Sosyal Politika 1

Yanıt Açıklaması: Tatil-i Eşgal Kanunu, işçinin iş şartlarından doğan şikâyetlerini uzlaştırma yolu ile çözüme kavuşturulmasına, bu şekilde uzlaşmanın sağlanamadığı durumlarda şiddet yoluna gidilmeden grev yapılmasına onay verirken mevcut işçi ve işveren sendikalarını feshederek sendikaların kurulmasını yasaklayan 1909 tarihli düzenlemedir.

Yanıt Açıklaması: Temel ekonomi politikalarının belirlendiği 1923 yılındaki “İzmir İktisat Kongresine işçi, işveren ve meslek gruplarından temsilcilerin davet edilmesi, sanayileşme düşüncesinin ortaya konulması bakımından önem taşımaktadır. Başlangıçta bu gelişimin, tüm dünyada olduğu gibi özel sektör eliyle gerçekleştirilmesine çalışılmış ancak sermaye yetersizliği ve 1929 Dünya Ekonomik Krizi nedeniyle bu mümkün olmamıştır.

Yanıt Açıklaması: Bağımlı statüler altında çalışanlar sosyal politikanın kişi bakımından kapsamını oluşturan ilk gruptur. Bağımlı statüde çalışma kavramının içine yalnız işçiler değil sözleşmeli çalışanlar, kamu görevlileri, memurlar ve başka statüler altında bağımlı olarak çalışan kesimler girmektedir. Bağımlı çalışanların statülerindeki farklılıktan bağımsız olarak ortak yönleri, üretim araçlarına sahip olmamaları ve emeklerini bir işverenin emrine vererek ücret veya maaş olarak adlandırılan bir gelir elde etmeleridir.

Yanıt Açıklaması: Modern devlet anlayışının mimarları Locke ve Hobbes’e göre modern devlet, yaşama hakkını sağlayan ve koruyan devlettir. Bu yaklaşımda tanrının esirgeyiciliği anlayışından devletin koruyuculuğuna geçiş görülmektedir. Çalışamayacak durumda olanlar ve yoksullar, Hristiyanlık inancının dışında devletin koruması altına alınmaktadır. Devlet sorumlu tutulmaktadır. Locke, devlet anlayışında birey, mülkiyet ve çalışmayı öne çıkarmaktadır. Yoksullukla mücadelede bireyciliğe, mülk edinmenin önemine ve herkesin çalışmasının gerektiğine dikkat çekilmektedir. Dolayısı ile kazanmanın önemine, yoksulluk yerine çalışmanın kutsanmasına ve bireylerin çalışabilecekleri işlerin devlet tarafından sağlanmasına dikkat çekilmektedir.

Yanıt Açıklaması: 17. yüzyıla kadar zanaat yaşamının sınırlı sermaye kullanımı ve el emeği ve becerisine dayalı olma özelliğinde çok önemli bir değişim yaşanmamıştır. Ancak üretimde kullanılan araç ve gereçler sürekli geliştirilmiş, bazı yeni mekanik düzenlemelerden de yararlanılmaya başlanmıştır. Bu değişim 17. yüzyılın ortalarında farklı zanaatkârlar tarafından, farklı işyerlerinde üretilen parçaların bir araya getirilerek son ürün haline getirildiği merkezi imalathanelerin kurulup çoğalmasına yol açmıştır.

Yanıt Açıklaması: Tatil-i Eşgal Kanunu, I.veII. Meşrutiyetin sağladığı haklar çerçevesinde yaygınlık kazanan grev eylemlerini yasaklayan, mevcut sendikaları feshederek sendikaların kurulmasını yasaklayan 1909 tarihli düzenlemedir.

Yanıt Açıklaması: sendikalar, işçilerin örgütlenmek sureti ile güç kazanmak ve işverenler karşısında uygun ücret ve çalışma koşullarını elde etmelerini kolaylaştırmak veya mümkün kılmak için oluşturulan kendi kendine yardım kuruluşlarıdır. Sendikaların önemli rolü, işçilerin güçlü sermaye karşısında ezilmesine izin vermemek ve haklarını eşit olarak savunabilmesine imkan sağlamaktır.

Yanıt Açıklaması: Bağımlı çalışmanın hukuk sistemlerinde düzenlenen üç unsuru söz konusudur. Buna göre teknik bağımlılık, çalışanın işverene işin yapılması ve yürütülmesi, yöntemi ve koşulları bakımından bağlı olmasını ifade etmektedir. Hukuki bağımlılık, çalışanın işverenin emir ve otoritesine tabi olması, işin yürütülmesi ile ilgili olarak işverene denetim ve yaptırım anlamında bağlı olması anlamını taşımaktadır. Ekonomik bağımlılık ise yaptığı iş karşılığında düzenli ve sürekli bir gelir elde etmesini ve ekonomik yönden işverene bağımlı olmasını ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Belirlenen amaç veya hedeflere ulaşmaya yönelik karar ve eylemler bütününe politika denir.

Yanıt Açıklaması: Sanayi Devrimi ile birlikte kentlere akın eden grupların çalışmak zorunda olmaları emeklerini satarak geçinmeleri durumunu ortaya çıkarmıştır. Emeğin arz ve talep kanunları çerçevesinde bir mal sayılması düşüncesi ve arzın yüksek olması yeni emekçi sınıfın bu yasaların oluşturduğu kurallar bütününü kabul etmesini zorunlu kılmıştır. Devletin koruyucu düzenlemelerinin olmadığı, örgütlenme hakkının yasaklandığı bu ortamda işçi, kendisine teklif edilen ücreti kabul etmek zorunda kalmıştır Üretimin Sanayi Devrimi sürecinde basitleşmesi önceki dönemlerde olduğu gibi bedensel güç ve üstünlük gereksinimini ortadan kaldırmış üretim, kadın ve çocukların işgücünden de yararlanılabilecek düzeyde basitleşmiştir. Bu nedenle Sanayi Devriminin başlangıcından itibaren kadın, çocuk ve genç işgücünün üretimde kullanılma düzeyinin sürekli arttığı hatta bazı kesimlerde yetişkin erkek işgücü oranını dahi aştığı görülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Sosyal politikaların ulusal niteliğini etkileyen belki de en önemli unsur, ülkelerin sosyo - kültürel özellikleridir.

Yanıt Açıklaması: Teknolojik gelişmelerin 18. yüzyılda kısa sayılabilecek bir süreçte büyük bir hızla yayıldığı görülmektedir. Franklin 1752’de paratoneri bulmuştur. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sanayi Devrimi öncesi Avrupa toplumlarının asiller ve din adamları dışında, geniş halk kitlelerinin en zengin ve güçlü tabakasını temsil eden burjuva sınıfı, zenginlikleri sayesinde köylü ve esnaf tabakasını da çevresine alarak büyük bir toplumsal güç oluşturabilmiştir. Tasarruf ve ticaret yolu ile zenginleşen burjuva sınıfı iktisadi zenginliklerinden faydalanarak ülke yönetimlerinde kralların önemli dayanakları haline de gelmiştir. Avrupa toplumlarının sınıfları arasında kurduğu ilişkilerle saygın, etkili ve güçlü bir sosyal sınıf olarak doğmuştur. Bunun yanında dönemin düşünürlerini, bilginlerini, fikir ve aksiyon adamlarını yetiştiren ve koruyan burjuva sınıfı, Avrupa’da Sanayi Devrimi ’ne giden yolun sosyal, siyasi ve teknolojik şartlarının da hazırlayıcısı olmuştur (Turan, 1979: 27­28).

Yanıt Açıklaması: Kamu müdahalesi, devlet gücü ile ekonomik ve/veya sosyal bir gelişmenin ortaya çıkardığı problemlerin giderilmesi demektir. İlk ortaya çıkan şekli ile kamu müdahalesi, iktisadi liberalizmin, Sanayi Devrimi ve sanayi kapitalizminin neden olduğu bozulan işçi - işveren ilişkilerinin devlet eli ile düzenlenmesine yönelik yasal düzenlemeler ve diğer tedbirlerin tümüdür. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sir William Beveridge'in 1942 yılında bir İngiliz Sosyal Güvenlik Sistemi ku­rulması hakkında hazırladığı rapor, II. Dünya Savaşı sonrasında tüm ülkelerde­ki sosyal reformların da esin kaynağı olmuştur. Bu rapor modern refah devleti kuruluşunun temel ilkelerinin ilk defa dile getirilmesi bakımından büyük önem taşımaktadır. Sosyal risk ve devletin rolü hakkında yeni bir anlayış getiren rapor, sosyal güvenliğin amacını, gelir güvenliğinin garanti edilerek insanı gerek­sinimden kurtarmak olarak tanımlar. Beveridge'nin sosyal güvenlik rejimi; nüfusun tamamını kapsayan, tek primle sosyal risklerin ulusal telafisini öngören, tek ödenekli, merkezi bir sistemdir. Beveridge, raporunda üç amaçlı bir sosyal dev­let politikası önermiştir. Bunlar aile ödenekleri ile ailelere yardım, ulusal sağlık merkezi kurularak kamu sağlığının iyileştirilmesi ve istihdamın düzenlenmesidir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyıl, yaşanan diğer gelişmeler ile birlikte insanlık tarihinde en çok değişimin yaşandığı yüzyıldır. Bu değişimin altında yatan en önemli neden sanayileşmedir. Sanayileşme sosyal tarihin daha önceki dönemlerinde rastlanmayan yeni bir iş ilişkisinin ve statüsünün doğmasına yol açarak şehirleşmenin, bağımlı çalışmanın ve işçi sendikalarının ortaya çıkmasını sağlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Sir William Beveridge tarafından 1942 yılında İngiliz Hükümeti’ne hazırlanan, işsizliği azaltmayı, ulusal bir sağlık sistemi kurmayı ve asgari bir ücreti garanti etmeyi hedefleyen, günümüz modern sosyal güvenlik sistemlerinin de temelini oluşturan belgedir. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kooperatifçilikte, toplumun dar gelirli kesimlerinin birleşmek suretiyle elde ettikleri güçle, maddi ve manevi ihtiyaçlarını daha kolay elde etme amacı hakimdir. Kar düşüncesi yoktur. Buna karşılık ekonomik zorlukları yenme amacı vardır. Bu doğrultuda doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ekonomik yönden güçsüz kesimler, sosyal politikanın doğrudan ilgi alanındaki bir diğer kesimdir. Ekonomik yönden güçsüz kesimler toplumda yeterli, düzenli ve sürekli bir gelir güvencesinden yoksun kesimler olarak tanımlanabilir. İşsizler, sermayeleri olmayan ya da sınırlı olan küçük esnaflar, bir sanatı ve becerisi olmasına rağmen yeterli kaynağa sahip olmayan ve gerekli pazarlara ulaşamayan sanatkârlar, topraksız köylüler ve yeterli arazisi olmayan küçük çiftçiler ekonomik yönden güçsüz kesimler içerisinde yer almaktadırlar. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Vakıf, Bir hizmetin gerçekleştirilmesi amacı ile kişini sahip olduğu malın özel mülkiyetten çıkarılarak toplumsal mülkiyete aktarılmasına ve orada tutulmasına verilen addır.