Ceza Hukuku

Yanıt Açıklaması: A, dikkatli bir şekilde ve yasal hız sınırları içinde seyir hâlindedir. Aynı zamanda, otobana yaya girişinin yasak olduğunu bilmekte ve böyle bir bilgiye güvenerek hareket etmektedir. Ayrıca yayayı farkettiğinde frene basmış, fakat mesafenin kısalığı nedeniyle aracı durduramamıştır. Dolayısıyla ilk ihtimal kapsamında A’nın dikkat ve özen yükümlülüğünü ihlal eden bir davranışından bahsetmek mümkün değildir. Bu nedenle kast veya taksirin varlığından söz edilemez.

Yanıt Açıklaması: Ceza hukukuna ilişkin bazı temel prensiplere Anayasa’da da yer verilmiştir. Sözgelimi Anayasa’nın 38. maddesinde “Suç ve cezalara ilişkin esaslar” başlığı altında, kanunilik ilkesi, geriye yürüme yasağı, masumiyet karinesi, ceza sorumluluğunun şahsiliği gibi ilkelere yer verilmiştir. (A); kanunilik ilkesi gereği yani "...Kimse, işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz; kimseye suçu işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez.." hükmü gereği cezalandırılamayacaktır.

Yanıt Açıklaması: Bu nedenle, fiilin bir niteliğini oluşturan hukuka aykırılık derecelendirmeye tabi tutulamazken, hukuka aykırı olan fiilin bizzat kendisini ifade eden haksızlığın bir derecelendirmeye tabi tutulması mümkündür. Bu nedenle, bir fiilin diğerine nazaran daha az veya daha çok hukuka aykırı olduğunu söylemek mümkün değilken, bir fiilin diğerine göre daha az veya daha çok haksızlık teşkil ettiğini ifade etmek mümkündür. Bu nedenle (II) yanlıştır. İşlenen fiille bir suç tipinin unsurlarının gerçekleştirilmesi, aynı zamanda bu fiilin hukuka aykırılığına karinedir. Ancak bu karine, somut olayda fiilin, görevin ifası (m. 24/1), meşru savunma (m. 25/1), hakkın kullanılması veya ilgilinin rızası (m. 26/1–2) hukuka uygunluk nedenlerinden biri çerçevesinde işlendiğinin tespit edilmesiyle geçerliliğini yitirebilir. Dolayısıyla, bir fiilin tipe uygun olduğu belirlendikten sonra, ilk olarak, bu davranışın bir hukuka uygunluk nedeni çerçevesinde işlenip işlenmediği belirlenmelidir. Bu nedenle (III) yanlıştır.

Yanıt Açıklaması: Kanun hükmünü yerine getirme görevi çoğunlukla kamu görevlilerine aittir. Bununla birlikte sivil kişilerin de kanunen belli konularda kamu göreviyle yetkili kılındığı hâller olabilir. Örneğin CMK’nın 90. maddesinin 1. fıkrasında kolluk görevlilerinin yanı sıra, suçu işlerken rastlanan veya suçüstü bir fiilden dolayı izlenen ve kaçması olasılığı bulunan veya hemen kimliğini belirleme olanağı bulunmayan bir kimseyi herkesin yakalama yetkisinin olduğu kabul edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Somut olayda bir hukuka uygunluk nedeni varsa, ancak bunun bilincinde bir fiili işleyen kişi hukuka uygunluk nedeninin tanınma amacına uygun bir şekilde hareket etmiş sayılır. Bu nedenle, bir hukuka uygunluk nedeninin şartlarının objektif olarak gerçekleştiği, ancak failin bunu bilmediği bir olayda bu hukuka uygunluk nedeninden yararlanmaması gerekir. Kişinin hukuka uygunluk sebebinden yararlanabilmesi için hukuka uygunluk sebebinin şartlarının gerçekleştiğinin bilincinde olması gerekir.

Yanıt Açıklaması: TCK m.7/3 gereğince hapis cezasının ertelenmesi lehe kanun uygulamasının yapılacağı infaz hukuku kurumlarındandır.

Yanıt Açıklaması: Dikkat ve özen yükümlülüğünün kaynağını, hukuk normları ve müşterek tecrübe oluşturmaktadır. Burada hukuk normlarını koyan organın bir önemi olmadığı gibi, bunların hangi hukuk dalından kaynaklandığının da bir önemi yoktur. Özel kişilerin koymuş oldukları kurallarla dahi dikkat ve özen yükümlülüğü yüklenmiş olabilir.

Yanıt Açıklaması: İlgilinin rızası 26. maddenin 2. fıkrasında “Kişinin üzerinde mutlak surette tasarruf edebileceği bir hakkına ilişkin olmak üzere, açıkladığı rızası çerçevesinde işlenen fiilden dolayı kimseye ceza verilmez.” şeklinde düzenlenmiştir. İlgilinin rızası çerçevesinde işlenen fiilden dolayı kimseye ceza verilmemesinin nedeni, madde gerekçesinde ilgilinin rızasının işlenen fiili hukuka uygun hâle getirmesi olarak gösterilmiştir. Böylelikle kanun koyucu ilgilinin rızasının bir hukuka uygunluk nedeni olduğunu kabul etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kastın kurucu unsurları bilme ve istemedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Taksirli suçlarda da kasti suçlarda olduğu gibi kusur yargısında bulunulabilmesi bakımından aranan ilk unsur, failin yaşı ve akli sağlığına bağlı olan kusur yeteneğidir

Yanıt Açıklaması: Haksızlık teşkil eden insan davranışlarından hangilerinin suç olarak tanımlanması gerektiği, bu davranışların hangi koşullar altında işlenmesi hâlinde suç oluşturacağı ve suç teşkil eden bu davranışların işlenmesi hâlinde ne tür yaptırımların uygulanması gerektiği konuları ceza hukukunun kapsamında kalmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Ceza hukukunun kaynakları doğrudan ve dolayısıyla kaynaklar şeklinde ikiye ayrılır. Anayasa, kanun ve uluslararası sözleşmeler doğrudan kaynakları; doktrin ve yüksek mahkeme içtihatları ise dolayısıyla kaynakları oluştururlar. Kuşkusuz hangi fiillerin suç teşkil ettiğini belirleyen tek kanun Türk Ceza Kanunu değildir. Türk Ceza Kanunu dışında, suç ve ceza hükmü içeren veya ceza hukukuna ilişkin hükümler taşıyan birçok özel kanun da bulunmaktadır. Bu kanunlara 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu, 5252 sayılı Türk Ceza Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun, 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, 5187 sayılı Basın Kanunu, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu örnek olarak gösterilebilir.

Yanıt Açıklaması: Kast ve taksir, zorunlu olarak, bir kişiye karşı işlenen fiilde birlikte bulunmaz. Başka bir  anlatımla, tek fiille, aynı suç tipi bakımından, aynı konu ve mağdurla ilgili olarak, aynı anda hem kasten hem de taksirle hareket edilemez. Örneğin fail, mağdurun kafasına demir çubukla sert bir şekilde vurarak onu öldürse, ya kasten (olası) ya da taksirle (bilinçli) öldürme suçunu işlemiş olur. Dolayısıyla bu olayda failin hem kasten hem taksirle bu suçu işlediğini söylemek mümkün değildir.

Yanıt Açıklaması: 5237 sayılı TCK ile suçlar arasındaki “cürüm” ve “kabahat” ayrımı kaldırılmış, mülga 765 sayılı TCK’deki kabahatlerin önemli bir kısmı suç olmaktan çıkarılmıştır. Artık hukukumuzda bir suç türü olarak kabahatler yer almamaktadır. Kabahatler, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu ile ayrıca düzenlenerek teorik ve sistematik bir temele oturtulmuştur. Kabahatler Kanunu’nun 2. maddesine göre “Kabahat deyiminden; kanunun, karşılığında idarî yaptırım uygulanmasını öngördüğü haksızlık anlaşılır.”

Yanıt Açıklaması: Kanuni tanımında birden çok harekete yer verilen suçlara “çok hareketli suç” denir. Bu tür suçların oluşması için kanuni tanımda gösterilen hareketlerin tamamının yapılması gerekir. Örneğin yağma suçu (m. 148), cebir veya tehditle bir malın alınmasıyla oluşan bir suçtur. Keza dolandırıcılık suçu (m. 157) da hileli hareketlerin yanı sıra yarar sağlanmasını gerektirmektedir. Aynı şekilde özel belgede sahtecilik suçunun (m. 207) oluşabilmesi için failin hem sahte bir özel belge düzenlemesi, hem de bu belgeyi kullanması gerekir.

Yanıt Açıklaması: Suçun kanuni tanımında yer alan maddi unsurlarını; fiil, netice, nedensellik bağı, fail, mağdur, suçun konusu ve nitelikli hâller olarak sıralamak mümkündür. Bunlardan, fiil, fail, mağdur ve suçun konusu her suçta zorunlu olarak bulunan unsurlardır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Gerçek ihmali suçlar, ihmali hareketin bizzat suç tipinde gösterildiği suçlardır.

Yanıt Açıklaması: Kanuni tanımına göre, meydana gelmesi için tek hareketin yeterli olduğu suçlara “tek hareketli suç” denir. Tek hareketten oluşan bu suçlara, kasten öldürme (m. 81), hakaret (m. 125) suçları örnek gösterilebilir. Buna göre doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Olası kast, kastın bir türü olduğuna göre, bunda da doğrudan kasttaki bilmeye ve istemeye karşılık gelen unsurların bulunması gerekir. Tipikliğin gerçekleşmesinin muhtemel olarak öngörülmesi olası kastın bilme unsurunu; fiilin sebebiyet verebileceği neticenin gerçekleşmesinin kabullenilmesi veya kayıtsız kalınması ya da katlanılması ise isteme unsurunu oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Doğrudan kaynaklar, uygulayıcı bakımından bağlayıcıdır. Uygulayıcı, somut olayda karar verirken doğrudan kaynakları göz ününde bulundurarak bir sonuca varmak zorundadır. Uygulayıcı doğrudan kaynaklara aykırı karar veremez. Ceza hukukunun doğrudan kaynakları; anayasa, kanunlar ve milletlerarası anlaşmalardır. Doğrudan kaynaklardan farklı olarak, dolaylı kaynaklar hukuki sorunun çözümünde doğrudan uygulanmamakta sadece uygulanacak olan kuralın anlaşılması ve yorumlanmasında kullanılmaktadır. Doğrudan kaynaklar uygulayıcı bakımından bağlayıcı olduğu hâlde dolaylı kaynaklar bağlayıcı olmayıp göz önünde bulundurulabilir. Ceza hukukunun dolaylı kaynakları, yüksek mahkeme kararları ve doktrinden ibarettir. Yüksek mahkeme kararları ilk derece mahkemeleri bakımından bağlayıcı değildir. Başka bir anlatımla ilk derece mahkemelerinin bu kararlara uygun hüküm verme mecburiyeti yoktur. Örneğin ilk derece mahkemesi, hükmün temyiz edilmesi üzerine Yargıtay’ın vermiş olduğu bozma kararı ile bağlı olmayıp direnme kararı verebilir. Fakat hemen belirtmek gerekir ki 4.2.1983 tarih ve 2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun 45. maddesinde yer alan “içtihadı birleştirme kararları benzer hukuki konularda Yargıtay Genel Kurullarını, dairelerini ve adliye mahkemelerini bağlar.” hükmü buna istisna oluşturur. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları bağlayıcıdır.