İşletmelerde Sosyal Sorumluluk Ve Etik

Yanıt Açıklaması: İş ahlakının tarihi gelişimi ilk olarak Antik Çağda başlar.

Yanıt Açıklaması: İkinci dünya savaşından sonra 1950-1970 yılları arasındaki yirmi yıl ekonominin hem ABD’de hem de Avrupa’da patlama yaptığı refah yılları olarak bilinmektedir.  Bu dönemin 2. yarısında Örgüt teorisinin bulguları kullanılmaya başlanmış ve bu doğrultuda işletme bir ahlaki birim ya da bütün olarak ele alınmıştır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Dünya nüfusunun hızlı artışı ve beraberinde gelen sorunların başlıcası iş ahlakına uygun bir sistem içerisinde istihdam yaratma zorunluluğu ve buna bağlı konulardır. Bu durumun iyiye doğru yön almaması giderek daha büyük sorunlara yol açacak, yoksul ile zengin arasındaki uçurum çoğalacak ve toplumsal kaosa neden olabilecektir. Bu bakımdan iş ahlakına uygun bir sistem içinde istihdam yaratma zorunluluğu önemsenmesi gereken durumların başında gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Peter French’a göre ise işletmeler amaçlar yönünde davranmalıdır ve faaliyetlerinden etik açıdan sorumlu tutulmalıdırlar. French’e göre işletmeler kendi “işletme iç karar yapısı”na göre hareket etmelidir. “İşletme iç karar yapısı”, işletmenin akış şemaları ve politikalarından oluşturulur. İşletme kararları akış şemalarının ve işletme politikalarının karar yapısıyla vücut bulur. French’e göre işletmenin kararları ile bireylerin “işletme içi karar yapısı”na yönelik fikirleri bağlantılıdır. “işletme içi karar yapısı” bireylerin, bireysel hareketlerinin kolektif biçimidir. French’e göre işletmelerin kararları bireylerin işletme içindeki kararlarıyla benzer değildir. Doğru yanıt D’dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Sorumluluk, bireysel ve sosyal açılardan ele alınması gereken bir kavramdır. Kişi, her şeyden önce, birey olarak kendisine karşı sorumludur. İç sorumluluk, kişinin vicdanına karşı sorumluluğudur. Dış sorumluluk ise sınırları kanun ve hukuk normlarıyla çizilmiş sorumluluklar yanında sosyal normlarla da ilişkili olabilir. Dış sorumluluklar yerine gelmediğinde ayıplanma şeklinde yaptırım uygulanabilir.Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Alkol veya uyuşturucu kullanan kişinin iradesini kullanamadığı söylenebilir. Ancak bu durumdaki kişinin alkol ve uyuşturucu kullanırken özgür iradesiyle hareket ettiği unutulmamalıdır. Dolayısıyla alkol ve uyuşturucu kullanmak suretiyle iradesini kullanamama noktasındaki kişinin başında özgür iradesini belirli bir davranış lehine kullandığı hatırlanmalıdır. Fakat alkol veya uyuşturucu bağımlısı olanların bu noktada özgür iradelerini kullanma problemleri bulunduğu da kabul edilmelidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sorumluluklarımızın bir kısmı doğal olarak, herhangi bir biçimsellik gerektirmeksizin ortaya çıkar ve gelişir. Örneğin, sağlığımızı korumak, aile içindeki rolümüzün gerekliliklerini yerine getirmek, arkadaşlarımıza yardımcı olmak, toplumsal normları gözetmek, çevreyi kirletmemek gibi sorumluluklar büyük ölçüde biçimsel olmayan, yazılı olarak karşımıza çıkmayan ama gündelik hayatta yerine getirmeye çalıştığımız sorumluluklarımızdır. Buna karşılık, çalıştığımız işte bize verilen görevlerin sorumluluklarını üstlenmek, aynı evi paylaştığımız arkadaşlarımızla iş paylaşımının gereği olan sorumlulukları yerine getirmek, kanunlara uygun hareket etmenin gereklerini yapmak, vergi, savunma gibi vatandaşlık sorumluluklarını yerine getirmek ise, çerçevesi ve sınırları daha belirgin ve biçimsel sorumluluklara işaret eder. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Şirket haklarının ve büyümesi için politikalar geliştirmek, iş ahlakı alanında uygulanabilecek evrensel ilkelerden değildir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: İşletme içine ve dışına yönelik sorumluluklar sınıflandırmasında, pay sahipleri, çalışanlar ve yöneticiler işletme içi ve bunun dışındaki kişi, grup ya da organizasyonlar ile toplum işletme dışı olarak değerlendirilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1977 yılına gelindiğinde işletmelerin ahlaki teorileri de oluşmaya başlamıştır. İş ahlakı ayrı bir disiplin olarak ortaya çıkmasına rağmen felsefeciler ve teologlar, iş ahlakına katkı vermeye devam etmişlerdir. ABD’deki işletmecilik okullarının neredeyse yarıya yakını 1970’lerin ikinci yarısında iş ahlakı derslerini programlarına almışlardı. Üniversitelerde iş ahlakı merkezleri açılmaya başlamış ve iş ahlakı (business ethics) artık bu adla kurumsallaşmaya başlamıştır. Buna göre ifade I ve III’de verilen olaylar bu yıllar arasında gerçekleşmiştir. Yine bu dönemde, yavaş yavaş firmalardan uyması beklenen ahlaki ilkeler oluşmaya başlamış, firma politikalarının ahlaki boyutu ortaya çıkmıştır. İfade II’de verilen olay da bu yıllar arasında gerçekleşmiştir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: İç sorumluluk, kişinin vicdanına karşı sorumluluğudur. Kişinin kendiyle baş başa kaldığında, vicdan muhasebesi yapması, vicdanının onu rahatlatması ya da rahatsız etmesi iç sorumluluğun çalıştığının göstergesi olarak kabul edilebilir. Elbette daha önce de söz edildiği üzere, vicdan soyut olduğundan, iç sorumluluğa ilişkin gösterge dışarıdan fark edilemez. Olsa olsa kişinin zaman zaman öz eleştiri yapmasıyla ya da bazı tutumlarıyla anlaşılabilir ve hissedilebilir. Bazı durumlarda ise bireyin iç sorumluluğun kişiyi rahatsız edici etkilerinden kurtulma adına sorumluluktan kaçınma, sorumluluk almama veya sorumsuzca davranış sonuçlarına ilişkin eylem veya eylemsizliklerini meşrulaştırma çabası içinde olduğu da gözlemlenebilmektedir. Bu noktada kişinin bazen bu meşrulaştırma çabasında vicdanını rahatlatma adına çevresindeki bazı kişilerle paylaşım içine girmesi ya da onaylatma yoluna gitmesi de söz konusu olabilmektedir. Buna göre soruda verilen doktorun arkadaşlarına “benim toplantım çok önemliydi ve toplantıya yetişmem gerekiyordu” ifadesini kullanması doktorun meşrulaştırma çabası içinde olduğu söylenebilir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Peter French’a göre ise işletmeler amaçlar yönünde davranmalıdır ve faaliyetlerinden etik açıdan sorumlu tutulmalıdırlar. French’e göre işletmeler kendi “işletme iç karar yapısı”na göre hareket etmelidir. “İşletme iç karar yapısı”, işletmenin akış şemaları ve politikalarından oluşturulur. İşletme kararları akış şemalarının ve işletme politikalarının karar yapısıyla vücut bulur. French’e göre işletmenin kararları ile bireylerin “işletme içi karar yapısı”na yönelik fikirleri bağlantılıdır. “İşletme içi karar yapısı” bireylerin, bireysel hareketlerinin kolektif biçimidir. French’e göre işletmelerin kararları bireylerin işletme içindeki kararlarıyla benzer değildir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: İşletmelerin sosyal sorumluluklarıyla ilgili aleyhte olan görüşler de mevcuttur. Sosyal sorumluluğun aleyhindeki görüşleri aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür • Kârın maksimizasyonu asıldır • Sosyal sorumluluk işletme için maliyet etkenidir • Sosyal sorumluluk faaliyetlerinin bedelini toplum ödemelidir • İşletmeler sosyal yeteneklere sahip değildir • İşletmenin esas amacını aksatır • Sosyal sorunlardan işletmeler sorumlu değildir. Cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Sorumluluk bir yönüyle sebep sonuç ilişkisini içinde barındırır, bir yönüyle de eylemde bulunan kişide bazı nitelikleri gerektirir. Dolayısıyla bir kişinin sorumluluk üstlenebilmesi, o kişinin akıl, özgür irade ve yetki sahibi olmasına bağlıdır. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: "Rekabetin kurallarına göre davranmak" işletmenin temel sorumlulukları sınıflamasında Yasal Sorumluluk kavramı bağlamında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yaşama ve güvenlik, bireylerin yaşamının güvenlik içinde olmasıdır. Bu hak özellikle iş dünyasında firmalarda, kimyasal maddelerin kullanımına sınırlamalar getirilmesini sağlar. Doğruluk, bireylerin bilgilendirilmeleri gereken konularda kasıtlı olarak aldatılamayacağını belirtir. Gizlilik, vatandaşların kendilerine ait kişisel bilgileri, hükümetten, diğer kurum ve kişilerden, çalışanlardan koruma hakları olduğuna işaret eder. Vicdan özgürlüğü, kişilerin, kendi inanç ve ahlaki ilkelerini ihlal edecek emirleri yerine getirmeme haklarının olduğunu belirtir. Özel mülkiyet, ise kişilere, yaşamın temel ihtiyaçlarını elde etme, kullanma ve sahip olma hakkı verir. Doğru cevap C'dir.