Adalet Meslek Etiği

Yanıt Açıklaması: Felsefenin temel kategorileri “varlık” ve “yokluk’tur. Bu yönüyle felsefi düşünce, neyin var olup neyin var olmadığını, varlık ve oluşu neyin belirlediğini, var olmanın ne anlama geldiğini, var olanların arasındaki ilişkileri, varlığın ilkelerini soruşturur.

Yanıt Açıklaması: Sezgici etik teorilerinin en önemli temsilcisi, etik alanına analitik yaklaşımı sokan ve analitik veya meta-etik yaklaşımın da başlatıcısı kabul edilen G. E. Moore’dur. Moore’a göre o güne kadar ahlâk felsefecilerinin, ortaya attıkları ahlâkla ilgili soruları cevaplamada başarısız olmalarının sebebi, “Ne tür eylemleri yerine getirmeliyiz?” sorusu ile “Ne tür şeyler bizatihi mevcut olmalıdırlar?” sorusunu birbirine karıştırmalarıdır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Barış etiği aslında, temel ilkesi adalet olan bir siyasal etiktir.

Yanıt Açıklaması: Felsefe tarihinde insanın bu asli özellikleri dikkate alınarak iki tür akıldan bahsedilmesi genel bir eğilim olmuştur. Buna göre gözlemleme, karşılaştırma ve ilişkilendirme yetisine teorik akıl (nazari akıl, kuramsal us) buna karşılık tasarlama, planlama, tercihte bulunma yetisine ise pratik akıl (ameli akıl, kılgısal us) denilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ahlâk felsefesinin temel işlevinin, ‘betimleyici’ değil de ‘buyurucu’ yani ‘kural koyucu’ yargılar aracılığıyla ne yapmamız gerektiğini bildirmek olduğunu, dolayısıyla ‘olan’dan çok ‘olması gereken’le ilgilendiğini savunan kural koyucu etik teorisinin kökleri Hume, Kant ve Mill’den Sokrates, Platon ve Aristoteles’e kadar uzanır.

Yanıt Açıklaması: Meslek kişinin salt kendi doyumu için değil, aynı zamanda başkalarına yararı için de yapılan bir uğraştır. Örneğin bir doktor mesleğini sadece para için değil, insanlara sağlıklarının kazandırmak için de yapar. A, C, D ve E seçeneklerinde verilen ifadeler doğru bilgiyi içermektedir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C şıkkıdır. Diğer seçenekler konuya ilişkin değildir.

Yanıt Açıklaması: Stoacıların görüşleri Cicero aracılığıyla Roma’ya taşınmış ve doğal hukuk tartışması uzun yıllar hem hukukçuları hem de yöneticileri meşgul etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Klasik hakların en önemli özelliği, kişiye devletin  dokunamayacağı ve müdahale edemeyeceği özel bir alan yaratmasıdır. Devlete olumsuz bir yükümlülük; özel alana girmeme, karışmama yükümlülüğü yükleyen bu haklara Jellinek “negatif statü hakları” demektedir. Jellinek, siyasi katılıma dair hakları, oy hakkı, siyasi parti kurma, partilere üye olma gibi haklara “aktif statü hakları” demektedir.

Yanıt Açıklaması: Kapitalizmin gelişmesiyle birlikte mesleklerde de bir farklılaşma ve çeşitlenme olmuş, çok farklı meslek türleri ortaya çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Evrensellik, insanların haklarını kullanıyor olmalarını değil haklara sahip olmalarını ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Meta-etik teorileri, geleneksel ahlâk felsefesinin üzerinde durduğu, hangi eylemin iyi ve doğru, hangisinin kötü ve yanlış olduğu gibi sorulara değil, doğrunun, iyinin, kötünün ve yanlışın ne demek olduğu gibi sorulara cevap bulmaya çalışır.

Yanıt Açıklaması: Uzmanlaşma, birbirinden çok farklı mesleklerin ortaya çıkması, hatta belirli bir meslek içerisinde alt dalların oluşması, mesleklerin yeni yöntemlerle icra edilmesi anlamına gelir. Bu da formel bir meslek eğitimine ihtiyaç doğurur. Diğer bir ifadeyle meslekler artık önemli ölçüde diplomalıdır. Diplomalılık, uzmanlaşmanın temelini oluşturan nesnel ve evrensel standartların göstergesidir.

Yanıt Açıklaması: İnsan hakları hem ahlaki hem eşitlikçi hem de ayrımcılığa karşıdır.

Yanıt Açıklaması: Nitekim bugün pek çok anayasada “bilim ve sanat hürriyeti” başlığı altında insanın dilediği bilimsel araştırmayı serbest bir şekilde yürütebilme hakkı tanınmıştır. Fakat bu hak, bilim adına her türlü deneyin, araştırmanın hiçbir engellemeye uğramaksızın yapılabileceği anlamına gelmez. Tıpkı diğer insani etkinliklerde olduğu gibi bilimsel etkinlik de birtakım sorumluluklar gerektirir.

Yanıt Açıklaması: Dolayısıyla çevre etiği, aslında bir gelecek etiğidir ve temel ilkesi şöyle formüle edilmiştir: “Öyle bir davranış göster ki, bu davranışının yarattığı sonuçlar dünyadaki gerçek insan hayatının sürekliliğiyle uyumlu olsun; ya da negatif bir ifadeyle: Öyle bir davranış göster ki, bu davranışının yarattığı sonuçlar, gelecekte var olacak bu tarzdaki bir yaşama olasılığını ortadan kaldırmasın; ya da basit bir ifadeyle: İnsanlığın dünya üzerinde sonsuza değin varlığını sürdürmesinin koşullarını tehlikeye sokma; ya da pozitif bir ifadeyle: Günümüzde yapacağın seçimde, insanın gelecekte, geçmişten sorumlu olmamasını sağlamak hedeflerinden biri olsun.” Bazı çevre etikçileri şimdiki kuşakların gelecek kuşaklara karşı yükümlülüklerinin neler olduğunu gösteren pratik etik kodları bile hazırlamıştır. Bu tür kodlardan birinde şu normlar yer almaktadır: Bütün bu normların daha kolay hayata geçirilebilmesi için devlet kurumları ve sivil toplum kuruluşları ile işbirliğine gidilmesi  Yetişmekte olan kuşakların bu normlar konusunda eğitilmesi

Yanıt Açıklaması: Meta-etik teorilerinin hangileri olduğu, normatif etik teorileriyle aralarındaki sınırın nerede başlayıp nerede bittiği tam açık değilse de genellikle kabul edilen meta-etik teorileri şunlardır: doğalcılık (naturalism), sezgicilik (intuitionism), duyguculuk (emotivism) ve kuralkoyuculuk (prescriptivism)/ ahlâk mantıkçılığı.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda tanımı yapılan kavram ahlaktır. Dolayısıyla cevap “B” seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ünlü Alman felsefecisi Axel Honneth’in tanınma olarak adalet yaklaşımı, hak merkezli adalet anlayışının eleştirisi üzerine kuruludur. Alman menşeli Frankfurt Okulu veya bugün daha yaygın bilinen ismiyle Eleştirel Teori’nin günümüzdeki en önemli temsilcisi sayılan Honneth, 1990’ların sonundan itibaren yazmaya başladığı bir dizi kitap ve makalede oldukça etkili bir siyaset ve ahlâk teorisi geliştirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Meslekler araştırma ve deneylerle geliştirilerek zamanla kendine özgü tekniklere sahip olurlar. Bu nedenle gelişim ve değişim olmadığını söyleyen şık yanlıştır.