Adalet Meslek Etiği

Yanıt Açıklaması: İnsan haklarının adının konması, bir öğreti, akademik bir disiplin halini almasının tarihi 17. yüzyıldan başlatılsa da insanlığın adalet mücadelesi insanlık tarihi kadar eskidir.

Yanıt Açıklaması: Max Scheler'in değerler hiyerarşisine göre haz lama, acı çekme duyusal değerler altında yer alır.

Yanıt Açıklaması: İş, kısaca ücret karşılığı gerçekleştirilen çalışmadır. Örneğin Amerikan İngilizcesi’nde ancak XIX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren kullanılmaya başlanan iş teriminin, “bir ücret için yapılan çalışma, ödemeli bir pozisyon ya da istihdam”  şeklinde  tanımlandığını görüyoruz. Daha çok ekonomik bir bakış açısının ürünü bu tanımın dışında işi, psikolojik ve sosyolojik yönleri itibariyle ele alan yaklaşımlar da vardır.  Psikolojik açıdan iş, “bireye toplumda kabul edilmiş bir yer, statü ve kendine saygı gibi birtakım katkılar sağlayan bir olgu” olarak tanımlanır. Bu şekilde tanımlandığında yukarıda incelediğimiz çalışmadan pek de farkı kalmaz. Sosyolojik anlamda iş, “belirli bir ortamda bulunan teknik ve sosyal eylemler topluluğudur”. Burada işin, doğal ve toplumsal çevreyi dönüştürme özelliği vurgulanmaktadır. Fakat bu durumda iş ile iş olmayan arasındaki fark silikleşir. Zira doğal ve toplumsal çevreyi dönüştürme gücünü haiz, fakat bizim burada kabul ettiğimiz anlamda iş sayılamayacak bir çok insani etkinlik vardır.

Yanıt Açıklaması: Genellikle, çağdaş ahlâk felsefesinin, en azından Anglo-Sakson ahlâk felsefesinin, G.E. Moore’un (1873-1958) 1903 tarihli Principia Ethica isimli eseriyle başladığı kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: Diğer seçenekler konunun içeriğinde yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Aksiyolojinin diğer bir alt alanı ise etiktir. Tıpkı estetik gibi yine insan eylemlerinin niteliği üzerine gerçekleştirilen bir felsefi düşünme şekli olarak etik, “iyi” ve “kötü” kategorileriyle iş görür. Hangi eylemlerin “iyi”, hangilerinin “kötü” olduğunu, bir eylemi iyi veya kötü yapan özelliklerin ne olduğunu, kısaca etiğin, etik ilişkinin doğasını sorgulama amacı taşıdığı söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: Liberal siyaset teorisinin karakteristik özelliği, ortak iyiyi kendisine amaç edinen siyasi bir topluluğu kurmaya çalışan her türlü projeyi reddetmesidir. Bu anlamda liberal siyaset teorisi ahlaki çoğulculuğu kabul eder. Günümüzde pek çok liberal siyaset düşünürü açıkça bu düşünceyi savunur veinsanın amacını belirleyecek nesnel ahlak düzeninin varlığını reddeder. Onlara göre liberal düşünce, temel ahlâk sorunları karşısında nötr olmalıdır. Dolayısıyla liberal siyaset teorisi iyi hayat veya insanın doğası hakkında herkesçe kabul edilmiş birtakım doğruların olduğu düşüncesi üzerine kurulu bir siyaset kavramını kabul etmez. Onun asıl ilgilendiği kurallar ve ilkelerdir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Gündelik dilde en çok iş ile meslek karıştırılmaktadır. Zira bir kişi meslek sahibi olabilir fakat bu, her durumda işi olduğu veya fiilen bir işte çalıştığı anlamına gelmez. Keza her iş, aynı zamanda bir meslek olmayabilir; iş sahibi herkesin mutlaka bir mesleğinin de olduğu söylenemez. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ortaçağ din kaynaklı ahlâk felsefesi yaklaşımı, ‘en yüksek iyi’nin, ancak Tanrı’nın emirlerine uymak ve ilâhi kurtuluşa ermek aracılığıyla elde edileceğini söyleyerek, klasik yaklaşımdan farklılaşır.

Yanıt Açıklaması: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 15. m ile savaş vb olağanüstü durumlarda ilgili devlete sözleşme ile üstlendiği yükümlülüklerden bazılarını askıya alma tanınmıştır. Ancak, yaşama hakkı, işkence ve kölelik yasağı, suç ve cezaların yasallığı ilkeleri hiçbir koşulda sınırlanamamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Barış hakkı ve barış etiği gibi kavramların önem kazanmasının sebebi kuşkusuz, nükleer silahların varlığı ve tüm insanlığı tehdit eden bir nükleer savaş ihtimalinden hâlâ bahsediliyor oluşudur. Pek çok düşünür, bilim insanı, aktivist söz konusu tehditin ciddiliğine ve geri dönüşü mümkün olmayan sonuçlar doğurabilecek riskler taşıdığına dikkat çekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ahlak Mantıkçılığı, ahlak felsefesinin temel işlevinin, ‘betimleyici’ değil de ‘buyurucu’ yani ‘kural koyucu’ yargılar aracılığıyla ne yapmamız gerektiğini bildirmek olduğunu, dolayısıyla ‘olan’dan çok ‘olması gereken’le ilgilendiğini savunur. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Meslek;insanlara yararlı mal ve hizmetler üretmek ve bunun karşılığında para kazanmak için yapılan, belli bir eğitimle kazanılan sistemli bilgi ve becerilere dayalı, kuralları toplumca belirlenen ve etik değerleri kapsayan etkinlikler bütünüdür. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bilim etikçilerinin kabul ettiği diğer sorumluluk olan dış sorumluluk ise bilim insanının toplumuna karşı sahip olduğu yükümlülüklerden oluşur. Bilim insanı, üzerinde çalıştığı projenin muhtemel riskleri hakkında bilgi vermeli, kötüye kullanımının önüne geçmeli, zararlı sonuçlar doğuracak araştırmalardan vazgeçmelidir.

Yanıt Açıklaması: Bilim etikçileri, bilim insanının iki tür sorumluluğu olduğunu kabul eder; iç ve dış sorumluluk. İç sorumluluk, bilimle uğraşan kişinin, uğraş alanının konusunu oluşturan araştırma ve çalışmalarda elde edilen bulguların gerçeği yansıtmasını sağlaması, o alana yönelik evrensel kabul görmüş uluslararası standartlara uygun yol ve yöntemler kullanması gerektiği anlamına gelir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hem mesleki hem ahlâki, ayrıca dini özellikleri de olan kurumlara Lonca adı verilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: A.J.Ayer, Yadbilisselci düşünürlerdendir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Loncalar hem mesleki hem ahlâki kurumlardır; ayrıca dini özellikleri de vardır. Mensupları, tıpkı bir ailenin üyeleri gibidir. Amaç salt kâr elde etmek değildir; çalışmak bir ödevdir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Lonca, teşkilatlanmış esnafın birliğiyle ilgili çeşitli fonksiyonların icra edildiği özel yerin adı olup teşkilatlanmış esnaf gruplarını ifade eden bir anlam da kazanmıştır. Kelime İtalyanca loggiadan gelmektedir. Fransızca şekli olan loge Türkçe’de loca olarak geçer ve “hücre yahut oda, özel tahsis edilmiş mekan” anlamına gelir.

Yanıt Açıklaması: Ekonomik bir bakış açısının ürünü olan işi, psikolojik ve sosyolojik yönleri itibariyle ele alan yaklaşımlar da vardır.