Medeni Usul Hukuku

Yanıt Açıklaması: Bazen, dava sırasında, asıl uyuşmazlık konusu hakkında karar verebilmek için öncelikle halledilmesi gereken sorunlarla karşılaşılır. Bu durumda, öncelikle szö konusu sorun hakkında karar verilmesi gerekir. İlgili sorun bizzat uyuşmazlığa bakan mahkeme tarafından çözümlenecek bir sorunsa (ilk itirazların ileri sürülmesi gibi), buna ön sorun denir.

Yanıt Açıklaması: Talep konusunun niteliği itibarıyla bölünebilir olduğu durumlarda, talebin sadece bir kısmının dava yoluyla ileri sürülmesi halinde, kısmî dava söz konusu olur.

Yanıt Açıklaması: Kanunda her ne kadar bir ayrım yapılmamışsa da kanun yolu, geniş anlamda ve dar anlamda kanun yolu olarak ikiye ayrılabilir. Geniş anlamda kanun yolu, mahkemeler tarafından verilen her tür kararın bir başka mahkeme tarafından bir kez daha gözden geçirilmesi ve hatalı ise düzeltilmesini sağlayan bir denetim yoludur. Dar anlamda kanun yolu ise, mahkemelerin kesinleşmemiş nihai kararlarına karşı başvurulan ve bir üst mahkeme tarafından kararın denetlenmesini ve düzeltilmesini sağlayan başvuru yoludur. Bu bağlamda yargılamanın iadesi geniş anlamda kanun yolu, istinaf ve temyiz ise dar anlamda kanun yolu olarak sınıflandırılabilir. Geniş ve dar anlamda kanun yolu ayrımının yanında, öğretide ve uygulamada olağan ve olağanüstü kanun yolu ayrımı yapılmaktadır. Olağan kanun yolu, henüz kesinleşmemiş nihai kararlara karşı başvurulan, başka bir deyişle kararın kesinleşmesini erteleyen kanun yolu; olağanüstü kanun yolu ise, kesinleşmiş mahkeme kararlarına karşı başvurulan kanun yoludur. Kesinleşmiş mahkeme kararından kasıt, kanun yoluna başvuru imkânı olmadığı için verildiği anda kesin hüküm teşkil eden ve değiştirilemeyen veya olağan kanun yolu incelemelerinden geçerek kesinleşen ve başka bir olağan kanun yolu ile değiştirilmesine olanak bulunmayan mahkeme kararlarıdır. Bu ayrıma göre, istinaf ve temyiz olağan kanun yolları, yargılamanın iadesi ise olağanüstü kanun yoludur. Dar ve teknik anlamda kanun yolu, erteleyici ve aktarıcı etki olmak üzere iki temel özelliğe sahiptir. Erteleyici etki, kanun yoluna başvurulmasının mahkeme kararının kesinleşmesini ertelemesi (geciktirmesi) anlamına gelir. Aktarıcı etki ise, kararın bir üst mahkeme tarafından incelenmesi ve gerektiğinde kaldırılarak değiştirilmesi veya bozulması anlamına gelir. İstinaf, ilk derece mahkemesinin kararlarının bir üst mahkeme olan bölge adliye mahkemeleri tarafından incelenmesini; temyiz ise, bölge adliye mahkemesinin ve bazı hallerde ilk derece mahkemesinin kararlarının adli yargı kolunda en üst mahkeme olan Yargıtay tarafından incelenmesini sağladığından, hem erteleyici hem de aktarıcı etkiye sahiptir. Ancak, yargılamanın iadesi başvurusu, kesinleşmiş bir mahkeme kararına karşı, davanın esası hakkında karar veren ilk derece mahkemesine yapılacağından ve bu talep hakkında aynı ilk derece mahkemesi karar vereceğinden, erteleyici ve aktarıcı etkiye sahip değildir.

Yanıt Açıklaması: Mahkemeden ihtiyatî tedbir kararı alan taraf, bu kararın uygulanması için, verildiği tarihten itibaren bir hafta içinde talepte bulunmak zorundadır.

Yanıt Açıklaması: Adaylık devresinde sürdürülen meslek öncesi eğitim sonunda yapılan yazılı sınavda başarılı olup meslek açısından engel hâli bulunmayanlar, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca mesleğe kabul edilerek hâkimlik statüsü kazanırlar.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap D şıkkıdır çünkü bir özel hukuk dalı olan medeni usül hukuku, özel hukuka ilişkin uyuşmazlıkların adli yargı kolunun medeni yargı alanında görev yapmak üzere kurulmuş bulunan mahkemelerce hangi usül ve esaslar çerçevesinde çözümleneceğini düzenleyen bir hukuk dalıdır.

Yanıt Açıklaması: İhbarın nasıl yapılacağı, Hukuk Muhakemeleri Kanununun 62. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, ihbar yazılı olarak yapılır. Yazılılığa riayet edilmek yeter koşul olup, bu, mahkeme aracılığıyla yahut noter marifetiyle gerçekleştirilebilir. Her halde, ihbar bildiriminde ihbar sebebinin gerekçeleriyle birlikte açıklanması ve yargılamanın hangi aşamada bulunduğunun belirtilmesi gerekir. Davanın ihbarı sebebiyle yargılama bir başka güne bırakılamaz ve ihbarın tevali etmesi gibi zorunlu olan durumlar dışında süre verilemez.

Yanıt Açıklaması: Hakem kararlarının tavzihi, düzeltilmesi veya tamamlanması, hakem veya hakem kurulu kararının verilmesinden kısa bir süre sonra, iptal davası açılmadan kararın düzeltilmesi veya tamamlanması yolunu açarak, tahkimde usûl ekonomisinin sağlanmasına ve yargılamanın hızla sonuçlandırılmasına katkıda bulunmaktadır. Bu bağlamda Eğer tahkim yargılamasında taraflarca ileri sürülmüş olmasına rağmen karara bağlanmamış bir konu kalmışsa, taraflardan her biri, kararın kendilerine tebliğinden itibaren bir ay içinde, karşı tarafa bilgi vermek kaydıyla, yargılama sırasında ileri sürülüp de karara bağlanmayan konular hakkında tamamlayıcı hakem kararı verilmesini talep edebilir. Hakem veya hakem kurulu tarafın talebini haklı bulursa, bir ay içinde tamamlayıcı hakem kararını vermelidir (HMK m. 437, IV).

Yanıt Açıklaması: Hukuk Muhakemeleri Kanununun 34. maddesinde, hâkimin davaya bakmaktan yasaklılığı sebepleri yedi bent halinde sayılmıştır. Buna göre, sevgilisinin davası sayılan maddelerde bulunmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Tanımı verilen ispat türü aksini ispattır.

Yanıt Açıklaması: Hukuk Muhakemeleri Kanununun tahkime ilişkin hükümleri, 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanununun tanımladığı anlamda, yabancılık unsuru taşımayan ve tahkim yerinin Türkiye olarak belirlendiği uyuşmazlıklarda, başka bir deyişle millî (iç) tahkimde uygulanabilir (HMK m. 407).

Yanıt Açıklaması: Teksif İlkesi: Bu ilkeye göre taraflar iddia ve savunmalarını belirli bir usûl kesiti çinde ileri sürmek zorundadırlar. Bu usûl kesitinden sonra ileri sürülen iddia ve savunmalar, kural olarak, mahkemece kabul edilmez. Teksif ilkesi davanın yoğunlaştırılmasını sağlayarak, usûl ekonomisine (davaların makul süre içinde ve en az masrafla çözülmesine) katkıda bulunur.

Yanıt Açıklaması: Temyiz incelemesini yapmakla görevli yargı merci Yargıtay’dır (YK. m. 1). Bölge adliye mahkemesinin hukuk davalarında verilen kararlarının temyiz incelemesini Yargıtay’ın ilgili hukuk daireleri yapar.

Yanıt Açıklaması: İddianın ve savunmanın genişletilmesi ve değiştirilmesi yasağı kamu düzenini ilgilendirmez. İddianın ve savunmanın genişletilmesi ve değiştirilmesi yasağı hakim tarafından resen gözetilir. İddianın ve savunmanın genişletilmesi ve değiştirilmesi yasağı, karşı tarafın açık muvafakati ve ıslah ile aşılabilir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Dernekler ve diğer tüzel kişiler, statüleri çerçevesinde, üyelerinin veya mensuplarının yahut temsil ettikleri kesimin menfaatlerini korumak için, kendi adlarına, ilgililerin haklarının tespiti veya hukuka aykırı durumun giderilmesi yahut ilgililerin gelecekteki haklarının ihlal edilmesinin önüne geçilmesi için dava açabilir (HMK m. 113). Bu dava türü, topluluk (grup) davası olarak adlandırılır.

Yanıt Açıklaması: İstinaf sebepleri, maddî hukuk kurallarına aykırılık (hukukî sorunun yanlış çözülmesi), usûl kurallarına aykırılık (hatalı veya eksik yargılama yapılması) ve maddî sorun hakkında yanlış sonuca varılması (vakıa tespitlerindeki hatalar) olmak üzere üç gruba ayrılabilir.

Yanıt Açıklaması: Mahkeme önünde yapılan tahkikat işlemleri için ayrılmış zaman dilimine oturum (celse), oturum esnasında yapılan tahkikat işlemlerine ise genel olarak duruşma denir.

Yanıt Açıklaması: Buna göre genel ihtiyatî tedbir sebepleri; • hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşması, • hakkın elde edilmesinin imkânsız hale gelmesi, • gecikme sebebiyle bir sakıncanın veya ciddi bir zararın doğma ihtimalinin bulunması şeklinde özetlenebilir.

Yanıt Açıklaması: B, C, D ve E seçenekleri temyize başvurma sebepleridir. Ancak A seçeneğinde belirtildiği üzere temyize başvurulabilmesi için dava kararına ilişkin nihai bir karar olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Mahkemeden ihtiyatî tedbir kararı alan taraf, bu kararın uygulanması için, verildiği tarihten itibaren bir hafta içinde talepte bulunmak zorundadır.