İdare Hukukuna Giriş

Yanıt Açıklaması: Kamu Yararı (Kamu Hizmetinin Manevî Öğesi) Toplum için hayati bir değer ve önem taşıyan bazı faaliyetlerin kâr amacı gözetilmeksizin, idârece yürütülmek suretiyle toplumun bu hizmetlerden faydalandırılmasıdır. Kamu hizmetinin üçüncü öğesini, kamu yararı oluşturmaktadır. Kamu yararı, elle tutulan gözle görülen bir varlık olmadığı ve genel olarak idârî faaliyetlerin ortak amacı olduğu için, kamu hizmetinin manevi unsurunu oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: özel hukuk sözleşmeleri

Yanıt Açıklaması: Türkiye Büyük Millet Meclisinin kendisine bağlı veya kendisi adına denetim yapan kamusal kuruluş veya makamlar aracılığıyla idâre üzerinde yaptığı denetime dolaylı siyasi denetim denir.

Yanıt Açıklaması: 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunun 4. maddesi, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında yapılan ihalelerin sonucunda imzalanan sözleşmelerde tarafların eşit haklara sahip olacağını, 36. maddesi de bu Kanunda hüküm bulunmayan durumlarda Borçlar Kanunu hükümlerinin uygulanacağını hüküm altına almıştır. Eğer ihâle sonucunda yapılan sözleşme, sözleşmenin karşı tarafıyla eşitlik ilkesine göre değil de idâreye üstünlük ve ayrıcalık tanınarak yapılmışsa ve sözleşmenin konusu bir kamu hizmetinin yürütülmesini içeriyorsa, ortada bir idârî sözleşme vardır. Abonman sözleşmeleri de idarenin özel hukuka göre yaptığı sözleşme türleri arasındadır. 1999’dan itibaren yapılan yap-işlet-devret sözleşmeleri, idarenin özel hukuka göre yaptığı bir sözleşmedir. Bu yıldan öncesine ait olan yap-işlet-devret sözleşmeleri ise idari sözleşme niteliğindedir. 2006’dan itibaren yapılan yap-işlet sözleşmeleri, idarenin özel hukuka göre yaptığı sözleşmelerdir. Bu yıldan önce yapılanlar ise idari sözleşme niteliğindedir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Genellik ilkesi, kamu hizmetinin herkese yansız biçimde eşit (nesnel) olarak sunulmasıdır. Usulde paralellik ilkesi İdari işlemin yapılması sırasında izlenen şekil ve usul kurallarının o işlemin değiştirilmesi veya kaldırılması sırasında da izlenmesi ilkesidir. Değişkenlik-uyarlama ilkesi ise toplumun yapısı ile teknik imkânlar zamanla gelişip değiştiği için , kamu hizmetinin de değişmesidir. Süreklilik ilkesi de toplumun ortak ihtiyacı devam ettikçe kamu hizmetinin de sürmesidir. Bir idârî işlemi yapmaya yetkili makamın o işlemi kaldırmaya veya değiştirmeye de yetkili olması da yetkide paralellik ilkesidir.

Yanıt Açıklaması: İstikraz Sözleşmeleri

Yanıt Açıklaması: Modern anlayışa göre, kolluk makamlarının bazı durumlarda kamusal estetiği korumak amacıyla kolluk yetkilerini kullanabileceği kabul edilmektedir. Örneğin belediye, bir sokaktaki evlerin dış cephesini belli bir renge boyanması kararı ala bilir.  Pozitif hukukumuzdaki bunun yasal dayanağı, İmar Kanunun 21. maddesinin son fıkrasıdır.

Yanıt Açıklaması: Kamu düzeninin ögeleri arasında kamusal estetik yer almasına rağmen bireysel estetik kamu düzeninin ögeleri arasında yer almamaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Genel kolluk görevinin amacı; güvenlik, esenlik, sağlık ve bazı durumlarda genel ahla^k, kamusal estetik, insan onuru ve bireylerin kendilerine karşı korunması öğelerinden oluşan kamu düzenini gerçekleştirmekten ibarettir. Eğer ida^re, kolluk yetkilerini, genel güvenlik, genel sağlık, esenlik veya genel ahla^k amaçları, kamusal estetik, insan onuru ve bireylerin kendilerine karşı korunması dışında örneğin, ida^reye gelir elde etmek amacıyla kullanırsa, yaptığı kolluk işlemi hukuka aykırı olur. O¨rneğin, trafik kolluğu, park yasağı olan yere park eden araç kullanıcılarına trafik güvenliğini bozduğu için para cezası verebilir. Fakat trafik kolluğu, ida^reye gelir elde etmek için para cezası verirse, bu ceza işlemi amaç açısından hukuka aykırı olur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: İdarenin bütünlüğünü sağlamak amacıyla, merkezi İdarenin yerinden yönetim kuruluşları üzerinde sahip olduğu denetim yetkisine idari vesayet denir. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İda^re, imzaladığı ida^ri^ sözleşmeleri, sözleşmecinin kusuru olmasa bile kamu yararının gerektirdiği durumlarda, tek yanlı olarak her zaman feshedebilir. Bu tür feshe hizmet yararına fesih denir.

Yanıt Açıklaması: Tam yargı ve iptal davaları idari davalardır. Diğer şıklarda yer alan davalar özel hukuk davalarıdır.

Yanıt Açıklaması: Bir kimsenin hukuka aykırı biçimde zarara uğratılmasına haksız fiil adı verilir. Bu tip durumlar genellikle idarenin re’sen icra yetkisini hukuka aykırı biçimde kullanması sonucu ortaya çıkar. Buna göre doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kamu hizmetinin önceden kararlaştırılan belli bir bedel karşılığı özel hukuk kişisi tarafından yürütülmesi usulüne iltizam usulü denir.

Yanıt Açıklaması: İmtiyaz Usulü, bir özel kişinin idâreyle yaptığı bir sözleşme gereğince, hizmetten faydalananlardan alacağı bir ücret karşılığında kendi kâr ve zararına bir kamu hizmetini kurup işletmesi usulüne denir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İdârenin özel hukuka göre yaptığı sözleşme türleri; kamu ihale sözleşmeleri, abonman sözleşmeleri, 1999’dan itibaren yapılan yap-işlet-devret sözleşmeleri, 2006’dan itibaren yapılan yap-işlet sözleşmeleri. İdârenin yapmış olduğu diğer özel hukuk sözleşmelerinden bazıları şunlardır: Bayilik sözleş- meleri, vedia (saklama) sözleşmeleri, öğrencilerle yapılan burs ve kredi sözleşmeleri, yüklenme senet sözleşmeleri, eczane anlaşmaları. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İdare tarafından alınmış bir kolluk önleminin hedeflenen amaca ulaşmaya uygun olmasına ölçülülük ilkesi denir

Yanıt Açıklaması: Vesayet denetimi, yerinden yönetim kuruluşlarının, kendilerinin dışındaki bir başka idari birim tarafından, yasaların gösterdiği sınırlar içinde denetlenmesidir. Buna göre doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bilimsel, teknik ve kültürel kamu kurumları için özet olarak şunlar söylenebilir: Bilimsel, teknik, sanat ve kültür hizmetleri ve faaliyetlerinin yürütülmesini devlet başlangıçta denetlemeyi ve teşvik etmeyi tercih ederken zaman içinde bu tür hizmet ve faaliyetlerle doğrudan ilgilenmeye başlamış, bunları da kendi görevleri arasında saymaya başlamıştır. Fakat bu tür faaliyet ve hizmetler, her ne kadar yasama organları tarafından kamu hizmeti olarak öngörülebilse de nitelikleri gereği geleneksel devlet örgütü, usul ve kurallarıyla yürütülemeyeceğinden, bunlara kamu tüzel kişiliği de tanınmış ve böylece bilimsel, teknik ve kültürel kamu kurumları ortaya çıkmıştır. Bunların tipik örnekleri, üniversiteler, TÜBİTAK, MTA, TRT ve Elektrik İşleri Etüt İdâresi’dir.

Yanıt Açıklaması: 4283 sayılı Kanun sadece termik santral kurma ve işletme izni verilmesi ile bu termik santrallerde üretilen enerjinin satışını kapsamaktadır. Dolayısıyla, hidroelektrik, jeotermal, nükleer santraller ve diğer yenilenebilir enerji kaynakları ile çalıştırılacak santraller bu Kanunun kapsamı dışındadır.