Sosyal Politika 1

Yanıt Açıklaması: Türk Dil kurumunun iktisat terimleri sözlüğünde politika, belirlenen amaç veya hedeflere ulaşmaya yönelik karar ve eylemler bütünü olarak açıklanır. Görev ve misyon bir birine anlam olarak yakın sözcükler olup, bir kuruma veya kişiye verilen özel amaçlı işi ifade eder. Sosyal sözcüğü ortak arkadaş ve dostu ifade eder. Hukuk ise toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen yasalar bütünüdür.

Yanıt Açıklaması: Bağımlı statüler altında çalışanlar sosyal politikanın kişi bakımından kapsamını oluşturan ilk gruptur.

Yanıt Açıklaması: Gelir dağılımının düzeltilmesi sosyal politikanın özel hedeflerinden biridir.

Yanıt Açıklaması: Ortaçağ 10-15. yy arasında hüküm sürer. Bu dönemde senyör, şövalye, derebeyi gibi adlarla ifade edilen kişilerin egemenliği altında, daha çok tarımsal faaliyetlerde ailece çalışan serfler görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: 1871 yılında istanbul’da kurulan Ameleperver Cemiyetinin ve bundan bir yıl sonra 1872 yılında tersane işçilerinin grevinin patlak vermesi Türkiye’de sendikacılık hareketinin doğuş döneminin başlangıçları olarak kabul edilir. Sendikacılık hareketinin ortaya çıkışı ile birlikte Batı’dan gelen etkilerle işçi sınıfına siyasal bilinç verilmeye çalışılmıştır. 1889 yılında kurulan İttihadi Osmani Cemiyeti’nin faaliyeti geniş ölçüde bu amaca yönelmiş ancak istibdat rejiminin etkileri ile örgüt merkezini Paris’e taşımıştır. Bu başarısızlığın ardından 1895’te Tophane işçileri tarafından kurulan Osmanlı Amale Cemiyeti de bir yandan nizami sendikacılık faaliyetini sürdürürken diğer yandan gizlilik içinde işçilere siyasal bilinç verme görevini yerine getirmiştir. Ancak bu örgüt de üyelerine yönelik ağır baskılar nedeni ile varlığını uzun süre devam ettirememiştir. 1885 yılında kapatılan bu cemiyetin mensupları daha sonra Osmanlı Terakki Cemiyetini kurmuşlardır. 1908 yılından sonra özellikle yabancı sermayeli  kuruluşlarda ve önemli illerde işçi derneklerinin sayısının arttığı görülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Sanayileşen tüm ülkelerde dağınık bir yapıda başlayan işçi hareketlerinin, uluslararası karakteri 1864 yılında Londra’da yapılan Birinci Enternasyonel ile ortaya çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal politikanın en önemli hedefi, refah seviyesinin yükseltilmesi ve refahın toplumsallaşmasıdır.

Yanıt Açıklaması: 1776 yılında Adam Smith liberal doktrini açıklayan ve kısaltılmış adı ile “Milletlerin Zenginliği” adlı ünlü yapıtını yayımlamıştır. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: 17. yüzyıla kadar zanaat yaşamının sınırlı sermaye kullanımı ve el emeği ve becerisine dayalı olma özelliğinde çok önemli bir değişim yaşanmamıştır. Ancak üretimde kullanılan araç ve gereçler sürekli geliştirilmiş, bazı yeni mekanik düzenlemelerden de yararlanılmaya başlanmıştır. Bu değişim 17. yüzyılın ortalarında farklı zanaatkârlar tarafından, farklı işyerlerinde üretilen parçaların bir araya getirilerek son ürün haline getirildiği merkezi imalathanelerin kurulup çoğalmasına yol açmıştır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal politika kavramı ilk kez 19. yüzyılın ilk yarısında Wilhelm Heinrich Riehl tarafından kullanılmıştır. Sosyal politika bilim dalının teorisinin ise yine Alman bir bilim adamı olan Otto Von Zwideneck Südenhorst tarafından ortaya atıldığı kabul edilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: 1983 yılından itibaren uygulamaya konulan sosyal adalet ve sosyal güvenlik politikaları serbest piyasa sistemi içinde girişimciliğin ve bireysel tasarrufların teşvik edilmesi esaslarına dayanmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Liberal düşünce, toplumu devletin ve diğer kuruluşların müdahalesinden kurtarmayı amaçlayan, "bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler" şeklinde özetlenen sloganları ile iktisadi düşüncelerine uygun bir sosyal yapılanmayı hedeflemiştir. Diğer sloganlar ise sırasıyla: "Bütün ülkelerin işçileri, birleşin" Komünist Manifesto'nun; "Bana ya özgürlük verin ya da ölüm" Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nın; "Eşit işe eşit ücret" Amerikan İşçi Federasyonu'nun; "Mülkiyet hırsızlıktır" ise Proudhon'un sloganlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Sanayi Devrimi’nin başlangıcına ilişkin kesin bir tarih verilebilmesi mümkün değildir. Ancak 18. yüzyılın içinde barındırdığı birçok gelişme ile Sanayi Devrimi’nin başladığı yüzyıl olarak tanımlanması literatürde de geçerli olan bir görüştür.

Yanıt Açıklaması: Türk sosyal politika tarihinde bir dönüm noktası olarak kabul edilen 1961 Anayasası, sosyal hukuk devleti ve sosyal adalet anlayışının gelişmesinde önemli katkılar sağlamıştır. Bu anlayışın bir sonucu olarak çalışma hakkı, grev ve toplu sözleşme hakkı, sendika hak ve özgürlükleri anayasal güvence altına alınmıştır. Bu sosyal ve siyasal özgürlük ortamı içerisinde işçilerin hızla örgütlenmeleri ve yeni yasal haklardan yararlanmak amacıyla yaptıkları etkinlikler, işverenleri de yeni sistem uymaya zorlamış ve endüstri ilişkileri bir ölçü de olsa, toplu ilişkiler biçimine dönüşmeye başlamıştır. 1961 Anayasası sosyal politikada yeni bir döne- min olduğu kadar, işçi işveren ilişkilerinin de yeni bir dinamizme kavuşmasının başlangıcı olmuştur. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Sosyalist düşünce sistemi içinde farklı ekollerden bahsetmek mümkün olsa da genel ilkeler itibarıyla bir ortaklık söz konusudur. Üretim araçlarının bireylere ait olmasının emek sahipleri için bir sömürü unsuru olacağı düşüncesinden hareketle özel mülkiyet anlayışı reddedilmekte, yerine kolektif mülkiyet hakkı ikame edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Pierre Joseph Proudhon kendisini anarşist olarak niteleyen ve sınıfsız bir toplumun esaslarını ortaya koymaya çalışan düşünürdür.

Yanıt Açıklaması: İşçilerin örgütlenmesine ilişkin çalışmaları iki kategoride değerlendirmek mümkündür. Bunlardan ilki örgütlenmenin yasak olduğu Fransa gibi ülkelerde hayırsever örgütlenmeler yoluyla kurulan yapılardır. İşsizlik ve hastalık gibi konularla ilgilenen bu kuruluşların bazı taleplerde bulunmasına da göz yumulmuştur. Bu kuruluşların zaman içinde kurdukları gizli örgütlenmelerle etkilerini artırdıkları ve çalışma hayatının tüm sorunlu alanlarında faaliyetlerini yaygınlaştırdıkları görülmüştür. İşçilerin örgütlenmesine ilişkin bir diğer çalışmada İngiliz işçilerinin 1824 yılında parlamentolarından birleşme hakkını elde edebilmeleri olmuştur. Sanayileşen tüm ülkelerde dağınık bir yapıda başlayan işçi hareketlerinin, uluslararası karakteri 1864 yılında Londra’da yapılan Birinci Enternasyonel ile ortaya çıkmıştır (Turan, 1979: 39­40).

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyılın en aşırı sosyal protesto hareketlerinden biri de anarşizmdir. Bireyin üstünlüğü düşüncesine dayanan yaklaşım, gücünü baskıcı otoriteden alan siyasi, sosyal, ekonomik ve dini bütün kurumlara karşıdır. Anarşistlere göre bu kurumların ortadan kalkmadan tam bir hürriyetin gerçekleşmesi mümkün değildir.

Yanıt Açıklaması: II. Dünya Savaşı’ndan sonra değişen koşullara bağlı olarak 1946 yılında Cemiyetler Kanunu’nda değişiklik yapılarak sınıf temelli cemiyet kurma yasağının kaldırılması yeni sendikaların kurulmasını sağlamıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Liberal devlet modelinin tipik bir örneğini yansıtan 1924 Anayasası sosyal devlet ilkelerinden uzak kalmış, sosyal sorunlar bireylere daha fazla hak ve özgürlüğün verilmesi ile çözülmek istenmiştir. Anayasa’nın belirlediği özgürlükler ortamında bireysel iş ilişkilerini düzenleyen Borçlar Kanunu 1926 yılında kabul edilmiştir.