Hayat Sigortaları Ve Bireysel Emeklilik Sistemi

Yanıt Açıklaması: Riziko Hayat sigortalarında 3 temel riziko vardır. a. Vefat Riski: İnsanların gerek ecelen gerekse herhangi bir kaza sonucu yaşamını yitirmesi halinde, yakınlarının hayat standardında meydana gelecek olağanüstü düşüş veya kayıplar ölüme bağlı risklerdir. b. Maluliyet Riski: Gerek kaza gerekse hastalık sonucu oluşabilecek çeşitli sakatlıklara bağlı olarak yine çalışma hayatının kısmen veya tamamen sona ermesi sonucu meydana gelecek hayat standardı düşüş ve kayıpları maluliyet risklerini oluşturmaktadır. c. Emeklilik Riski (Yaşama Riski): İnsanların belli bir yaştan sonra çalışamayacak ve kendi kazançlarını sağlayamayacak duruma gelmeleri sonucu hayat standartlarında meydana gelen düşüşler emeklilik risklerini oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Emeklilik sözleşmesinde belirtilen esaslar dahilinde, şirket nezdinde katılımcı adına açılan bireysel emeklilik hesabına katkı yapılır. S¸irket, katkı paylarını, en geç şirkete intikalini takip eden ikinci iş gününde yatırıma yönlendirmek zorundadır.

Yanıt Açıklaması: Özel emeklilik fonlarının, katılımcılar açısından faydaları şöyle özetlenebilir: • Bireylerin emeklilikte refah seviyelerinin artmasını sağlamak, • Bireylerin yaşlılıklarında kullanmaları amacıyla, güvenli tasarruf yapmalarını sağlamak • Tasarrufu teşvik etmek, yatırıma yönlendirmek ve düzenlemek • Uzun vadede emeklilerin yaşam koşullarının iyileştirilmesine olanak vermek • Emekli aylığı veya toptan geri ödeme yoluyla katılımcılara emeklilik dönemlerinde ek gelir sağlanarak, refah düzeylerini artırmak • Ödenen katkılardan katılıcımlara vergi avantajı sağlamak • Katılcımların bireysel risk ve getiri tercihi yapmasını sağlamak

Yanıt Açıklaması: Yönetmelikler, bakanlıkların ve kamu tüzel kişilerin kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanması için çıkardıkları hukuk kurallarıdır. Yönetmelikler, yasa ve tüzüklere aykırı hüküm içeremezler. Ülke çapında uygulanacak olan yönetmeliklerin yargısal denetimi Danıştay tarafından yapılırken, diğer yönetmeliklerin yargısal denetimi genel görevli idari mahkemeler tarafından yapılır. BETYSK’nın hemen ardından 28 Şubat 2002 tarihinde dört temel yönetmelik çıkarılarak kanunun uygulamalarına açıklık getirilmiş ve günümüze kadar çok sayıda yönetmelik ile bireysel emeklilik sistemi işlerliğini arttırmıştır.

Yanıt Açıklaması: Birim Pay Değeri: Emeklilik yatırım fonunun net varlık değerinin, dolaşımdaki pay sayısına bölünmesiyle elde edilen değerdir.

Yanıt Açıklaması: Asgari mesleki deneyim süresi, genel müdür için on yıl, genel müdür yardımcıları ve başka unvanlarla istihdam edilseler dahi yetki ve görevleri itibariyle genel müdür yardımcısına denk veya daha üst konumlarda imza yetkisine haiz diğer yöneticiler için yedi yıldır.

Yanıt Açıklaması: Olağan Denetim, şirketlerin emeklilik ve sigortacılık faaliyetlerinin Müsteşarlıkça yılda bir defa olağan olarak denetlenmesidir.

Yanıt Açıklaması: Şirket, katılımcının sisteme ilk kez katılması sırasında ve yeni bir bireysel emeklilik hesabı açtırması halinde giriş aidatı talep edebilir. Söz konusu giriş aidatları bireysel emeklilik hesabına ödenen katkılardan ayrı olarak azami bir yıl içerisinde taksitler halinde de ödenebilir.

Yanıt Açıklaması: Katılımcı: Emeklilik sözleşmesine kendi ad ve hesabına taraf olan gerçek kişidir.

Yanıt Açıklaması: Özel emeklilik fonlarının geçmişi 19. yüzyılın ortalarına kadar gitmektedir. Bilinen ilk özel emeklilik fonu, 1862 yılında Avustralya’da Bank of New South Wales tarafından kurulmuştur. Bu kuruluşu, 1872’de Siemens ve 1879’da BASF takip etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde de sosyal güvenlik reformunun bir parçası olarak hazırlanan Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu, 7 Nisan 2001 tarih ve 24366 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Kanun, yayımı tarihinden itibaren 6 ay sonra, 7 Ekim 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Yanıt Açıklaması: Özel emeklilik fonlarının yönetimi açısından dünya uygulamalarında iki sistem öne çıkmaktadır. Bunlar basiretli sistem ve sınırlamalı sistemdir. Basiretli sistem, fon yönetiminde sınırlamaların en az düzeyde olduğu sistemdir. Özellikle Amerika ve İngiltere başta olmak üzere birçok ülkede uygulanan sistem basiretli sistemdir. Özel emeklilik fonlarının geçmiş verilerine bakıldığında basiretli sistem uygulanan ülkelerde getiriler, uzun vadede sınırlamalı sisteme göre çok daha yüksektir. Bunun sebebi fon yöneticilerinin piyasanın durumuna göre en iyi getiriyi en düşük riskle elde etmek için basiretli davranmak zorunda olmalarıdır. Sınırlamalı sistem ise emeklilik fonlarının değerlendirilebileceği alanlara yönelik sınırlamaların olduğu sistemdir. Sınırlamalı sistem, spekülatif varlıklara yüksek düzeyde yatırım yapılarak, emekliliğe yönelik tasarrufların riski yüksek alanlarda değerlendirilmesini engellemeyi amaçlamaktadır. Bu sebeple, sınırlamalı sistemin kullanıldığı ülkelerde, ülke ekonomisinin özellikleri ve politik tercihlere göre değişen sınırlamalar getirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Özel emeklilik fonlarının yönetimi açısından dünya uygulamalarında iki sistem öne çıkmaktadır. Bunlar basiretli sistem ve sınırlamalı sistemdir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Maaş Esaslı Emeklilik Programları (Belirli Katkı Esaslı): Önceden belirlenmiş bir fayda sunmaktadır. Fayda miktarı ile katkı miktarı arasında doğru orantı yoktur. Fonlama riski işveren üzerindedir. Aktüeryal fazla verildiğinde işveren katkısı azaltılır, aktüeryal açık oluştuğunda işveren katkısı artırılır. Yüksek enflasyon ve belirsizliğin hakim olduğu koşullara daha uygundur. Dağıtım yönteminde kolaylıkla uygulanabilmektedir. Sosyal sigortalarda daha yaygın olarak kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İştira poliçeyi paraya çevirme hakkıdır. Poliçe sahipleri, sigorta başladıktan bir yıl sonra, kâr paylı birikimin tamamını alarak, poliçelerini paraya çevirebilirler.

Yanıt Açıklaması: Mükerrer sigorta aynı rizikonun birden çok sigortalanmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Özel emeklilik fonlarının geçmişi 19. yüzyılın ortalarına kadar gitmektedir. Bilinen ilk özel emeklilik fonu, 1862 yılında Avustralya’da Bank of New South Wales tarafından kurulmuştur. Bu kuruluşu, 1872’de Siemens ve 1879’da BASF takip etmiştir. Genelde özel emeklilik fonlarının ilk uygulandığı ülke olarak atıfta bulunulan ABD’de ise ilk özel emeklilik fonu, 1875 yılında Amerikan Demiryolu Şirketi (The Amrican Expres Company) tarafından kurulmuş, sonraki dönemlerde özellikle demiryolu şirketleri ve banka çalışanlarına yönelik olarak bu uygulama genişletilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Basamak: Daha çok işverenlerin sağladığı, birinci basamağı tamamlayıcı bir emeklilik geliri sağlayan basamaktır. Genellikle fonlama yöntemiyle işleyen, işverenlerce de finanse edilen katkı esaslı veya fayda esaslı özel emeklilik hesaplarına dayalı basamaktır. Bu basamakta kamu tamamen sistem dışında kalmamakta ve sigortalıların menfaatlerini korumak üzere düzenleyici ve denetleyici müdahaleler yapmaktadır. Sigorta ve tasarruf fonksiyonlarını yerine getirme işlevine sahiptir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: 3. Basamak: Katılımın gönüllü olduğu ve kişilerin emeklilik döneminde yaşam standartlarının aktif çalışma hayatındaki seviyesinde devam etmesini güvence altına almayı hedefleyen ek emeklilik geliri sağlayan son basamaktır. Doğru cevap C'dir

Yanıt Açıklaması: Yönetmeliğin İkinci Bölümünde hayat sigortası ve türleri tanımlanmıştır. Buna göre; • Hayat sigortası, “Ölüm ve/veya yaşama ihtimallerine bağlı teminatlar ile bunlara bağlı ek teminatların verilebildiği, ürünün özelliğine göre birikim priminin de alınabildiği ve tazminat ve/veya birikimlerin belirli bir tutarda ya da prim iadesi veya irat şeklinde ödenebildiği hayat grubu sigorta branşıdır.” • Evlilik/Doğum sigortası; “Tek ya da taksitli prim ödemeleri karşılığında, sigortalılara evlilik, doğum ve insan hayatı ile ilişkili benzeri olayları esas alarak ödeme yapan hayat grubu sigorta branşıdır.” • Sermaye itfa sigortası; “Tek ya da taksitli prim ödemeleri karşılığında, süresi ve miktarı açısından belirli olan taahhütleri kapsayan aktüeryal tekniğe dayanan, risk unsuru içermeyen ve birikim işlemlerine bağlı ödeme yapan hayat grubu sigorta branşıdır.” • Yatırım fonlu sigortalar; “Sermaye itfa sigortası hariç diğer hayat grubu sigortaları ürünlerinin bir varlığa veya varlık grubuna endekslendiği ve yatırımların fon esasına göre yapıldığı hayat grubu sigorta branşıdır.”