Adalet Meslek Etiği

Yanıt Açıklaması: hâkim, yargı görevlerini olumsuz şekilde etkilememek şartıyla, aşağıdakileri yapabilir: • Hukuki konularda yazılar yazabilir, konferans ve ders verebilir ya da diğer etkinliklere katılabilir. • Hukuki konularla ilgili olarak kamu kurumları, özel kuruluşlar ile görüşebilir ve açık oturumlara katılabilir. • Hâkim, tarafsızlık ve siyasi yansızlığı ile çelişmemek ve böyle bir izlenim oluşturmamak kaydıyla resmi organ, komisyon ve sair kurullarda üye olarak görev alabilir. • Hâkim, makamını ve mesleki onurunu zedelememesi ve görevine engel olmaması kaydıyla sivil toplum faaliyetlerine katılabilir. • Hâkim, davanın taraflarına menfaat karşılığı olmasa bile danışmanlık yapmaz. • Hâkim, kanunun açıkça izin verdiği haller dışında, mesleki veya bireysel hakemlik ya da arabuluculuk yapmaz veya yargı işlevi ifa etmez • Hâkim, mesleki örgütleri kurabilir, üye olabilir veya mevzuata aykırı olmamak kaydıyla hâkimlerin çıkarlarını temsil eden diğer örgütlere katılabilir.

Yanıt Açıklaması: Masumiyet karinesi, kişinin bağımsız ve tarafsız bir mahkemede suçu sabit görülene kadar masum sayılacağını ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Uzlaştırma ise eğitimli bir uzlaştırmacının yardımıyla, suçun mağduru ile failinin, güvenli ve denetimli bir ortamda bir araya getirilmesi sürecini ifade eder. Uzlaştırma kavramı, kurumu ve süreci ifade etmek için kullanılan kavramdır. Kısaca uzlaştırmacı adı verilen tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişinin gözetiminde gerçekleşen bu sürece uzlaştırma adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Çelişmeli yargı ilkesi, tarafların, yargılama esnasında ortaya konulan her türlü bilgi, belge ve delile ulaşabilmeleri anlamına gelmektedir. Bu hak “kural olarak, bir hukuk ya da ceza davasının taraflarının ileri sürülen deliller ve sunulan görüşlerle ilgili bilgiye sahip olması” anlamına gelir. Adalete erişim hakkı herkesin bir hakkı ihlal edildiğinde mahkemelere başvurarak kendisini ve haklarını koruma hakkı bulunmaktadır. Başvurulan mahkemelerin, etkin ve işler olması yani kişinin haklarını koruyabilecek vasıfta olması gerekmektedir. Masumiyet karinesi, kişinin bağımsız ve tarafsız bir mahkemede suçu sabit görülene kadar masum sayılacağını ifade etmektedir. Buna göre bir kimsenin suç şüphesiyle yakalanması ya da tutuklanması, onun suçlu olduğunu göstermez. Hukuk önünde eşitlik bu ilke hukuk devleti ilkesinin genel ilkelerindendir ve herkesin yasalar karşısında eşit olmasını ve mahkemelerde eşit muamele görmesi hakkını düzenler. Buna göre, gerek yasalar karşısında gerekse mahkemelerde ayrımcılık yasaktır.

Yanıt Açıklaması: Makul sürede yargılanma hakkı, yargılama sürecinin tamamı ile, başka deyişle kişiye suç isnat edilmesinden temyiz makamında hüküm tesisi edilene kadar geçen bütün süre ile ilgilidir. Bu bağlamda uzun tutukluluk süreleri hem kişi hürriyetinin ihlalidir hem de adil yargılanma hakkının.

Yanıt Açıklaması: Refleksiyonlu düşünme, bilincin kendi düşünme eylemi üzerine düşünmesidir

Yanıt Açıklaması: Etik tarihinin en önemli filozoflarından biri sayılan Immanuel Kant da iyilik-kötülük sorunu üzerinde durmuştur.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B'dir. Kınama cezası memurlara uygulanan bir disiplin cezasıdır.

Yanıt Açıklaması: Arabulucu veya uzlaştırmacının, taraflarla menfaat çatışması olmamalıdır. Bir menfaat çatışmasına yol açabilecek veya bu görünümü verebilecek durumların taraflara açıklanması gerekir. Gerek Arabuluculuk Etik Kuralları, gerek Uzlaştırma Yönetmeliğinde de belirtildiği üzere: • İlişki veya çatışma arabuluculuk sürecinden önce veya sonra doğabilir, herhangi bir ilişkiden kaynaklanabilir. • Arabulucu, iyi niyetli bir üçüncü kişinin, bir menfaat ilişkisi veya çatışması bulunduğunu düşünmesine yol açacak bir olayın olup olmadığını araştırmalı ve incelemelidir. • Menfaat ilişkisi veya çatışması, arabuluculuk veya uzlaştırma sürecine açıkça zarar verecek nitelikteyse arabulucu veya uzlaştırması görevi reddetmeli veya görevden çekilmelidir. • Gerek arabulucu gerek uzlaştırmacı, bu sıfatlarla görev yaptıkları uyuşmazlıkla ilgili olarak açılan davada, avukatlık görevi üstlenmemeleri gerekir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Stoacıların görüşleri Cicero aracılığıyla Roma’ya taşınmış ve doğal hukuk tartışması uzun yıllar hem hukukçuları hem de yöneticileri meşgul etmiştir. Öyle ki Stoacılar, imparatorun her şeyi yapmaya hakkının olmadığını, yapılan yasaların doğal hukuka aykırı olamayacağını ve dolayısıyla imparatorun yetkilerinin sınırının doğal hukuk olduğunu savunmuştur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Adil yargılanma hakkı, hukuk devletinin temel zorunluluklarından birisidir. Adil yargılama hakkı söz konusu olduğunda dikkate alınan husus, yargılama sonucu verilen karar değil o kararın alınması sürecidir. Süreç adil olduğunda, sonucun da adil olacağı varsayılır. Adil yargılanma hakkı, yargılamanın bütün aşamalarına ilişkindir. Adil yargılamayı sağlayacak ilke ve kurallar, hem anayasalarda hem de kanunlarda ve usul kanunlarında yer almaktadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Masumiyet karinesi, kişinin bağımsız ve tarafsız bir mahkemede suçu sabit görülene kadar masum sayılacağını ifade etmektedir. Buna göre bir kimsenin suç şüphesiyle yakalanması ya da tutuklanması, onun suçlu olduğunu göstermez. Zira adalet sistemi insan eliyle yürütülmektedir ve insanlar hata yapabilirler. Bu nedenle kimse bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından hüküm verilmedikçe suçlu ilan edilemez. Masum sayılma hakkı, şüpheliye önyargıyla yaklaşmama yükümlülüğünü beraberinde getirir. Bu yükümlülük, adalet teşkilatının bütün üyeleri, gazeteciler, kanaat önderleri, siyasiler ve yurttaşlar için de geçerlidir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesine göre on sekiz yaşından küçükler, tanık olarak yargılamalara dâhil olabilirler. On sekiz yaşından küçük olanlara, işledikleri suçlar nedeniyle idam ve salıverilme koşulu bulunmayan ömür boyu hapis cezası verilemez. Özgürlüğünden yoksun bırakılan her çocuk, kendi üstün yararı aksini gerektirmedikçe, özellikle yetişkinlerden ayrı tutulmalıdır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hukuk devletinin en önemli yasaklarından birisi bizzat ihkak-ı hak (kendiliğinden hak alma) yasağıdır. Başka deyişle hakkının ihlal edildiğini düşünen kimse, hakkını kendi eliyle geri alamaz ya da adaleti sağlayamaz. Adaleti sağlama ve cezalandırma yetkisi münhasıran mahkemelerdedir.

Yanıt Açıklaması: Yargı ve mensuplarına ilişkin etik kurallar, geleneksel olarak Devlet mahkemelerinde görev alan hâkim, Cumhuriyet savcısı, avukat, yazı işleri müdürlüğü personeli esas alınarak tartışılagelmiştir. Ne var ki 21. Yüzyıla geldiğimizde uyuşmazlık çözümü salt Devlet mahkemelerinin tekelinde bir vakıa olmaktan çıkmıştır. İşte burada alternatif uyuşmazlık çözüm yollarından bahsederiz. Alternatif uyuşmazlık çözümleri, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri hâllerde, Devlet mahkemesine başvurmadan, aralarındaki meseleyi, bağımsız bir üçüncü kişinin katılımı, gözetimi ve katkısıyla kendi aralarında, bizzat kendilerinin çözebilecekleri yöntemlerin genel karşılığıdır. Burada uyuşmazlık özel hukuka (örneğin bir alacak – verecek ilişkisine) karşılık gelebileceği gibi, Ceza hukukunun izin verdiği ölçüde bir hakaret veya basit bir yaralamadan da kaynaklanabilir. Türk hukuku bakımından bu yolların en önemlileri, hukuk uyuşmazlıkları bakımından arabuluculuk, uzlaştırmaya tâbi suçlar bakımından ise uzlaşma kurumlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Mahkemelerin bağımsızlıklarını sağlamaya yönelik kimi düzenlemeler mevcuttur. Bunlardan doğal hâkim ilkesi, kişinin bir suç işlediğinde nerede nasıl yargılanacağını bilmesidir. Başka deyişle, kişiye özel mahkeme kurulamaz ya da yargılama yapılamaz. Hiçbir mahkeme görev ve yetki alanına giren bir davaya bakmaktan kaçınamaz. Mahkemeler ve hâkimler, siyasi iktidar da dahil olmak üzere devletin hiçbir organından veya özel bir kişiden talimat alamaz.

Yanıt Açıklaması: Sır saklama: Hâkim veya Cumhuriyet savcısı, görevi sebe­biyle, yargılamanın konusunu oluşturan veya ilgi­lendiren yahut taraflar ile ilgili, sır (kişisel, mesleki yahut ticari) teşkil eden bir bilgiyi öğrenmiş, hak­kında fikir sahibi olmuş olabilir. Yargı mensubu, yargı görevinin ifası esnasında elde etmiş olduğu bu sırları ifşa etmez.

Yanıt Açıklaması: Verilen örnek bilirkişilikte reklam yasağına aykırılığı ifade eder.Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sözleşme, hakları düzenlemekle kalmamış, bu hakların sınırlarını da belirlemiştir. Buna göre; düzenlenen haklar, ulusal güvenlik, ülkenin ekonomik çıkarları, kamu sağlığı, genel ahlak, kamu üzeninin korunması gibi nedenlerle, yasal dayanağın bulunması ve demokratik bir toplumda zorunlu önlemler niteliğinde olması koşullarına uyularak  kısıtlanabilmektedir. Ayrıca 17. m ile “özgürlüğü yok etme özgürlüğü”nü kısıtlamıştır. Sözleşme 15. m ile savaş vb olağanüstü durumlarda ilgili devlete sözleşme ile üstlendiği yükümlülüklerden bazılarını askıya alma tanınmıştır. Ancak, yaşama hakkı, işkence ve kölelik yasağı, suç ve cezaların yasallığı ilkeleri hiçbir koşulda sınırlanamamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Doğru seçenek E'dir. E şıkkı konuya ilişkin değildir.