırma stratejileri olarak sınıflandırılabilir. Sayısal esneklik, işçi alımının ve işten çıkarmaların piyasa koşullarına hızla uyarlanmasıdır. Bu uyarlanmanın yapılabilmesi için yasalarla işçilere sağlanan iş güvencesinin sınırlanması gerekecektir. Kısmi sürelerle çalışma, geçici işler, belirli süreli çalışma ve çağrı üzerine çalışma sayısal esnekliği gerçekleştirmenin araçlarındandır.

Yanıt Açıklaması: Yürürlükteki mevzuata göre yapılan ve yasaların kanuni grev olarak tanımladığı grevler dışında kalan yaygın bir işçi eylemleri grubu vardır. İş yavaşlatma, iş bırakma, direniş, işyeri işgali, oturma grevi, yürüyüş ve miting, işe geç gitme ve yemek boykotu gibi işçi eylemleri de çalışma ilişkilerinin önemli bir parçasıdır.

Yanıt Açıklaması: İthal ikamesi, malların ithal edilmesi yerine ülke içinde üretilmesi anlamına gelen ithal ikamesi 1960-1980 döneminin temel iktisat politikasıdır.

Yanıt Açıklaması: Çalışma ilişkileri bir dizi toplumsal, iktisadi, yasal ve siyasal gelişme tarafından etkilenir ve koşullanır.

Yanıt Açıklaması: Yasa’nın tanımladığı grev için aranan şartlar gerçekleşmeden yapılan greve kanun dışı grev denilir. Siyasi amaçlı grev, genel grev ve dayanışma grevi kanun dışı grevdir. İşyeri işgali, işi yavaşlatma, verimi düşürme ve diğer direnişler hakkında kanun dışı grevin yaptırımlarının uygulanması öngörülmektedir. Ancak Toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması hâlinde işçilerin iktisadi ve sosyal durumlarıyla çalışma şartlarını korumak veya düzeltmek amacıyla TİSGLK hükümlerine uygun olarak yapılan grevi kanuni grev olarak tanımlanmıştır (25/2). Grev sadece toplu menfaat uyuşmazlıklarının çözümlenmesinde söz konusu olabilecektir. Bunun dışındaki grev türleri yasa dışı grev olarak tanımlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: 5018 sayılı Sendikalar Kanunu'nun Çıkarılması

Yanıt Açıklaması: Osmanlı İmparatorluğu'nda günümüzün sosyal güvenlik anlayışına daha yakın olarak tanımlanabilecek uygulamalar oldukça sınırlıydı. Bunlar, bağımlı çalışanların küçük bir bölümüne, özellikle de askerlere yönelik olarak gerçekleştirilmişlerdir. 1866 yılında, bir Askeri Tekaüt Sandığı kurulmuş; bu sandık, tüm sosyal güvenlik hizmetlerini vermekten çok, üyelerinin emeklilik durumlarını düzenlemiştir. 1881’de ise askerler dışındaki devlet memurları için bir tekaüt sandığı kurulmuştur

Yanıt Açıklaması: Döneme ilişkin çalışmalar, kadın işgücünün dağılımında tarımın tümüyle belirleyici bir ağırlığa sahip olduğunu ortaya koyuyor. İmalat sanayii ve hizmetler de, oranın en yüksek olduğu faaliyet kolları olup, bunları ticaret ve bankacılık izlemektedir. Kadın işgücü, meslek itibariyle de, erkek işgücünden farklı bir dağılım göstermekte ve belirli meslek gruplarında yoğunlaşmaktadır. Şu meslek grupları, kadın işgücünün en çok bulunduğu kategorilerdir: Tarımla ilgili meslekler; teknik elemanlar, serbest meslek sahipleri ve bununla ilgili meslekler; sanatkârlar, imalât ve tamirat işçileri; müteşebbisler, idareciler ve büro ile ilgili meslekler; hizmetle ilgili meslekler. Buna karşılık, bazı meslek gruplarında kadınlar yok gibidir. Nakliyat ve muhaberat ile ilgili meslekler, maden ve taş çıkarma ile ilgili meslekler, satıcılar ve satışla ilgili meslekler bunlar arasındadır. Doğru yanıt E'dir.