Adalet Meslek Etiği

Yanıt Açıklaması: Avustralyalı ahlâk felsefecisi Peter Singer’ın ilk kez 1980’de basılan Practical Ethics [Pratik Etik] kitabında pratik etiğin, etiğin pratik sorunlara uygulanması olduğunu belirtir ve pratik etiğin konularını sıralamıştır.

Yanıt Açıklaması: İnsan, varlık özelliği sebebiyle sahip olduğu üretici faaliyette bulunma yetisi aracılığıyla kendisini içinde bulduğu doğayı dönüştürür. İşte bu dönüştürme faaliyetinin ürünlerinin ne zaman güzel ne zaman çirkin olacağını sorgulama işi etsteiğin işidir.

Yanıt Açıklaması: Çevre hakkı ikinci kuşak haklardan olduğu için doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kant’ın ‘ahlâk yasası’ ve ‘kategorik imperatif”in bir diğer formülasyonu da şöyledir:“İnsan ve genel olarak her akıl sahibi varlık, şu veya bu isteme için rastgele kullanılacak sırf bir araç olarak değil, kendisi bir amaç olarak vardır; ve gerek kendine gerekse başka akıl sahibi varlıklara yönelen bütün eylemlerinde hep aynı zamanda amaç olarak görülmelidir.” Doğru cevap "C" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İnsan haklarını diğer haklardan üstün kılan da bu ahlakiliğidir. Çünkü koruduğu değer, insandır. İnsan haklarının reddedilmesi, insanın insan olma niteliğinin ve kapasitesinin reddedilmesi anlamına gelir. Bu da insan onuru ve insan onuruna yakışır hayat kavramları ile ilişkilidir. Kavramın temeli ahlakilik olduğu için, insan hakları; insanların onurlu bir hayat sürdürebilmeleri için sahip olmaları ve korunması gereken haklarını ifade eder. Bir kere insan haklarının değeri kabul edildiğinde buradan ulaşılacak sonuç insan haklarının evrensel olduğudur. Gerçekten de insan hakları bütün insanlar içindir.

Yanıt Açıklaması: Meslek kişinin salt kendi doyumu için değil aynı zamanda başkalarının yararı için de yapılan bir uğraştır: Örneğin bir doktor mesleğini sadece hizmetinin karşılığında aldığı para için değil, insanlara sağlıklarını kazandırmak için de yapar. Bir öğretmen okuma yazma öğrettiği öğrencilerin yaşamlarını yönetme becerilerinden mutluluk duyar. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Geleneksel ahlaki kontrol mekanizmalarının devreden çıkmasının bir sonucu olarak modern toplumlarda bir ahlaki boşluk oluşmuştur. Fakat ahlâksız bir toplum mümkün değildir. Durkheim, bu boşluğu dolduracak başka bir mekanizma arar ve bu mekanizmayı meslek örgütlerinde bulur. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Teorik felsefenin iki alanı ontoloji ve epistemolojidir. Ontoloji, yani varlık felsefesi, varlığı varlık olarak inceler. Varolmanın anlamı, niteliği ve amacı vb. sorularla uğraşır

Yanıt Açıklaması: Faydacılık normatif etik teorilerindendir. Bu nedenle cevap “E” seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Tarih boyunca çoğunlukla olumsuz bir çağrışımı olan, genelde köleler gibi toplumun alt sınıflarına özgü bir etkinlik kabul edilen çalışma, özellikle Sanayi Devrimi sonrasında tam tersine olumlu bir anlamda kullanılır olmuştur. Bu yeni anlamıyla çalışma, bireylerin olağan yaşamlarını  sürdürebilmeleri için gerekli mal ve eşyayı satın alma aracı olmanın yanı sıra, kişisel bir değer olarak da görülür. Çalışmak suretiyle insan, kişisel potansiyelini hayata geçirme imkânı bulur. Üstelik çalışma, insanın sadece kendisi için değil başkaları için de değerli olan mal ve hizmetleri üretme gayretinin bir dışavurumudur. Bireye toplumda itibar kazandıran, toplumsal işbölümündeki yerini gösteren çalışmanın, bu açıdan bakıldığında fiziksel ve zihinsel birtakım beceriler gerektirdiği açıktır.

Yanıt Açıklaması: Lonca: Teşkilatlanmış esnafın birliğiyle ilgili çeşitli fonksiyonların icra edildiği özel yerin adı olup teşkilatlanmış esnaf gruplarını ifade eden bir anlam da kazanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Geleneksel ahlâki kontrol mekanizmalarının devreden çıkmasının bir sonucu olarak modern toplumlarda bir ahlâki boşluk oluşmuştur. Fakat biraz önce de belirttiğimiz gibi ahlâksız bir toplum mümkün değildir. Durkheim, bu boşluğu dolduracak başka bir mekanizma arar. Bu mekanizmayı ise meslek örgütlerinde bulur. Döneminin ekonomik yaşamında karşılaşılan sorunları ele alırken Durkheim, toplumun kaosa sürüklenmemesi için birtakım düzenlemelere ihtiyaç olduğunu söyler. Bu düzenlemelerin başında toplumsal nitelikli ahlâki birtakım kuralların kabul edilmesi gelir. Toplumun ekonomisini düzeltmek için başvurulması gerektiğini düşündüğü bu kurallar, aslında mevcut meslek örgütlerinin işleyişine yöneliktir.

Yanıt Açıklaması: İlk belge 1215’te feodal beylerin İng. Kralı Yurtsuz John’a kabul ettirdikleri Magna Carta Libertatum’dur. ( Büyük Özgürlük Fermanı) Magna Carta aslında halka belirli özgürlük tanıyan bir belge olmaktan çok, kralın otoritesini belli ölçüde sınırlandıran ve feodal beylerin bazı haklarını güvence altına alan bir Feodal Berat’tır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal ve ekonomik haklar da denilen ikinci kuşak haklar; ağır hayat şartları, yoksulluk ve insani olmayan çalışma koşulları nedeniyle insanların çoğunluğunun birinci kuşak haklardan yararlanamamaları sonucu talep edilmeye başlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda tanımı yapılan kavram Refleksiyonlu Düşünme olarak adlandırılmaktadır. Dolayısıyla cevap “D” seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bu haklar, • Çevre hakkı • İnsanlığın ortak malvarlığına saygı hakkı • Gelişme hakkı • Barış hakkı… olarak sıralanabilir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Nozick, bir doğa durumu tasarımıyla teorisine başlar. Buna göre, doğa durumunda herkes özgürdür; malvarlıklarını istediği gibi kullanabilir fakat yine de bir doğa yasası vardır ve bu yasa; kişiye, diğerinin özgürlüğünü ve malvarlığını ihlâl edecek herhangi bir eylemde bulunmayı yasaklar. Eğer böyle bir eylemde bulunulursa zarara uğrayan taraf kendi haklarını kendisi koruyacaktır; diğer bir deyişle bu kişi, hem polis hem yargıçtır. Böyle bir durum karışıklığa neden olacağından bir devlet ihtiyacı ortaya çıkar. Kişiler bu karışıklık ortamından çıkmak ve karşılıklı çıkarlarını korumak için devleti kurarlar. Aslında Nozick’in amacı, bireyin sahip olduğu temel hakları ihlâl etmeyen bir devlet teorisi geliştirmektir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Dolaylı mesleki ilgiye sahip meslek etiklerine örnek olarak barış ve çevre etiği verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Ünlü Alman felsefecisi Axel Honneth’in tanınma olarak adalet yaklaşımı, hak merkezli adalet anlayışının eleştirisi üzerine kuruludur. Adalet kavramını, toplumsal yaşamda birbirinden farklı, hatta birbiriyle çatışan taleplere sahip bireylerin, bu taleplerini rahatça dile getirebilmelerini mümkün kılacak bir karşılıklı tanıma eylemi ile izah eden bu teori, söz konusu bu tanıma eyleminin ahlâki ve siyasi koşullarını gösteren birtakım ilkeleri tespit etmeyi amaçlar. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Ahlâkilik, bu anlamda bir karakter özelliğidir. Yani mutlak, değişmez birtakım ahlâki ilkelere uygun yaşamayı içselleştirme, alışkanlık hâline getirme gayretinin ürünüdür.