İdare Hukukuna Giriş

Yanıt Açıklaması: Kamu hizmetinin önceden kararlaştırılan belli bir bedel karşılığı özel hukuk kişisi tarafından yürütülmesi usulüne iltizam usulü denir. Yap-işlet usulü, 4283 sayılı Yasa ile geliştirilmiş bir usuldür. Bu Yasa, yap-işlet usulünü elektrik enerji santrallerinin, üretim şirketleri mülkiyetinde kurulmasını, işletilmesini, üretilen elektrik enerjisinin satışını düzenleyen yöntem olarak tanımlamıştır. Görevlendirme usulü, üç ayrı kamu hizmeti alanında uygulanmaktadır. Bunlardan birincisi, elektrik enerjisi alanındaki görevlendirmedir. Hukuki dayanağı ise 3096 sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Dışındaki Kuruluşların Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticareti İle Görevlendirilmesi Hakkında Kanundur. İkincisi, ulaşım alanındadır. Bu tür görevlendirmeleri ve dayanacakları sözleşmeleri, 3465 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Dışındaki Kuruluşların Erişme Kontrollü Karayolu (Otoyol) Yapımı, Bakımı ve İşletilmesi İle Görevlendirilmesi Hakkında Kanun düzenlemiştir. Üçüncüsü ise, iletişim alanında yapılan görevlendirmelerdir. Bu tür görevlendirmeleri ve dayanacakları sözleşmeleri, 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu düzenlemektedir. II ve V numaralı bilgiler ise doğru verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: İdarenin kusuru nedeniyle iflâs, idârenin sözleşmelerinin sona erme nedenlerinden biri değildir. Bu nedenle doğru şık “d”dir.

Yanıt Açıklaması: İdârî sözleşmelerin konusu kamu hizmetine ilişkindir. Bu nedenle doğru şık “c”dir.

Yanıt Açıklaması: İmtiyaz usulünde, süreklilik, eşitlik, değişkenlik ve uyarlanma ilkelerinin yükümlüsü anonim şirkettir.

Yanıt Açıklaması: Posta ve telgraf hizmetleri ile iş ve işçi bulma hizmetleri Tekelli Kamu Hizmetlerine örnek gösterilebilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bir faaliyetin kamu hizmeti olarak nitelendirilebilmesi için bu faaliyetin bir kamu tüzel kişisi veya onun gözetim ve denetimi altında özel hukuk kişileri tarafından yerine getirilmesi gerekir.

Yanıt Açıklaması: İdârî kolluk, bir idârî makama tanınmış, kamu düzeninin sağlanması amacıyla icrai kararlar alma ve bunların uygulanması için gerekli maddi işlemleri yapma ayrıcalığı olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan kıyılar, tarihi ve doğal zenginlikler ve ormanlar özelleştirilemez. Ayrıca kamu hizmetlerin kaldırılması ve özel teşebbüslere devredilmesi kanunla olmak zorundadır. Doğru cevap E' dir.

Yanıt Açıklaması: Şartnameler, idârî şartnameler ve teknik şartnameler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. İdârî şartnameler, idâre ile sözleşme imzalamak isteyenlere yönelik talimatları içerirler. Teknik şartnameler ise yaptırılacak işin projesini içerirler. Şartnameler, doğrudan doğruya idâre tarafından tek yanlı olarak düzenlenirler. Dolayısıyla, sözleşmeciler şartnamelerin hazırlanmasında idâre ile pazarlık yapma şansına sahip değildirler. Şartnameler iki türlü hüküm taşırlar. Bunlar, sözleşmenin yapılma sürecine ilişkin hükümler ve sözleşmenin uygulanmasına ilişkin hükümlerdir. Şartnamelerdeki sözleşmenin yapılması sürecine ilişkin hükümler, daima tek yanlı ve genel düzenleyici işlem niteliğindedir. İdâre bunlarda istediği zaman iyi niyet kuralları çerçevesinde istediği değişikliği yapabilirler. Şartnamelerdeki sözleşmenin uygulanmasına yönelik olan hükümler, sözleşmeler imzalanıncaya kadar düzenleyici işlem niteliğindedir, sözleşme imzalandıktan sonra ise akdî niteliğe bürünürler. Dolayısıyla sözleşmenin uygulanmasına yönelik şartname hükümlerini, sözleşme imzalandıktan sonra idâre tek taraşı olarak değiştiremez. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Devletin milli güvenliğin korunması için giriştiği gizli polis faaliyetini siyasi polis Milli İstihbarat Teşkilatı'na bağlı olarak yürütür. Buna göre doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Modern anlayışa göre kamu düzeninin öğeleri; genel ahlâk, kamusal estetik, insan onuru ve bireylerin kendilerine karşı korunmasıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kamu Hizmetlerinin Bedelsizliği İlkesi: Kamu hizmetlerinin sınırlı olduğu zamanlarda, gerçek anlamıyla parasız, bedavadır. Bugün özellikle devletin sunduğu geleneksel kamu hizmetleri bu durumdadır. Örneğin; Millî Eğitim Bakanlığının, kendi okullarında ve kendi personeliyle sunduğu ilköğretim kamu hizmetinin karşılığı olarak bir bedel alınmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Siyasi denetim, idarenin yasama organı, yani Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından denetlenmesi demektir. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İdârenin özel hukuk sözleşmelerinin akdî hükümlerinden kaynaklanan davalar, adlî yargıda çözülecektir. Çünkü idârenin özel hukuk sözleşmelerinin akdî hükümleri açısından taraflar arasında eşitlik söz konusudur. İdârî sözleşmelerden kaynaklanan davalar kural olarak idârî yargıda çözülür. Davalar, ister sözleşme öncesi yapılan ve ayrılabilir idârî işlemlerden kaynaklanan davalar olsun isterse sözleşmenin düzenleyici veya akdî nitelikteki hükümlerinden kaynaklanan davalar olsun, fark etmez. İdârî sözleşmelerin akdî kısmından kaynaklanan uyuşmazlıklar hakkında tarafların açtığı davalar tam yargı davasıdır. İdârî sözleşmelerden kaynaklanan tam yargı davalarını ancak sözleşmenin tarafları açabilirler. Çünkü idârî sözleşmeler sübjektif hukuksal işlemler olmalarından dolayı, üçüncü kişilerin haklarına zarar veremezler. Dolayısıyla da üçüncü kişiler idârî sözleşmelere karşı tam yargı davası açamazlar. Ancak, idârî sözleşmelerin konusu olan kamu hizmeti iyi yürütülmüyorsa ve bundan üçüncü kişilerin hakları zarar görmüşse, hizmet kusuruna dayanarak sözleşmeyi imzalayan idâreye karşı tam yargı davası açabilirler. Çünkü sözleşmenin konusu olan kamu hizmetinin sunulması konusunda asıl sorumlu sözleşmeyi imzalayan idâredir. Kural olarak idârî sözleşmelere karşı iptal davası açılamaz. Bunun birkaç istisnası vardır. Birinci istisna, sözleşme yapılmadan önce idârenin yaptığı sözleşmeye hazırlık işlemleri, ayrılabilir işlem niteliğinde olduğundan dolayı iptal davasına konu edilebilir. İkinci istisna, sözleşmenin düzenleyici hükümlerine karşı açılan iptal davalarıdır. Üçüncü istisna, sözleşmeli kamu görevlisi çalıştırmak için yapılan idârî hizmet sözleşmeleridir. Son istisna ise, idârî sözleşmelere karşı iptal davasının açılabileceğine ilişkin bir yasa hükmünün bulunmasıdır. Doğru cevap D’dir.