Çalışma Ekonomisi 2

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de çok parçalı bir yapıya sahip bulunan emek piyasaları, çeşitli dual yapıların bir arada bulunduğu bir nitelik arz etmektedir. Kırsal istihdam-kentsel istihdam, formel sektör-informel sektör ve tarımsal istihdam-sanayi istihdamı gibi istihdam şekilleri iç içe ve karşı karşıyadır. Diğer taraftan tarımsal istihdamın orantısız büyüklüğü, büyük bir emek arzı fazlalığı, iş gücünün büyük çoğunluğunun genç ve niteliksiz olması, ücretli çalışanların toplam istihdam içerisindeki payının azlığı ve emek piyasasındaki kurumsallaşma düzeyinin düşüklüğü gibi temel sorunlar bulunmaktadır. Emek piyasasındaki bütün bu sorunlar, işsizliğin ağırlığını ve şiddetini daha da arttırmaktadır. İşsizlik, Türkiye’nin son otuz yılına damgasını vurmuş sosyo-ekonomik sorunların başında gelmektedir. Bu otuz yıllık süre içerisinde, çözülmesi bir yana her geçen gün giderek yaygınlaşan ve süreklilik gösteren yapısal bir nitelik kazanmıştır. Kuşkusuz bunun temelinde, ülkemizin tarım toplumu olma niteliğinden bir türlü sıyrılamayışı, hızlı ve dengeli bir sanayileşmenin gerçekleştirilememiş olması olgusu yatmaktadır. Verilen bilgiler ışığında I, II ve V numaralı önermeler Türkiye'deki işsizlik sorununun nedenleri arasında sayılabilecektir. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Piyasa öncesi ayrımcılık; fakirlik, eğitim hizmetlerinden yararlanmada eşitsizlik, toplumsal cinsiyetçi roller vb. faktörlerin çalışma hayatına girmeden önce yarattığı eşitsizlikler olarak anlaşılır.

Yanıt Açıklaması: Konjonktürel işsizlik: Ekonomik faaliyetlerdeki dönemsel dalgalanmaların yarattığı bir işsizlik türüdür.

Yanıt Açıklaması: Cam Tavan: “ ..sahip oldukları -işe ait- nitelikler ve kazanımlarından bağımsız olarak, kadınların ve etnik azınlıkların şirketin kariyer merdivenlerinin üstüne çıkmasına set çeken, görünmeyen, ancak aşılamayan engellerdir”.

Yanıt Açıklaması: Avustralya'da Emek Piyasası Politikalarına Yapılan Kamu Harcamalarının GSMH İçindeki Payı 2010 yılında yüzde 0.5'dir.

Yanıt Açıklaması: Emeğin diğer üretim faktörlerinden farklı özellikler taşıması, daha açık bir ifadeyle doğrudan “insan” unsuru ile ilgili olması, işsizliğin toplumsal açıdan da üzerinde durulması gereken önemli bir sorun olarak ortaya çıkmasına neden olmuştur. William Beveridge, “Full Employment in a Free Society” isimli ünlü eserinde, işsizliğin yarattığı en büyük olumsuzluğun kaybedilen maddi refah ve fiziksel etkileri değil, doğurduğu kin ve korku ortamı olduğunu söylemektedir.

Yanıt Açıklaması: Emek piyasasında ayrımcılığın değişik tanımları vardır. En genel tanımıyla ayrımcılık, çalışanlar arasında işle ilgisi olmayan özellikler nedeniyle farklılık gözetilmesi olarak ifade edilebilir. Ortodoks geleneğe göre emek piyasasında eşit verimliliğe sahip bireylerin eşit olmayan davranışlara maruz kaldığı durum ayrımcılık olarak tanımlanır; eşit olmayan davranış ırk, etnik köken ya da toplumsal cinsiyet gibi gözlemlenebilir karakterlere dayanır. Bu tanımda “eşit olmayan” davranışlardan kastedilen, aynı işi yapan, eşit verimliliğe sahip bireylerin farklı ücret veya kazanç sahibi olmalarıdır.

Yanıt Açıklaması: 1980 sonrası dönemde sosyal devlet anlayışından hızla uzaklaşılması ve KİT’lerin özelleştirilmesi girişimleri içinde devletin bir işveren olarak ekonomik yaşamdan dışlanması, buna karşılık istihdam sorununun çözümünün tümüyle özel girişimcilerin insaf ve kararına bırakılması, kısacası devletin işsizlik sorununun çözümünün muhatabı olmaktan çıkarılması, işsizlik sorununun da giderek ağırlaşmasını beraberinde getirmiştir. B seçeneğinde yer alan ‘’Devletin bir işveren olarak ekonomik yaşama atılması’’ ifadesi yanlıştır. Esasen 1980 sonrası devletin bir işveren olarak ekonomik yaşamdan dışlanması söz konusudur. Buna göre doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Bireyin, zorunlu (formel) eğitim, zorunlu olmayan eğitim için yaptığı harcamalar, iş arama eylemi ve iş aramak için göç etme ile sağlık harcamaları şeklinde belirlenen faaliyetlerine yapılan harcamalar, beşeri sermaye yatırımıdır. Bu yatırımların bugün yapılmasının nedeni, bireyin gelecekteki verimliliğini ve kazancını artırmak olarak kabul edilir. Beşeri sermaye yatırım kararının, parasal olmayan faktörlerden (kişisel tercihler, beklentiler, toplumsal ön yargılar, toplumsal roller, bireyin sosyalleşme süreci, ayrımcılık vb.) büyük ölçüde etkilendiği kabul edilir. D seçeneğinde belirtilen yatırım bir fiziki sermaye yatırımıdır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde aktif emek piyasası programlarının yaygın olarak uygulanmasına 2009 yılından itibaren başlanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Feminist ve Kurumcu iktisatçıların, ayrımcılığın toplumsal/kurumsal boyutları üzerine yaptıkları ampirik çalışmalar sonucu; cari piyasa ayrımcılığı ve piyasaöncesi ayrımcılık olarak ikili bir sınıflandırma yaygın kabul görmüştür.

Yanıt Açıklaması: Belçika'da Emek Piyasası Politikalarına Yapılan Kamu Harcamalarının GSMH İçindeki Payı 2010 yılında aktif politikalarda yüzde 1.5'dir

Yanıt Açıklaması: Todaro ve Borjas tarafından geliştirilen ve neo-klasik ekonominin mikro modelinde rasyonel olduğu kabul edilen bireyler, fayda-maliyet hesapları sonucunda göçten parasal olarak net kazanç elde edeceklerini düşündüklerinde göç etmeye karar vermektedirler. Bu çerçevede göç “Beşeri Sermaye Yatırımı” olarak kavramsallaştırılmaktadır. Bireyler bu yatırımdan en yüksek getiriyi elde edeceklerini düşündükleri bölgeye göç etmektedirler. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Mesleki yatay katmanlaşmayla kast edilen, işlerin veya mesleklerin kadın ve erkek işi veya mesleği diye ayrışmasıdır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Neo-klasik ekonominin mikro modeline göre; • Uluslararası göç hareketleri farklılıkların algılanmasına dayalıdır. • Diğer faktörler eşitken; öğrenim, deneyim, işbaşı eğitimi, yabancı dil bilgisi, beceriler gibi beşeri sermaye özelikleri gidilecek yerde iş bulma olasılığını arttırmaktadır. • Göç masraflarını düşüren bireysel özellikler, toplumsal koşullar ve teknolojiler sonucu göç kazanımları artmaktadır. Dolayısıyla uluslararası göç hızlanmaktadır. • Ülkeler arası göç akımları bireysel fayda-maliyet hesabına dayalı analizlerin toplu sonucudur.

Yanıt Açıklaması: İşsizlik sorunuyla mücadelede izlenen emek piyasası politikaları geleneksel olarak, işsizlik sigortası, işsizlik yardımı gibi işsizlere gelir desteği sağlamaya yönelik “pasif politikalar” ile işsizliği eğitim, iş yaratma, bilgilendirme ve işe yerleştirme faaliyetleri gibi doğrudan önlemlerle azaltmaya yönelik “aktif politikalar” olarak ikiye ayrılmaktadır. İşsizlik yardımı pasif politikalar arasında yer aldığından yanlıştır. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Beşeri sermaye yatırımının iki temel boyutu olduğu kabul edilir: Zorunlu eğitim ve işyerinde eğitim. Beşeri sermaye modeline göre eğitime ilave yatırım yapmakla ücret/kazanç düzeyi yükselir, zira zorunlu eğitimin ve zorunlu olmayan eğitimin verimliliği artırdığına inanılır. Lisede ya da üniversitede alınan eğitimin, işyerinde potansiyel olarak yararlı olacak genel yetenek ve bilginin kazanılmasına yol açtığı düşünülür; eğitimin aynı zamanda öngörüde bulunma alışkanlığı, işyerindeki talimatlara uyma yeteneği, dakiklik ve sadakat gibi işyerinde lazım olacak bazı davranış kalıplarını da öğrettiği kabul edilir. Beşeri sermaye modeli, sadece beşeri sermaye donanımı arasındaki farklılıkları açıklamaz, aynı zamanda kadın ve erkeklerin neden farklı meslek ya da sektörlerde yoğunlaştığını da açıklar.

Yanıt Açıklaması: Pasif politikalar, işsiz bireylere iş bulmak ya da istihdam yaratmak ve işsizlik oranlarını azaltmak yerine; işsizliğin bireysel ve toplumsal açıdan yarattığı olumsuzlukları gidermeyi amaçlamaktadır. Aktif politikalar ise işsiz bireyleri doğrudan işsizlikten kurtarmaya yönelik politikalardır. Bu iki tür politika da birbirlerine alternatif olmaktan ziyade birbirlerinin tamamlayıcısıdır. Pasif politikalar işsizlik oranını azaltmaz. Pasif politikalar işsizlik oranlarını azaltmak yerine; işsizliğin bireysel ve toplumsal açıdan yarattığı olumsuzlukları gidermeyi amaçlar. Bu bağlamda doğru cevap  C’dir.

Yanıt Açıklaması: Kurumcu iktisatçıların ayrımcılıkla ilgili analizleri SLM (tabakalı işgücü piyasaları) modellerine dayanır. Kurumcu İktisat, sendika ya da büyük ölçekli işletmeler gibi kurumların kimin işe alınacağına, kimin işten atılacağına ve kimin ne kadar ücret alacağına karar veren kurumlar olduğunu söyler. Aynı zamanda emek piyasasının çeşitli şekillerde tabakalaştığını; her bir tabakada emek piyasasının Neoklasik teoriye göre işlediğini ancak çalışanın bir tabakadan diğerine geçmesinin zor olduğunu kabul ederler. Daha da önemlisi, Kurumcuların analizi, cinsiyete dayalı mesleki tabakalaşmaya feminist bakışın içerilmesine olanak verecek şekilde vurgu yaparlar D seçeneğinden verilen ifade Monopol gücü modellerinin önermesidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sendikal hareket 18. Yüz yılın ikinci yarısından itibaren sanayi devrimi ile birlikte önce İngiltere’de doğan, oradan Avrupa’ya ve dünya geneline yayılan ve günümüzde demokratik toplumların önemli bir dinamiği sayılan bir olgudur. 18. yüzyılın sonunda ilk defa İngiltere’nin fabrikalarında buharın kullanılması, dokuma tezgâhlarının ve benzeri mekanik makinelerin yapılması, üretimin verimliliğini artırırken, büyük fabrikaların kurulmasını beraberin de getirmiştir.