İdari Yargı

Yanıt Açıklaması: İdari Yargılama Usulü Kanunu, idari yargıda verilen kararların uygulanmasını düzenlemekle yetinmemiş; ayrıca kararların uygulanmaması halini de öngörmüştür. Kanun’a göre, Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemeleri kararlarına göre işlem tesis edilmeyen veya eylemde bulunulmayan hallerde idare aleyhine Danıştay ve ilgili idare mahkemesinde maddi ve manevi tazminat davası açılabilir.

Yanıt Açıklaması: İtiraz üzerine verilen kararların tekrar aynı merci tarafından incelenmesi için kararın düzeltilmesi yoluna gidilir.

Yanıt Açıklaması: Bir kararda birbirine aykırı hükümler bulunması, yargılamanın yenilenmesi değil kararın düzeltilmeye başvurabilmek için bir sebeptir.

Yanıt Açıklaması: Bir idari işlemin ortaya çıkardığı sonuç, yani işlemin konusu bir başka işlemin sebebini oluşturuyorsa, bu işlemler arasında sebep sonuç ilişkisi vardır. Örneğin bir taşınmazın yola tahsisi hakkında imar planı ile bu planın uygulanması için tesis edilen kamulaştırma işlemi arasında sebep sonuç ilişkisi vardır. Bu iki işlemin tek dilekçeyle dava edilmesi mümkündür.

Yanıt Açıklaması: İptal davalarında davalı, işlemi yapan idaredir. Cumhurbaşkanlığı işlemlerinde Cumhurbaşkanlığı davalı konumunda iken taşra teşkilatındaki idari işlemlerde ise valilikler ve kaymakamlıklar davalı durumundadır. Doğru cevap E' dir.

Yanıt Açıklaması: Yargılamanın yenilenmesi sebepleri İYUK’un 53.maddesinde açıkça öngörülmüştür. (A), (B), (C) ve (D) şıklarındaki önermeler kanuna göre yargılamanın yenilenmesi sebebidir. Ancak ilk derece hakiminin dikkatsizliği nedeniyle hukuka aykırı karar vermesi, yargılamanın yenilenmesi değil istinaf ve temyiz sebebidir.

Yanıt Açıklaması: İcra ve İflas Kanunu’nun iflas hükümleri Devlete ve kamu tüzelkişilerine uygulanamamaktadır. Yine İcra ve İflas Kanunu’nun 82/1. maddesine göre Devlet malları ile özel kanunlarında haczi caiz olmadığı gösterilen mallar haczedilemezler.

Yanıt Açıklaması: Doktrinde yargı çeşidi veya yarı kolu olarak adlandırılan yargı düzeni, hukuki nitelikleri bakımından bir bütün teşkil eden uyuşmazlıkların, ayrı bir yargılama usulüne tabi tutulmasını ifade etmektedir. Hukuki nitelikleri bakımından bir bütün oluşturulan yargısal işler, bir yargı kolunda toplanarak, o yargı çeşidine özgü yargılama usulü kuralları uygulanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İYUK birden fazla işleme karşı tek dilekçeyle dava açılmasına imka^n tanıdığı gibi; hak ve menfaatlerinde iştirak olması ve davaya yol açan maddi olay veya hukuki sebeplerin aynı olması koşuluyla birden fazla kişinin ortak dilekçeyle dava açabilmesine de imka^n sağlamaktadır. Bir idari işlemin birden fazla kişinin ortak hakkını ihlal etmesi mümkündür. Ancak, İYUK’un 5.maddesine göre, aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açmak mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Rücu; İdarenin ödediği tazminat miktarını, kişisel kusuru bulunan kamu görevlisinden kusuru oranında istemesidir.

Yanıt Açıklaması: 28.maddeye göre: Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemeleri kararlarına göre işlem tesis edilmeyen veya eylemde bulunulmayan hallerde idare aleyhine Danıştay ve ilgili idari mahkemede maddi ve manevi tazminat davası açılabilir.

Yanıt Açıklaması: Dilekçelerin verilmesi, gerekli bilgi ve belgelerin toplanması aşamasından sonra en geç altı ay içinde sonuçlandırılmasını emretmektedir. Bazı davalar için ise belirlenen öncelik sırası gözetilmektedir. Dolayısıyla bu tür davaların, dosyanın tekemmülünden itibaren altı aydan daha kısa sürede sonuçlandırılması öngörülmüştür. İvedi yargılama usulüne tabi davaların dosyanın tekemmülünden itibaren en geç bir ay içinde, merkezi ve ortak sınavlara ilişkin davaların ise dosyanın tekemmülünden itibaren on beş gün içinde karara bağlanması gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Danıştay, idare mahkemesi veya vergi mahkemelerine sunulan dava dilekçeleri, Danıştay’da daire başkanının görevlendireceği bir tetkik hâkimi, idare ve vergi mahkemelerinde ise mahkeme başkanı veya görevlendireceği bir üye tarafından ilk incelemeye tabi tutulur. Ancak savcılara ilk inceleme yapma görevi verilmemiştir.

Yanıt Açıklaması: Kanun, tarafların yapılacak tebliğlere karşı cevap süresini, tebliğ tarihinden itibaren otuz gün olarak düzenlemiştir. Bu süre, ancak haklı sebeplerin bulunması halinde, taraflardan birinin isteği üzerine görevli mahkeme kararı ile otuz günü geçmemek ve bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir. Sürenin geçmesinden sonra yapılan uzatma talepleri kabul edilmemektedir.

Yanıt Açıklaması: Dava dilekçeleri ve davaya ilişkin her türlü evrak, ilgili mahkemeye ya da bu mahkemelere gönderilmek üzere idare ve vergi mahkemesi başkanlıklarına verilmelidir. İdare ve vergi mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk hâkimliklerine veya yabancı ülkelerdeki Türk konsolosluklarına verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Adli yargıda Yargıtay’ın ağır işyükü nedeniyle, temyiz yoluyla sağlanmak istenen kontrol fonksiyonunun gereği gibi yerine getirememesi, bölge adliye mahkemelerinin kurulmasını gerektirmiştir.

Yanıt Açıklaması: İptal kararlarının geçmişe etkili olması konusunda da düzenleyici işlemler bakımından farklılık bulunmaktadır. Birel işlemin iptali durumunda idare, iptal kararının gereklerini yerine getirmek için geçmişe etkili işlem yapabilir. Fakat düzenleyici işlemlerin iptali halinde, bu işlemin tüm sonuçlarıyla hukuk a^leminden kaldırılması için, uygulama işlemlerinin de geçmişe yönelik olarak geri alması gerekmektedir. O¨rneğin bir imar planının iptali üzerine bu plana göre verilen tüm ruhsatların da geri alınması gerekecektir. Bu örnekten de anlaşılacağı üzere, düzenleyici işlemlerin yargı kararıyla iptali durumunda, uygulama işlemlerinin de geçmişe yönelik olarak geri alınması, kazanılmış hakların ihlali anlamına geleceği için hukuka uygun olmayacaktır. Düzenleyici işlemler, yürürlükte olduğu sürece uygulanırlar ve uygulama işlemleri, ilgililer bakımından kazanılmış hak doğururlar. Kazanılmış hakların korunması da hukuk devleti ilkesinin gereği olduğuna göre, bir düzenleyici işlemin iptali gerekçesiyle, bu işlemin uygulama işlemleri geçmişe yönelik olarak kaldırılamazlar.

Yanıt Açıklaması: İYUK’un 45. maddesinde istinaf kanun yolu düzenlenmiştir. İstinaf yoluna idare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde başvurmak gerekir. Ancak, yasa koyucu konusu beş bin Türk lirasını geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında idare ve vergi mahkemelerince verilen kararların kesin olduğunu öngörerek bu kararlara kaşı istinaf yolunu kapatmıştır. İvedi yargılama usulüne tabi olan davalarla ve merkezî ve ortak sınavlara ilişkin davalarda da istinaf yoluna başvurulamaz.

Yanıt Açıklaması: İvedi yargılama usulüne tabi davalarda, merkezi ve ortak sınavlara ilişkin davalarda istinaf yoluna başvurulamaz; yasa koyucu doğrudan temyiz yolu öngörmüştür. İYUK’ta açıkça düzenlendiği üzere (D) ve (E) şıkları doğru önermelerdir. İstinaf başvurusuna konu olacak kararlara karşı yapılan kanun yolu başvurularında, farklı bir taleple farklı bir merci belirtilse dahi örneğin temyiz talebiyle Danıştay Başkanlığı belirtilmişse, mahkeme dilekçelerdeki hitap ve isteğe bağlı kalmaksızın dosyayı Bölge İdare Mahkemesi’ne gönderir.

Yanıt Açıklaması: Kişisel Sorumluluk; Kamu görevlilerinin hizmetle ilgisi olmayan tutum ve davranışlarından dolayı haksız fiil esaslarına göre sorumlu olmasıdır.