Kamu Özel Kesim Yapısı Ve İlişkileri

Yanıt Açıklaması: Meslek örgütleri tanım ve amaçlarına dayalı olarak Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları’nın genel işlevlerini aşağıdaki gibi belirleyebiliriz: Meslekî dayanışma ve yardımlaşmanın tesisi, Mesleğin ve meslek mensuplarının çıkarlarının korunması ve geliştirilmesi, Meslekî faaliyetlerin belli standartlara uygun olarak yürütülmesinin sağlanması, Meslek ahlâkının korunması, Meslek mensupları arasında ve bunlar ile toplum arasındaki ilişkilerin düzenlenmesi, bu amaçlar doğrultusunda ekonomik, siyasî, sosyal ve kültürel etkinliklerin gerçekleştirilmesi. Anayasaya göre, meslek kuruluşlarının kuruluş amaçları dışında faaliyette bulunmaması gerekmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: MPM Yasası’nın 9. maddesi denetleme kurulunun işlevini “MPM’nin hesapları ve bunlara ilişkin işlemleri Genel Kuruldaki Maliye, Ticaret ve Sanayi Bakanlıklarının temsilci üyelerinden kurulan üç kişilik bir denetleme kurulu tarafından denetlenir” şeklinde belirlemiştir. MPM’nin hesaplarını ve bunlara ilişkin işlemlerini denetlemeye yetkili olup görevleri şunlardır: MPM’nin gelirlerinin kanuna ve bu kanuna göre düzenlenecek yönetmelik esaslarına göre tahakkuk ve tahsil edilip edilmediğini kontrol etmek, MPM’nin giderlerinin bütçedeki esaslara, Genel Kurul ve Yönetim Kurulu kararlarına uygunluklarını araştırmak, Defterleri ve kayıtları incelemek, MPM’nin bir yıllık hesapları ve bunlarla ilgili işlemleri hakkında Genel Kurula ra
por vermek.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası anlaşmalara göre kurulan işletmeler, ülkemizin diğer ülkelerle yaptığı ikili (karşılıklı) anlaşmalar veya çok taraflı anlaşmalar çerçevesinde kurulan işletmelerdir. Bu işletmeler anlaşmaların çeşidi ve kapsamına göre anlaşmada belirlenen hak ve ayrıcalıklardan yararlanarak karşılıklı sermaye yatırımlarına imkân verilmesi ve ticarî ilişkilerin geliştirilmesi amacının sonucu olarak kurulup faaliyette bulunurlar. Bu bağlamda doğru cevap B dir.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası’nın 3. maddesine göre, “Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür.” Bu düzenleme, ülkemizin merkezi tek yapılı ya da üniter bir devlet olma niteliğine vurgu yapmaktadır. Yine Anayasanın 123. maddesinde, “İdare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir. İdarenin kuruluş ve görevleri, merkezden yönetim ve yerinden yönetim esaslarına dayanır. Kamu tüzelkişiliği, kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulur.” düzenlemesi bulunmaktadır. Bunun sonucu olarak da ülkemizde merkezden yönetim ilkesi uygulanmaktadır. Diğer deyişle kamu hizmetleri, hizmeti yöneten görevliler ve hizmetin yürütülmesi için mali olanaklar açısından merkezileşmiş, yetki ve sorumlulukların tümü başkent denilen merkezde belli sayıdaki yetkililer tarafından yerine getirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de KİT’ler çeşitli yasalarda tanımlanmıştır. Örneğin, Anayasa KİT’leri denetim açısından tanımlamıştır. Nitekim Anayasa’nın 165. maddesinde, “Kamu İktisâdi Teşebbüslerinin Denetimi” başlığı altında, Kamu İktisâdi Teşebbüsleri “Sermayesinin yarıdan fazlası doğrudan doğruya veya dolaylı olarak Devlete ait olan kamu kuruluşları ve ortaklıkları” olarak tanımlanmış ve bu kuruluşların TBMM tarafından denetleneceği hükme bağlanmıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Özel kamu kurumları ise belli bir alanda faaliyette bulunan ve yerel kamu yönetimlerine bağlı kurumlardır. Örneğin, İstanbul Belediyesine bağlı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) özel kamu kurumudur.

Yanıt Açıklaması: Spor Toto ve Maden Tetkik Arama Enstitüsü özel bütçeli devlet işletmelerindendir.

Yanıt Açıklaması: Sanatkâr

Yanıt Açıklaması: Avrupa Parlâmentosunun üyeleri arasında ilk demokratik, doğrudan seçimler 1979 yılında gerçekleştirilmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Teknoloji Geliştirme Merkezleri, Türkiye’de 2001 yılında yürürlüğü giren 4962 sayılı yasa ile uygulamaya konulmuş ve ilk Teknoloji Geliştirme Merkezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi nde 2001 yılında kurulmuştur. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kamu kurumlarının kamu tüzel kişiliğine sahip olması bazı sonuçlar doğurur. Bu sonuçları aşağıdaki gibi açıklayabiliriz: Kamu kurumları, bir kamu tüzel kişisi olmaları nedeniyle tek yanlı işlemler yapabilirler. Tek yanlı işlemler, kamu kurumlarına özel kişiler hakkında onların rızasına aykırı olarak veya rızalarına bakmaksızın icrai kararlar almak gibi hukuki^ sonuçlar doğuran işlemler yapabilirler. Kamu kurumları re’sen (kendiliğinden) icra yetkisine sahiptir. O¨zel hukuk tüzel kişilerinin icra haklarını kullanabilmeleri için mahkemelere ve icra dairelerine başvurmaları gerekirken kamu kurumları aldığı kararlar doğrultusunda cebren icra yoluna başvurabilirler. Kamu kurumları işlemlerini hukuka uygunluk karinesinden yararlanarak yerine getirirler. Kamu kurumlarının malları, kamu malı statüsüne tabidir. Bu mallar özel ve ayrıcalıklı bir himaye (korunma) görür. Kamu kurumlarının faaliyetlerinden doğan gelirleri, kamu geliri statüsündedir. Bu gelirlerin tahsilinde özel usuller uygulanır. Kamu kurumlarının malları haczedilemez, yani kamu malları hakkında özel hukukun cebri icra yollarına başvurulamaz. Ayrıca kamu kurumunun ifla^sı istenemez. Kamu kurumlarının personeli kamu görevlisi niteliğindedir. Kamu kurumları kamulaştırma yetkisine sahiptir. İdari^ nitelikte sözleşme yapabilirler. Kamu kurumları özel kuruluşlar gibi faaliyetlerinden dolayı vergilendirilemezler. Bunların gelir getirici faaliyetleri için vergi muafiyeti tanınmıştır. Kamu kurumları kendi taşınmaz malları üzerinde yaptığı inşaat ve tamirat işleri, bayındırlık işi olarak kabul edilebilir. Kamu kurumları faaliyetlerinden dolayı idari^ sorumluluğa tabidir.

Yanıt Açıklaması: İlgili Meslek Kuruluşuna U¨ye Olma Zorunluluğunun Bulunması. Kanunda belirtilen meslek mensuplarının ilgili meslek kuruluşuna üye olmaları zorunludur. Ancak, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi^ teşebbüslerinde asli^ ve sürekli görevlerde çalışanlar bakımından meslek kuruluşlarına girme mecburiyeti aranmamakta, bunlar isterlerse meslek kuruluşlarına üye olabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Devlet Opera ve Balesi , 1309 sayılı kanun ile kurulmuş, ulusal opera ve bale topluluklarını bünyesinde barındıran, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı bir genel müdürlüktür. Bilimsel, Teknik ve Kültürel Kamu Kurumları arasında yer almaktadır; Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları'ndan biri değildir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kuluçka Merkezi

Yanıt Açıklaması: İdarî kamu kurumları; “kamu idarelerinin yerine getirmekle yükümlü olduğu görevleri, yani devletin yürüttüğü klâsik kamu hizmet ve faaliyetlerini, kamu idarelerinden ayrı bir tüzel kişilik eliyle yürüten kurumlardır.

Yanıt Açıklaması: Mahalli Kamu Kurumları

Yanıt Açıklaması: 2002 yılında on iki üye ülke “Avro” adlı ortak bir para birimini benimsedi.

Yanıt Açıklaması: Kamu işletmelerinin kuruluş amaçları şunlardır: • Kamu kurumlarına gelir sağlamak, • İstihdama katkıda bulunmak, • Gelişmemiş veya az gelişmiş yörelerin sosyal, kültürel ve ekonomik yönden gelişmesini sağlamak, • Ülkenin ekonomik kalkınmasını hızlandırmak. Buna göre doğru cevap A dır

Yanıt Açıklaması: Bir işletmenin ortaklık sayılabilmesi için aşağıdaki gibi özelliklere sahip olması gerekir: • Ortaklığı kuran kişilerin sayısı birden fazla olmalıdır. • Ulaşılmak istenen ortak bir amaç bulunmalıdır. • Ortak amaca ulaşmak için ortaklar aralarında bir anlaşma (sözleşme) yapmalıdır. • Belirlenen amaca ulaşmak için para, mal, emek ve sermaye konulmalıdır. Buna göre doğru cevap E dir.

Yanıt Açıklaması: 1946'da faaliyete geçen ve yatırım kararlarının etkinliği ve serbest ticaretin geliştirilmesi amacıyla faaliyet gösteren kuruluş Dünya Bankası'dır. Doğru cevap B'dir.