Özel Gereksinimli Bireyler İçin Afet ve Acil Durum Yönetimi

Yanıt Açıklaması: Düşük teknolojili ve yüksek teknolojili cihazlar arasında olan ve kullanımları günden güne azalmaya başlayan orta düzey teknolojili cihazlar, daha basit elektronik elemanlar içeren ve yüksek teknolojili cihazlara kıyasla kullanımı için çok daha az eğitim gerektiren cihazlardır. Orta düzey teknolojili cihazlar kasetçalarlar, cd çalarlar, ses kayıt cihazları, elektronik sözlükler ve hesap makinaları örnek olarak gösterilebilir. Orta düzey teknolojili cihazlar görme yetersizliği olan bireyler tarafından sıklıkla kullanılmaktadır. Doğru cevap A‘dır.

Yanıt Açıklaması: Madde 17-18- Kişisel Bütünlüğün KorunmasıSeyahat Özgürlüğü ve Uyrukluk: Engelli bireylerin diğer bireylerle eşit bir şekilde saygı görmesi gerektiğini ve seyahat etme, yerleşim yerini seçme özgürlüğüne sahip olduklarını ve bunlarla ilgili taraf devletlerin engelli bireylerin haklarını sağlamaları gerektiğini içerir.

Yanıt Açıklaması: Otizm spektrum bozukluğu düşünme, hissetme, dil ve başkalarıyla ilişki kurmada sorunlara yol açan karmaşık bir nörogelişimsel bozukluktur (APA, t.y.). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’nde (2012) ise otizm spektrum bozukluğu olan birey “sosyal etkileşim, sözel ve sözel olmayan iletişim, ilgi ve etkinliklerdeki sınırlılığı erken çocukluk döneminde ortaya çıkan ve bu özellikleri nedeniyle özel eğitim ile destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan birey” olarak tanımlanmıştır. Tanı, erken çocukluk döneminde alınmakta; etkileri ise genellikle ömür boyu sürmektedir. Bu etkiler iletişim ve sosyal etkileşim üzerindeki sorunlar ve sınırlı ilgi ve tekrarlanan davranışlar üzerinde görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Uyumsal davranışlar bireyler tarafından günlük yaşamda öğrenilen ve sergilenen kavramsal, sosyal ya da pratik becerilerin bir toplamıdır. Kavramsal beceriler, dil ve okur yazarlık, para, zaman ve sayı kavramlarını; sosyal beceriler kişiler arası beceriler, özgüven, sosyal ilişkilerde problem çözme ve kuralları izleme gibi becerileri; pratik beceriler ise günlük yaşam etkinlikleri (kişisel bakım), mesleki beceriler, sağlığı koruma, seyahat becerileri, güvenlik, para ve telefon kullanımı gibi becerileri içermektedir.

Yanıt Açıklaması: Zihinsel yetersizliği olan bireylerde görülen bazı özellikler, sonradan ortaya çıkan farklı yetersizlik durumlarından kaynaklanabilmektedir. Dolayısıyla zihinsel yetersizliğin diğer sorunlarla karıştırılmaması açısından söz konusu sınırlılıkların 18 yaşından önce görülmesi gerekmektedir Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde beyaz bastonun düşük düzeyde teknoloji içeren türü çoğunlukla kullanılmaktadır.  Bununla beraber daha kısa boyutlarda olan ve ucunda bir lazer işaretleyici ışık bulunan lazer veya ultrasonik sensörlü beyaz bastonlar da kullanılmaya başlanmıştır.  Lazerli bastona benzer şekilde bir lazer işaretleyici ile yol üzerinde bulunan engelleri tarayabilen baston saatler ve kullanıcıya yalnızca önündeki engelleri değil harita üzerinde bulunduğu konum hakkında da bilgiler verebilen GPS destekli bastonlar da bulunmaktadır. Beyaz baston ve türevi cihazların kullanımı kolay olmasına rağmen kullanabilmek için kişinin rota ve başlama noktası bilgisine sahip olması gerekmektedir. Bu nedenlerden dolayı yalnızca görme engelli bireyler tarafından kullanılabilmektedir. Doğru yanıt B’dir.

Yanıt Açıklaması: Beyaz baston görme yeersizliği olan bireyler tarafından kullanılan bir yardımcı teknoloji aracıdır?

Yanıt Açıklaması: Özel gereksinimli öğrenciler için en az sınırlandırılmış ortam tipik gelişen akranlarıyla birlikte olduğu genel eğitim sınıfıdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: TS 9111: “Özürlüler ve Hareket Kısıtlılığı Bulunan Bireyler İçin Binalarda Ulaşılabilirlik Gerekleri” TS 9111’e göre binalar için temel erişilebilirlik konuları Engelliler için Evrensel Standartlar Kılavuzu’nda aşağıdaki gibi belirtilmiştir. Buna göre binalara girme, binaları kullanma ve tahliye etmenin tüm bireyler açısından güvenli ve rahat olması için binaların bu standartta yer alan özelliklere sahip olması gerekmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bebeğin doğumunun ardından ilk yıllarda maruz kaldığı bazı durumlar yetersizliğe sahip olmasına neden olabilmektedir. Bunlar; çocuğun yetersiz ve dengesiz beslenmesi, geçirdiği ateşli hastalıklar, sağlıksız koşullarda yetişmesi, çevresinde bulunan bireylerle etkileşimin azlığı, gerekli sağlık kontrollerinin yapılmaması, aşılarının düzenli yaptırılmaması, zehirlenmeler ile ihmal ve istismar doğum sonrası özel gereksinimli olma nedenleri arasında sayılabilir. Ayrıca, çocukluk ya da sonrasında geçirilebilecek kazalar gibi etkenler de fiziksel yetersizlik gibi yetersizlik türlerine neden olabilir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde nüfusun %1,25’i fiziksel yetersizliğe sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Özel gereksinimli bireylerin güvenli tahliyesine yönelik bazı seçenekler bulunmaktadır. Örneğin; acil durum tahliye sandalyeleri merdivenlerden inişi kolaylaştırmak için rahatlıkla kullanılabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: O¨ğrenme güçlükleri okumada güçlük (disleksi), yazmada güçlük (disgrafi), matematik öğrenmede güçlük (diskalkuli), görsel ve işitsel işleme bozukluğu ve sözel olmayan öğrenme güçlüğü alt kategorilerini içermektedir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Görme yetersizliğinin etkilediği gelişim alanlarından biri bilişsel gelişimdir. Görme; bireylerin rahatlıkla hareket etmesini, çevresini keşfetmesini ve kavramları öğrenmesini kolaylaştıran en önemli yetilerden biridir.

Yanıt Açıklaması: Dernekler en az yedi kişinin bir araya gelmesiyle Türk Medeni Kanunu’na bağlı olarak belirli ve ortak amacı gerçekleştirmek üzere kurulan gönüllü kuruluşlardır. U¨lkemizde kamu yararı ve genel çıkarlara uygun olmak üzere iki dernek çeşidi vardır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Görme yetersizliği olan bireyler için uygun yardımcı teknoloji cihazı/hizmetini belirmenin anahtar noktaları; bireylerin yetersizliğinin türü, şiddeti ve birincil duyu kanalının belirlenmesidir. Birincil duyu kanalının belirlenmesi, görme yetersizliği olan bireyin görme duyusunun yerine ağırlıklı olarak kullandığı (görme, işitme, dokunma, vb.) duyunun belirlenmesidir. Birincil duyu kanalının belirlenmesinden sonra, bireyin gereksinimleri doğru olarak değerlendirilmeli ve uygun yardımcı teknoloji cihazları kullanılmalıdır. Doğru cevap C‘dir.

Yanıt Açıklaması: İşitme yetersizliği olan bireylerde görülen bir diğer yüksek teknolojili cihaz ise FM yükselticileridir. FM yükselticileri bir mikrofondan yönlendirilen sesin, dışsal seslerden ayıklanarak, herhangi bir kablo bağlantısı kullanmaksızın, yüksek radyo frekanslarıyla bireylerin kulaklarında bulunan alıcıya iletilmesi biçiminde çalışmaktadır. Bu cihazlar ses aktarımı için FM gibi yüksek radyo dalgalarını kullanabildiği gibi bluetooth veya kızıl ötesi gibi farklı kablosuz ses aktarma teknolojilerini de kullanmaktadırlar. Doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: Bebeğin doğumunun ardından ilk yıllarda maruz kaldığı bazı durumlar yetersizliğe sahip olmasına neden olabilmektedir. Bunlar; çocuğun yetersiz ve dengesiz beslenmesi, geçirdiği ateşli hastalıklar, sağlıksız koşullarda yetişmesi, çevresinde bulunan bireylerle etkileşimin azlığı, gerekli sağlık kontrollerinin yapılmaması, aşılarının düzenli yaptırılmaması, zehirlenmeler ile ihmal ve istismar doğum sonrası özel gereksinimli olma nedenleri arasında sayılabilir. Ayrıca, çocukluk ya da sonrasında geçirilebilecek kazalar gibi etkenler de fiziksel yetersizlik gibi yetersizlik türlerine neden olabilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Görme yetersizliği olan bireyin baston kullanma becerilerinin gelişmiş olması, onun acil bir durum olması hâlinde hızla hareket etmesine olanak tanıyacaktır. Bireyin görmesini ya da hareket etmesini sağlayan araçları (gözlük, baston vb.) yakınında ve kolay ulaşılabilir yerlerde bırakması önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Birleşmiş Milletler Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme (EHİS) 13 Aralık 2006 yılında BM Genel Kurulu’nda oylama yapılmadan kabul edilmiş ve 3 Mayıs 2008’de yürürlüğe girmiştir.