Sosyal Politika 2

Yanıt Açıklaması: Monarşik yönetimler altında merkezi yönetimin güçlenmesi ve 17. ve 18. yüzyıldan itibaren ulus devlet anlayışının doğuşu ile birlikte özerk bölgelerin imtiyazları kaldırılmış, yerel yönetimlere merkezi yönetimin alt birimlerinden biri olma statüsü verilmiştir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: En fazla taraftar bulan yaklaşıma göre bugünkü anlamda küreselleşme 20. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan II. Dünya Savaşı sonrasında yaşanan hızlı ekonomik gelişme ile sağlanan üretim artışı, 1970’li yıllarda yaşanan ekonomik kriz sonrası 1980’li yıllarda başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Malullük: Kişinin çalışma hayatına başladıktan sonra bir daha çalışamayacak şekilde çalışma veya meslekte kazanma gücünü kaybetme halidir. Çalışma veya meslekte kazanma gücünün % 60 veya daha yüksek oranlarda kaybedildiğinin sağlık kurulları raporları ile belgelenmesi ve belirli süre prim ödenmesi halinde malullük hali devam ettiği müddetçe gelir kesilmesini telafi etmek üzere aylık bağlanması en önemli sosyal güvenlik garantisidir. Rehabilitasyon hizmetleri ile malul kişinin tekrar çalışma hayatına döndürülmesi veya günlük hayatını sürdürebileceği bir iyilik haline kavuşturulması malullük hali ile ilgili olarak sağlanan diğer önemli sosyal güvenlik garantisidir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de çevre politikaları beş ana alan üzerine yoğunlaşmaktadır: 1. Kentsel Çevre: Hızlı kentleşme neticesinde meydana gelen çevre sorunları, kanalizasyon ve su kalitesi, hava kirliliği, katı ve sıvı atıklar vb. 2. Doğal Kaynak Yönetimi: Toprak, Su, Orman ve yer altı kaynaklarının kullanım ve yönetimi 3. Deniz ve Kıyı Kaynakları: Bilinçsiz yapılanma, deniz kirlenmesi, atık yönetimi vb. 4. Kültürel ve Doğal Sit Alanları: İnsanlık tarihi ile örtüşen bir toprak üzerine kurulu olan Anadolu’nun korunması 5. Çevresel Riskler: Deprem, Taşkın, Heyelan, Çığ gibi doğal afetlerin zararları ile orman yangınları, deniz kazaları, çöplük ve atık depolarının patlamaları vb.

Yanıt Açıklaması: Ev hizmetlerinde, tarım sektöründe ailesine yardım amacıyla mevsimlik olarak çalışan çocuklarla, çıraklar çocuk işçi olmalarına rağmen işçi statüsü dışında kaldıklarından halen 4857 sayılı İş Kanunu’nun tanıdığı haklardan yararlanamamaktadırlar. Çıraklarla ilgili olarak 1977 yılında 2089 sayılı Çırak Kalfa ve Ustalık Kanunu çıkarılmış, 1986 yılında bunun yerine 3308 sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu yürürlüğe girmiştir. 2001 yılında 4702 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikle 3308 sayılı Kanun, Mesleki Eğitim Kanunu adını almıştır. Kanun önemli eksiklerine rağmen öğrenci statüsüne sahip olan çırakların korunması ile ilgili kapsamlı düzenlemelere yer vermektedir. Buna göre doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Türk hukukunda 1924 Anayasası’ndan bu yana tüm anayasalarda ve birçok yasada eşitlik ilkesi ve ayrımcılığın yasaklanması ile ilgili düzenlemeler yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Çevre hakkının geliştirilmesine yönelik uluslararası sözleşmeler içinde Stockholm sözleşmesinin ayrı bir önemi bulunmaktadır. Bu sözleşme birçok bölgesel sözleşmeye de temel teşkil etme özelliğine sahiptir. Örneğin 1960 tarihli Nükleer Kaza Halinde Erken Bildirim Sözleşmesi; 1973 tarihli Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleşme (MARPOL); 1979 tarihli Uzun Menzilli Sınır Ötesi Hava Kirlenmesi ile İlgili Sözleşme, Ozon tabakasının delinmesini önlemek amacıyla imzalanan 1985 tarihli Viyana Sözleşmesi gibi bir dizi sözleşme bu kapsamda değerlendirilebilir.

Yanıt Açıklaması: Cinsel taciz çalışma yaşamında kadınların karşılaştıkları en önemli sorunlardan biridir. Cinsel taciz; yaşı, medeni durumu, fiziksel görünüşü, geçmişi veya mesleki konumu önemli olmaksızın tüm kadınları etkilemektedir. Ancak araştırmalar 30 yaşın altında, bekâr, boşanmış, ayrı yaşayan veya bakmakla yükümlü olduğu yakınları bulunan kadınların cinsel tacizden daha fazla etkilendiğini göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Tehlike biçimleri, "fizyolojik tehlikeler", "tabi afetlerden kaynaklanan tehlikeler", "sosyo-ekonomik tehlikeler" ve "insanların sebep olduğu tehlikeler" olarak sıralanabilir. Bunlardan iktisadi ve sosyal hayatta meydana gelen değişmelere bağlı olarak ortaya çıkan sosyo-ekonomik tehlikeler, "işsizlik-işini kaybetme, evlenme, boşanma, dul, yetim ve öksüz kalma, çocuk sahibi olma, yer değiştirme, göç ve ikamet yetersizliğinden kaynaklanan ve gelir yetersizliği yaratan tehlikeler" olarak ifade edilebilir. Maluliyet ise sosyo-ekonomik değil fizyolojik bir tehlikedir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Gini katsayısı, bir ülkede milli gelirin dağılımının adaletli olup olmadığını ölçmeye yarayan bir katsayıdır. Katsayı 0 ile 1 arasında değerler alır ve yüksek değerler daha büyük eşitsizliğe tekabül ederler.

Yanıt Açıklaması: Birleşmiş Milletler Engelli Kişilerin Hakları Sözleşmesi

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de belediyelerin gerçekleştirdikleri sosyal belediyecilik uygulamaları arasında; • Ana-çocuk sağlığı merkezleri, sağlık ocakları, gezici sağlık otobüsleri, tanı merkezleri ve hastaneler kurmak, • Konut yapmak, • Evsiz ailelere, kimsesizlere, sokakta yaşayanlara veya sokakta yaşama olasılığı bulunanlara barınma olanağı sağlamak, • Engellilerin, kadınların, gençlerin sosyalleşmesini sağlamak amacıyla danışma ve psikolojik yardım merkezleri açmak, • Hasta yakınları için hastane yakınlarında misafirhaneler kurmak, • Yoksul kişilere yiyecek, giyecek, eşya ve yakacak yardımı yapmak, • Yoksullar için aşevleri ve imarethaneler kurmak, • İş kurmak isteyen kadın ve gençlere yönelik teknik bilgi, makine ve ekipman desteği sağlamak, • Kimsesiz çocuklar için çocuk yuvaları ve kreşler açmak, • Kültür, sanat ve spor tesisleri açmak, tiyatro, sinema, kütüphane ve kültür merkezlerini yaygınlaştırmak, • Öğrencilere burs ve eğitim malzemeleri vermek, • Engellilere yönelik hizmet tesisi kurmak, onların rehabilite edilmelerini sağlamak, • Engelliler için ulaşım, eğitim ve sosyo-kültürel ortamlarda yaşamlarını kolaylaştıracak önlemler almak, • Yoksullara ücretsiz tedavi hizmeti sağlamak, • Sanat, beceri ve meslek edindirme kursları açmak, • Sokak çocukları, madde bağımlıları için koruma, rehabilite etme ve meslek edindirme amaçlı merkezler açmak, • Sosyal toplum örgütlerine rehberlik hizmeti vermek, dayanışma ve yardımlaşmayı geliştirmek, • Tanzim satış mağazaları, giyim ve gıda merkezleri, ekmek fabrikaları kurmak, • Yaşlı ve düşkünler için huzurevleri, bakım evleri kurmak, evde bakım hizmeti vermek (Pektaş, 2010: 16-17), • Kadın sığınma evleri, gençlik merkezleri, çocuk kulüpleri açmak sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: 1961 yılında kurulan ve halen 33 üyesi olan örgüt, Çevre Komitesi aracılığı ile küresel çevre konularına proje bazlı yaklaşımlar getirmektedir.

Yanıt Açıklaması: Yaş sınırı ülkelere göre farklılık göstermekle birlikte, yaş ayrımcılığına en fazla uğrayanlar 45 yaşın üzerinde ve 25 yaşın altında olan kişilerdir. Dolayısıyla söz konusu ayrımcılığa en az maruz kalanların 25-45  yaş arasındakiler olduğu söylenebilir. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Örgütsel önyargılar ve kalıplar tarafından yaratılan, kadınların üst düzey yönetim pozisyonlarına gelmelerini engelleyen görülmez, yapay engeller Cam tavan/Şeffaf tavan isimleri ile anılır.

Yanıt Açıklaması: ILO insan haklarına ve insan onuruna saygıyı esas alan ortak evrensel değerlere dayanan, sosyal yönü güçlü bir küreselleşme sürecinin gerçekleşmesini arzu ettiklerini; adil, kapsayıcı, demokratik olarak yönetilebilir, bütün ülkeler ve insanlara nimetlerinden adil şekilde faydalanmak için eşit fırsatlar sunan bir küreselleşme sürecinin gerçekleştirilebilmesinin gerekli şartları şu başlıklarda toplamıştır: • İnsan haklarına ve kültürel farklılıklara saygılı, insana yaraşır iş, yerel yönetimlerin güçlendirilmesi, cinsiyet eşitliğine dayalı bir sosyal hayat oluşturma önceliklerine önem veren insan merkezli bir küreselleşme anlayışının varlığı, • Küresel ekonomi ile bütünleşirken halkının sosyal ve ekonomik fırsatlardan faydalanma imkânlarını geliştirecek demokratik ve etkin işleyen bir devletin varlığı, • Ekonomik gelişme ile sosyal gelişmeyi bütünleştiren, yerel, bölgesel ve küresel düzeyde çevrenin korunmasını sağlayan sürdürülebilir bir gelişmenin varlığı, • Teşebbüs hürriyeti ve fırsat eşitliğine imkân veren etkin ve adil işleyen piyasaların varlığı, • Ülkelerin gelişme seviyeleri, imkânları ve kapasitelerinin farklılığını dikkate alarak bütün ülkelere eşit fırsatlar sunan adil kuralların varlığı, • Ülke içinde ve ülkeler arasındaki eşitsizlikleri azaltacak, karşılıklı yardımlaşma ve işbirliğine dayalı bir dayanışmacı küreselleşme anlayışının varlığı, • Bütün tarafların kabulüne dayalı kural ve prensipleri olan bir küreselleşme politikasının varlığı, • Küreselleşme sürecinde yer alan aktörler arasında (uluslararası örgütler, hükümetler, parlamentolar, işçi ve işveren örgütleri, sivil toplum kuruluşları ve diğerleri) diyalog ve işbirliğini sağlayacak mekanizmaların varlığı, • Küresel düzeyde demokratik, meşru ve tutarlı bir küreselleşme politikası izlenmesini sağlayacak Birleşmiş Milletlerin etkinliğinin artırılması

Yanıt Açıklaması: 'Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi'ni oluşturan örgüt Birleşmiş Milletler'dir.

Yanıt Açıklaması: Kadın işçilerin fizyolojik özellikleri nedeniyle korunmasına yönelik olarak; 4857 sayılı İş Kanunu’nun 72. maddesinde kadın işçilerin yer altı ve su altında çalıştırılmaları yasaklanmaktadır. 73. maddede sanayiye ait işlerde 18 yaşını doldurmuş kadın işçilerin gece postalarında çalıştırılmalarının yönetmelikle düzenleneceği belirtilmektedir. 74. maddede kadın işçilere doğum öncesi sağlık muayene izni verilmesi, doğumdan önce ve sonra belli bir süre çalıştırılmalarının yasaklanması, hamile kadın işçilerin gerekli görüldüğü durumda işçi sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılması, ücretsiz izin ile süt izni düzenlenmektedir.

Yanıt Açıklaması: Küreselleşmenin yarattığı sosyal politika problemleri; insanlar, ülkeler ve bölgeler arasında ve içindeki eşitsizlikleri artırması, yoksulluğun artışı ve derinleşmesi, sosyal korumanın zayıflaması ve artan güvencesizlik ile istihdam piyasalarında yarattığı belirsizlik olarak özetlenmektedir (Erdut, 2004: 23-29). Bu genel problemlere çalışma hayatını ve endüstri ilişkilerini ilgilendiren ücretler, çalışma süreleri, sendikalaşma ve toplu pazarlık gibi başlıkları da eklemek mümkündür.

Yanıt Açıklaması: 2001 yılı verileri dikkate alınırsa, gelişmekte olan ülke grubunda ilk 5 ülkeyi sırasıyla Çin, Brezilya, Meksika, Arjantin ve Polonya oluşturmaktadır. 2001 yılında ilk 5 sırada yer alan Brezilya, Meksika, Arjantin ve Polonya 2007 yılında listeye girememiştir.  Doğru cevap A’dır.