Çalışma Ekonomisi 2

Yanıt Açıklaması: Ülkemizin demografik, ekonomik ve istihdam yapısı işsizliğin farklı türlerinin aynı anda varolmasına neden olmaktadır. Türkiye’nin bir tarım ülkesi olma niteliğini hâlâ sürdürmesi, tarımsal istihdamın toplam istihdam içindeki payının büyüklüğü, tarımda çalışanların önemli bir kısmının küçük bir toprak parçası üzerinde, son derece düşük bir gelirle çalışması ve ülkemizde tarımsal üretimin hâlâ mevsim koşullarına bağlı olarak yapılması nedeniyle özellikle kış aylarında mevsimlik işsizlik etkili olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İstihdam sübvansiyonlarının amacı, ekonominin daralma ve ge­rileme dönemlerinde, emek piyasasında iş bulma şansı çok zayıf olan işsiz grupları­nın (gençler, niteliksiz işçiler, özürlüler gibi) istihdam olanaklarının arttırılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: İngiltere'de Emek Piyasası Politikalarına Yapılan Kamu Harcamalarının GSMH İçindeki Payı 2010 yılında aktif politikalarda yüzdelik bilinmemektedir.

Yanıt Açıklaması: İşverenlerin kârları yerine faydalarını (ön yargılarını tatmin ederek) maksimize etmeleridir. Eğer bu öngörü doğru ise bu firmalar nasıl ayakta kalacaktır? Rekabetçi piyasalarda firmaların mutlaka kâr maksimizasyonu yaptıkları varsayılır. Bu modelde kâr maksimizasyonu yapan (ayrımcı olmayan) firmalar, ayrımcılık yapanlara oranla daha fazla kâr elde ettiklerine göre ayrımcı olmayan firmaların, zarar eden firmaları satın alarak piyasadaki hâkimiyetlerini artırdıklarını söylemek mümkündür.

Yanıt Açıklaması: İşsizlik ödemeleri Belçika haricinde sınırlı bir süre için yapılmaktadır. Ancak birçok ülkede işsizlik sigortasından faydalanma hakkını kaybetmiş veya hiç kazanamamış kişilere yardım sağlayan işsizlik desteği (unemployment assistance) programları mevcuttur. Bu ülkeler Avustralya, Yeni Zelanda, Hong Kong ve Estonya’dır. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: 1. İş ve işçi bulma 2. Emek piyasası enformasyon sistemlerinin gelişmesi 3. Emek piyasası uyum programlarının geliştirilmesi 4. İşsizlik yardımları 5. Düzenlemeci etkinliklerin yönetimi (göçmen işçiler, özel işçi gruplarının işe alınma yönetmelikleri, ruhsat düzenleme vb.).

Yanıt Açıklaması: Sendikalar, işgücü ve ürün piyasalarında, sendikaların pazarlık gücünü artırmak için, rekabeti düşüren politikalar geliştirilmesi yönünde siyasi faaliyet yürütür. Sendikalar, toplam geliri toplumun diğer üyelerinden sendika üyeleri lehine yeniden dağıtır. Grevler endüstriyel üretimin azalmasına yolaçarak ekonominin tümünü olumsuz yönde etkiler ayrıca üyelerinin de grev süresince ücret gelirinden mahrum bırakır. Tekelci yaklaşımda düzenlemelerin piyasa talep eğrisi üzerinde belirlendiği varsayılır.

Yanıt Açıklaması: Cari piyasa ayrımcılığı ise Arrow tarafından “işçinin kişisel özelliklerinin, verimlilik düzeyinden bağımsız olarak değerlendirilmesi” şeklinde tanımlanmaktadır. Bu tanım, bireyin emek piyasasındaki değerinin, onun marjinal verimliliğini etkileyen tüm talep ve arz yönlü faktörlere bağlı olduğunu kabul eder; eğer verimlilikle ilişkisi olmayan faktörler (ırk, cinsiyet vb.), emek piyasasında pozitif ya da negatif bir değere yol açarsa o zaman ayrımcılıktan bahsedilebilir.

Yanıt Açıklaması: İşi yok: Bu kriter, referans dönemi içinde istihdam edilmemiş olanları kapsar. Dolayısıyla bu dönem içersinde, düzensiz de olsa bir işte çalışmış olan kişi, yeni bir iş arıyor olsa bile işsiz sayılmaz.

Yanıt Açıklaması: Bir ekonomide emek arz ve talebi arasında genel bir denge olduğu zaman bile, işçilerin kısa süreli yer ve iş değiştirmesi sonucu ortaya çıkan işsizlik türüne geçici işsizlik adı verilmektedir. Geçici işsizlik, aynı zamanda “friksiyonel” ya da “arızi” işsizlik olarak da adlandırılır. Geçici işsizliğin nedeni ya yeni bir işe geçiş sürecidir ya da piyasadaki açık işler konusundaki bilgi eksikliğidir. Bu nedenle geçici işsizliğe bazen “geçiş işsizliği” veya “arama işsizliği” de denilir. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: İstihdam sübvansiyonlarının amacı, ekonominin daralma ve gerileme dönemlerinde, emek piyasasında iş bulma şansı çok zayıf olan işsiz gruplarının (gençler, niteliksiz işçiler, özürlüler gibi) işe yerleşme olanaklarının arttırılmasıdır. Bu açıklamaya göre doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: İşsizlik sorunuyla mücadelede izlenen emek piyasası politikaları geleneksel olarak, işsizlik sigortası, işsizlik yardımı gibi işsizlere gelir desteği sağlamaya yö­nelik “pasif politikalar” ile işsizliği eğitim, iş yaratma, bilgilendirme ve işe yerleş­tirme faaliyetleri gibi doğrudan önlemlerle azaltmaya yönelik “aktif politikalar” olarak ikiye ayrılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de çok parçalı bir yapıya sahip bulunan emek piyasaları, çeşitli dual yapıların bir arada bulunduğu bir nitelik arz etmektedir. Kırsal istihdam-kentsel istihdam, formel sektör-informel sektör ve tarımsal istihdam-sanayi istihdamı gibi istihdam şekilleri iç içe ve karşı karşıyadır.

Yanıt Açıklaması: Bu modellerin içinde “hücum” modeli, B.Bergman tarafından geliştirilmiş ve mesleki katmanlaşmaya merkezî önem veren bir analizdir. Bu modele göre, işgücü talebi (açık iş sayısı), kadın işlerinde bu işe girmek isteyen kadın işgücü arzından fazla ise bir tür “hücum” olacaktır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal üretimin üç nedenden ötürü azaldığına inanılır: Birincisi, sendikanın yol açtığı ücret artışları, firmaların istihdamı azaltıp, iş gücü başına daha çok sermaye kullanmasına yol açar ve toplumsal olarak etkin olmayan (çünkü tam rekabetçi dengeden uzaklaşılmıştır) bir kaynak dağılımına yol açar. İkinci olarak, toplu sözleşme maddeleri, belirli sermaye/iş gücü oranının kullanılmasına yol açarak, şirket kaynaklarının yanlış dağılımına yol açar. Örneğin, hava yolları şirketlerinde ya da demir yolları şirketlerinde örgütlü olan sendikalar, toplu sözleşmelerde minimum çalışan sayısını belirleyen maddeler koyarlar. Böylelikle, örneğin en az 3 pilot veya en az 2 kondüktör şeklinde personel ihtiyacının belirlenmesi, firmaların iş gücü yerine sermayeyi ikame etmesine engel olur. Üçüncü olarak da toplu sözleşmelerdeki şartlar, üretimi veri sermaye/iş gücü miktarından elde edilebilecek üretim düzeyinin altına düşürür. Çünkü iş gücü maliyetlerindeki artışın, şirket kârlarını ve yatırım heveslerini azalttığı varsayılır. Ayrıca, grevler nedeniyle yönetimin sendikanın taleplerine kabule zorlanması, gayrisafi hasılada da önemli kayıplara yol açtığı vurgulanır.

Yanıt Açıklaması: Ayrımcılık sistematik bir davranışı çağrıştırır; rastlantısal olarak bir araya gelmiş farklı /eşit olmayan davranışlar olarak algılanmaz.

Yanıt Açıklaması: İşsizlik sorunuyla mücadelede izlenen aktif politikaların temel amacı, işsizlere yalnızca gelir desteği sağlamak yerine, onların çalışma hayatına dönüşlerini kolaylaştırmaktır. Aktif politikalar genelde işsizlikten en fazla etkilenen gruplara ve bölgelere yöneliktir. O¨ncelikli hedef kitlesi ise uzun dönemli, genç, kadın, göçmen ve özürlü işsizler gibi emek piyasasında iş bulma şansları oldukça zayıf olan gruplardır. Buna gore I. seçenekte yer alan ‘’ Aktif politikaların temel amacı, işsizlere yalnızca gelir desteği sağlamaktır.’’ ifadesi yanlıştır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Hücum modeli: Bu modellerin içinde “hücum” modeli, B.Bergman tarafından geliştirilmiş ve mesleki katmanlaşmaya merkezî önem veren bir analizdir. Bu modele göre, işgücü talebi (açık iş sayısı), kadın işlerinde bu işe girmek isteyen kadın işgücü arzından fazla ise bir tür “hücum” olacaktır. Kadın işlerinde ücretlerin erkek işlerine göre daha düşük olduğu tespitiyle tutarlı olarak bu model, kadın işlerinde çalışan erkeklerin de düşük ücret aldığını vurgular. Erkeklerin “kadın” işlerinde çalışmak için belirgin tercihleri olabilir ya da uzun süre işsiz kaldıkları için sadece bu işi bulmuş olabilirler ancak bu tip işlerdeki “daha düşük ücret”, çok sayıda kadının bu tip işleri tercih etmelerinden ya da başka seçenekleri olmadığı için bu tip işlere hücum etmelerinden dolayı meydana gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Cinsiyete dayalı ayrımcılığın en yaygın gözlenen hâli cinsiyete dayalı mesleki katmanlaşmadır. Mesleki katmanlaşma, yatay ve dikey olmak üzere iki türlü analiz edilir. Yatay katmanlaşmayla kast edilen, işlerin veya mesleklerin kadın ve erkek işi veya mesleği diye ayrışmasıdır. Örneğin, hemen hemen tüm ekonomilerde hemşirelik, ilkokul öğretmenliği, sekreterlik ve hosteslik kadın mesleği; şoförlük, cerrahlık, inşaat işçiliği, makine mühendisliği ise erkek mesleğidir. Söz konusu meslek ya da işte çalışanların %75-%80’i aynı cinsiyetten olduğunda o meslek erkek ya da kadın mesleği olarak tanımlanmaktadır. Kadın/erkek çalışan oranının %45-%50 arasında olduğu meslekler ise entegre-bütünleşmiş meslekler ya da -cinsiyet açısından- karışık meslekler olarak adlandırılır. Cinsiyete dayalı mesleki katmanlaşmanın yanı sıra, dikey katmanlaşma olarak tanımlanan aynı işyerinde/işte kadın ve erkeklerin farklı -yönetici- pozisyonlarda yer alması, literatürde cam tavan olarak adlandırılan ayrımcılık pratiğinin en görünmez hâlidir.

Yanıt Açıklaması: Nüfus artış hızı, işgücü artış hızını belirleyen temel değişkendir.