İdare Hukukuna Giriş

Yanıt Açıklaması: Kamu Hizmetlerinin Bedelsizliği İlkesi Kamu hizmetlerinin sınırlı olduğu zamanlarda, gerçek anlamıyla parasız, bedavadır. Bugün özellikle devletin sunduğu geleneksel kamu hizmetleri bu durumdadır. Örneğin Millî Eğitim Bakanlığının, kendi okullarında ve kendi personeliyle sunduğu ilköğretim kamu hizmetinin karşılığı olarak bir bedel alınmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Anonim S¸irket sermayesi paylara bölünmüş, ortaklarının sorumluluğu taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlı, bir ticari ada sahip ortaklıktır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Klasik anlayışa göre kamu düzeninin öğeleri, kamu güvenliği (genel güvenlik), kamu huzuru (dirlik ve esenlik) ve kamu sağlığıdır (genel sağlıktır). Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kamu yararı, toplum için hayati bir değer ve önem taşıyan bazı faaliyetlerin kâr amacı gözetilmeksizin, idârece yürütülmek suretiyle toplumun bu hizmetlerden faydalandırılmasıdır. Kamu yararı, elle tutulan gözle görülen bir varlık olmadığı ve genel olarak idârî faaliyetlerin ortak amacı olduğu için, kamu hizmetinin manevi unsurunu oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Üniversitelerde yürütülen yükseköğretim faaliyeti, tüm ülke düzeyinde yürütüldüğü ve ülkede yaşayan her bir kişinin yararlanmasına açık olduğu için ulusal kamu hizmetleri arasında yer almaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İdârenin kolluk görevlerinin yedi türlü konusu bulunmaktadır. Bu konular şunlardır: genel güven­lik , genel sağlık , genel ahlâk, dirlik ve esenlik , kamusal estetik , insan onurunu koruma ve birey­leri kendilerine karşı korumadır.

Yanıt Açıklaması: Özellikle özel hukuk işlemlerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü konusunda, tarafların görevlendirdiği kişiler tarafından uyuşmazlıkların çözülmesi yöntemine tahkim adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Tahkim, tarafların aralarındaki mevcut veya muhtemel bir uyuşmazlığın hakemlerce çözümlenmesi için yaptıkları bir anlaşmadır. İdârî sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümünde kural olarak tahkim yoluna gidilemez. Devlet tarafından denetlenen, kararları kesin hüküm oluşturan ve tıpkı mahkeme kararları gibi icra edilebilen özel bir yargı faaliyetidir. Anayasamızda 1999 yılında yapılan değişiklikle, kamu imtiyazı sözleşmelerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü için, millî ve milletlerarası tahkim yoluna başvurabilmenin yolu açılmıştır.

Yanıt Açıklaması: İda^re, klasik ve yeni türlerin dışında da ida^ri^ sözleşme koşullarını taşıyan değişik isimler altında sözleşme yapabilir. C¸ünkü ida^reyi yapacağı sözleşmeyi önceden belirlenen bir türe sokmaya zorlayacak bir mevzuat hükmü bulunmamaktadır. Bu sözleşmeler yapılırken bazen ihale yöntemlerine de başvurulmaktadır. Bu tip sözleşmelere, işletme hakkı sözleşmeleri örnek gösterilebilir.

Yanıt Açıklaması: İdârenin özel hukuka göre yaptığı sözleşme türleri beş tanedir. Bunlar; 1. Kamu ihale sözleşmeleri, 2. Abonman sözleşmeleri (su, elektrik, gaz, telefon abonelikleri), 3. 1999’dan itibaren yapılan yap-işlet-devret sözleşmeleri, 4. 2006’dan itibaren yapılan yap-işlet sözleşmeleri, 5. Diğer özel hukuk sözleşmeleri olarak sayılabilirler. İmtiyaz sözleşmesi idarî sözleşmeler sınıfına girmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kamu Yararını Hedefleyen Faaliyet (Kamu Hizmetinin Maddi Öğesi) Kamu hizmetinin dördüncü öğesi, hem hukuk alanında hem de fizik alanında değişiklikler yapan faaliyetlerdir. Bundan dolayı kamu hizmetlerinin bireylere yönelik fiilî durumlar, kamu hizmetinin maddi öğesini oluşturmaktadır. Söz konusu maddi öge yani faaliyet (fiilî durumlar) olmazsa toplumun ortak ihtiyacı karşılanmamış olur.

Yanıt Açıklaması: Bir kişi, nesne ya da olaya ilişkin olarak yapılan genel bir hukuksal durumdan bir diğer hukuksal duruma geçme, hukuksal bir durumun içinde bulunma veya ondan çıkma sonucunu doğuran işlemlere koşul işlem denir. Buna göre doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Süreklilik, Kesintisizlik ve Düzenlilik İlkesi: Toplumun ortak ihtiyacı devam ettikçe kamu hizmeti de sürecektir. Ancak kamu hizmetlerinin kesintisiz sürekli olması demek, faaliyetin mutlaka günde 24 saat yılda 365 gün işlemesi anlamında değildir.

Yanıt Açıklaması: Adlî kolluk; işlenmiş bir suçun takibine, delillerin elde edilmesine, faillerin kovuşturulmasına, yakalanmasına yönelmiş faaliyetlerdir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İdârenin sözleşmeleri genellikle iki bölümden oluşurlar. Bu bölümler, şartname ve anlaşma bölümleridir. Şartname; İdârenin sözleşmelerinin yapılmasında ve uygulanmasında uyulacak koşulları belirleyen belgeye şartname denmektedir. Şartname, mevzuatımızda, Devlet İhâle Kanunu ve Kamu İhâle Kanununda ayrı ayrı düzenlenmiştir. Şartnameler, idârî şartnameler ve teknik şartnameler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.İdârî şartnameler, idâre ile sözleşme imzalamak isteyenlere yönelik talimatları içerirler. Teknik şartnameler ise yaptırılacak işin projesini içerirler. Şartnameler, doğrudan doğruya idâre tarafından tek yanlı olarak düzenlenirler. Anlaşma; İdâre ile sözleşmeci özel hukuk kişisi arasında imzalanan ve iki tarafın irâdelerinin uyuştuğunu gösteren belirten kısa bir belgedir. Anlaşma metninde tarafların irâdelerini simgeleyen imzalarının bulunması gerekir. Anlaşmalar, iki yanlı bir işlem olarak sübjektif bir hukuksal durum oluştururlar. Dolayısıyla, idârenin sözleşmelerinin anlaşma kısmına karşı kural olarak üçüncü kişiler iptal davası açamazlar.

Yanıt Açıklaması: Özel idârî kolluk, genel idârî kolluk dışında kalan ve özel yasalarına göre kurulan ve belirli görevleri olan kolluk kuvvetleri olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bir kimsenin bir dış etki, hastalık veya kaza sonucunda çalışma gücünü kısmen veya tamamen yitirmesi malullük olarak ifade edilir.

Yanıt Açıklaması: Bir kamu hizmetinin hasar ve zararı idâreye ait olmak ve onu üstlenen özel hukuk kişisine gelir üzerinden bir pay verilmek suretiyle yürütülmesine, müşterek emanet usulü denir. Örneğin, büyükşehir belediyelerinin şehir tiyatrolarının işletilmesi konusunda özel bir şirketle yapmış olduğu sözleşme, müşterek emanet sözleşmesi; yürütülen kamu hizmeti de müşterek emanet sözleşmesi usulüne göre yürütülen bir kamu hizmetidir.

Yanıt Açıklaması: Kamu hizmetine ilişkin bir faaliyetin hiç yapılmaması durumunda oluşan kusur, hizmetin hiç işlememesidir. Yargı kararlarına konu olmuş hizmetin hiç işlememesi örnekleri şunlardır: Yarı açık ceza evindeki hükümlünün, ziyaretçi olarak giren tarafından öldürülmesi, trafik işaretlerinin konmaması, yol inşaatı nedeniyle yol işaretlerinin konmaması. Buna göre doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kamu hizmetinin amacı, toplumun ortak bir ihtiyacının karşılanması olduğuna göre ve toplumun yapısı ile teknik imkânlar zamanla gelişip değiştiğine göre, kamu hizmeti de değişir. Bu durum kamu hizmetinin özelliklerinden olan değişkenlik-uyarlama ilkesi ile ifade edilir.