Medeni Hukuk 2

Yanıt Açıklaması: Kiralayanın fesih hakkını kullanması için (1) Kiralanan teslim edilmiş olmalıdır. (2) Kiracı iflâs etmiş olmalıdır (3) Kiralayan, öncelikle işleyecek kira paraları için güvence verilmesini istemiş olmalıdır (krş. eBK 261). (4) Kiralayan, bunun için kiracı ve iflâs masasına yazılı olarak uygun bir süre tanımış olmalıdır. (5) Tanınan süre içerisinde güvence verilmemiş olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Maddî ayıp, satılanın fiziksel özelliklerini etkileyen eksikliklerdir. Yeni arabanın kullanılmış çıkması; kullanılmış arabanın önemli bir kazaya uğramış olması gibi.

Yanıt Açıklaması: Rehinli malı kendine mal etme (lex commissoria) yasağı da, rehin hukukunun anılmadan geçilemeyecek diğer bir ilkesidir. Bununla, rehnin paraya çevrilmesi yetkisinin, rehin hakkı sahibine, rehinli malı bizzat satma ya da kendi mülkiyetine geçirme yetkisi vermediği anlatılmak istenir.

Yanıt Açıklaması: Kat mülkiyeti, paylı mülkiyetin özel bir hali olarak, Kat Mülkiyeti Kanunu (KMK) ile düzenlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Durma sebepleri: (1) Velayette çocuklar ana babalarından; (2) vesayette vesayet altında bulunanlar vasiden veya vesayet daireleri memurları dolayısıyla “Devletten olan alacakları” (TBK 153/I, b.2); (3) evlilikte eşlerin birbirinden; (4) hizmet sözleşmesinde evdeki hizmetçinin işverenden (TBK 153/I, b.4) olan alacakları, (5) ayrıca, borçlu alacak üzerinde intifa hakkı sahipliğini sürdürdükçe intifa konusu alacaklar.

Yanıt Açıklaması: Toplumda yaygın olarak benimsenen (genel) ahlâka aykırı konularda hukuksal işlem yapma özgürlüğü de yoktur. Genel ahlaka aykırı olmayan seçenek D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kiralayan aksine kanunî ya da sözleşmesel bir hüküm yoksa kiralananla ilgili zorunlu vergi, sigorta ve benzeri yükümlülüklere katlanma (TBK 302); ayıptan ve zapttan sorumluluk (TBK 304 vd.) gibi yan borçların yükümlüsüdür. Kiralayanın aslî borcu, kiralananı kullanmaya veya kullanmayla birlikte yararlanmaya elverişli halde teslim ve kira süresi boyunca kullanmaya elverişli halde bulundurmadır (TBK 301).

Yanıt Açıklaması: Manevî tazminat, ölüm, bedensel bütünlüğün ihlâli ya da bunların dışında kalan kişilik varlık ve değerlerinin ihlâli halinde istenebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kimi zaman sözleşenler, zaten mevcut ya da gelecekte doğması muhtemel bir borcu güvence altına almayı amaçlarlar. Alacaklı için de, alacağının ifa edileceğine dair güven yaratmaya yönelen bu gibi durumlarda güvence borcu doğuran sözleşmelerden söz edilir. Bunlar, kefalet, ceza koşulu (cezaî şart), üçüncü kişinin edimini üstlenme, rehin gibi sözleşmelerdir. Bunlardan kefalet, ceza koşulu, rehnin varlık ve geçerlilikleri güvence altına aldıkları (asıl) borçla sıkı sıkıya bağımlı olduğu için bağımlı (fer’î) borç yaratırlar. Buna karşılık, üçüncü kişinin edimini üstlenme ve en yaygın bilinen örneği olan garanti sözleşmesi, asıl borçtan bağımsız borç doğururlar. Ceza koşulu bizzat borçlu tarafından; kefalet ve üçüncü kişinin edimini üstlenme ile bunun görünümü olan garanti sözleşmesi yalnız üçüncü kişi; rehin ise, borçlu ya da üçüncü kişi tarafından sağlanabilen güvencelerdir. Nihayet, taşınır, taşınmaz ve ticarî işletme rehni gibi türleri olan rehin aynî (bir malın değeriyle) güvenceler olduğu halde, diğerleri kişisel (şahsî) güvencelerdir.

Yanıt Açıklaması: Gündelik alış veriş yaşamı gözlendiğinde, gerçekten de Borçlar Kanununda düzenlenen sözleşme tipleri dışında, çok zengin bir sözleşme çeşitliliği hemen fark edilebilmektedir. Öyle ki, sözleşmeler, bu zengin çeşitlilik içerisinde tipleştirmeye elvermeyen o denli farklı içerik ve özellikler gösterdiği için bir ölçüte bağlı olarak sınıflandırılamamaktadır. Bundan dolayı, yasal düzenleme konusu da yapılamayan bu gibi sözleşmelere “atipik” sözleşmeler adı takılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bütün hukuksal işlemlerde aranacak olan geçerlilik öğeleri, hukuksal işlemin hukuksal işlem ehliyetine sahip olan kişi tarafından yapılması, konusunun hukuka, genel ahlâka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı olmaması, başlangıçta imkânsız olmaması, muvazaalı (danışıklı) olmaması ve irade sakatlığının bulunmamasıdır.

Yanıt Açıklaması: Bir zararın meydana geldiğinin ispatı gerekir. Bu, zararın varlığını ve tutarını göstermek demektir. Zarar gören, zararın varlığını, zarara uğradığını göstermelidir. Fakat, zararının tutarını göstermesi gerekmez. Bu, yargıcın takdiren bulabileceği bir tutardır. Yargıç zarar görenin ekonomik ve sosyal durumunu, olayların olağan akışını (halin mutad cereyanını) ve zarar görenin aldığı önlemleri gözönünde bulundurarak, onun, somut olayda uğrayabileceği zarar miktarının ne olabileceğini takdiren tayin eder.

Yanıt Açıklaması: Manevî tazminat, zarar görenin, kişilik varlık ve değerlerinde zarar verici olay nedeniyle meydana gelen acı, ızdırap, elem duygularını giderme, eksiklik duygusunu ortadan kaldırma amacı güden tazminattır.

Yanıt Açıklaması: Alacağın devrinin geçerliliği Adi Yazılı Şekilde Yapılmış olmasına bağlıdır.

Yanıt Açıklaması: Özü ya da değeri değişmedikçe bir yerden diğer bir yere hareket ettirilemeyen eşyalara ise taşınmaz eşya denilmektedir. Gerçek (teknik) anlamda taşınmaz, varoluşu gereği maddî varlığı olan taşınmaz eşyalardır. Bu anlamda “bir” taşınmaz vardır: Arazi, niteliğine göre arsa, tarla, bahçe gibi adlarla anılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kazandırıcı zamanaşımıyla aynî hak kazananılması da aslen kazanmadır. Bunun için, (1) eşya sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olmalı, (2) mülkiyeti kazanan iyiniyetli üçüncü kişi olmalı, (3) üçüncü kişinin malik (ya da diğer aynî hak sahibi) sıfatıyla zilyetliği, (4) beş yıl boyunca davasız ve aralıksız devam etmeli (5) Zilyetliğin dayandığı varsayılan hak aynî hak olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Özen sorumlulukları, esas itibariyle, zararın doğmasını önlemek için yeterli ve gerekli özen tedbirlerinin alınmasını gerektirir hallerde, bu özen yükümlülüğüne aykırı bir davranışı ifade etmektedir. Özen sorumluluğunun görünüm biçimleri, adam çalıştıranın sorumluluğu, hayvan tutucusunun sorumluluğu, yapı malikinin sorumluluğudur. Buna karşılık tehlike sorumluluğu, önemli ölçüde “tehlike” arz eden bir işletmenin faaliyetinden zarar doğması halinde işlerlik kazanır.

Yanıt Açıklaması: Güvence borcu doğuran sözleşmeler; Kefalet, ceza koşulu, rehin ve üçüncü kişinin edimini taahhüttür.

Yanıt Açıklaması: TBK 71/I hükmüne göre, “Önemli ölçüde tehlike arzeden bir işletmenin faaliyetinden zarar doğduğu takdirde, bu zarardan işletme sahibi ve varsa işleten müteselsilen sorumludur.”.

Yanıt Açıklaması: Borç ilişkisinin kaynağını oluşturan unsurlar arasında edim bulunmamaktadır. Edim borç ikilisinin üç öğesinden biridir.