Özel Gereksinimli Bireyler İçin Afet ve Acil Durum Yönetimi

Yanıt Açıklaması: Dil bozuklukları dilin yapısında (fonoloji, morfoloji, sentaks), dilin içeriğinde (anlam) ve dilin işlevindeki sorunları içermektedir. Fonolojik sorunlar seslerin yer değiştirmesi, düşürülmesi, söz öbeklerinin karıştırılması gibi sorunları içerir (Örn; “kitap” yerine “kipat” demek gibi). Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Engelli ve Yaşlı Hizmetler Genel Müdürlüğü, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na bağlıdır.

Yanıt Açıklaması: Fiziksel yetersizliği olan bireylerde kullanılan düşük teknolojili cihazların başında tekerlekli sandalye, yürüteç ve koltuk değneği gelmektedir. Tekerlekli sandalye ve koltuk değneği bireylerin sınırlılık yaşadığı uzuvlarını destekleyerek, bağımsız hareket etmelerine olanak sağlamaktadır. Düşük teknolojili cihazların bilinen diğer örneği ise yemek araç gereçlerine uygulanan tutma ve kontrol etmeyi kolaylaştıran desteklerdir. Fiziksel yetersizliği olan bireylerde özellikle eğitim ortamlarında kullanılan düşük teknolojili cihazların bir diğer örneği ise demir at denen cihazlardır. Demir at özellikle serebral palsili bireyleri belirli bir pozisyonda sabit tutmak amacıyla kullanılmaktadır. Bu cihazda birey tüm eklemleri, bel kısmı ve gövdesinden özel aparatlarla bağlanarak bireyin pozisyonunun sabit kalması sağlanmaktadır. Bunların dışında fiziksel yetersizliği olan bireylerde kullanılan düşük teknolojili cihazlara kalem aparatları, klavye destekleri de örnek olarak gösterilebilir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: EHİS Ek İhtiyari Protokolü BM Genel Kurulunda 13 Aralık 2006 tarihinde kabul edilmiş ve 3 Mayıs 2008’de ise yürürlüğe girmiştir.

Yanıt Açıklaması: Geçtiğimiz son 30-40 yıl içinde engelliliğe yönelik bakış açısı çok farklılaşmıştır. Artık engellilik, yalnızca bireyin özelliklerinden değil bununla birlikte bireyin çevresiyle etkileşiminin bir sonucu olarak görülmektedir. Bireysel farklılıklara yönelik çevresel koşullar yaratılmaması bireyin topluma katılımını sınırlandırmakta ya da engellemektedir. Engelliliği bu bakış açısıyla ele alan yaklaşım “Sosyal Model” olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: İkinci dünya savaşından galip çıkan büyük devletlerin (ABD, Sovyetler Birliği, İngiltere Fransa ve C¸in) önderliğinde dünya barışının korunması amacıyla Birleşmiş Milletler (BM) oluşturulmuştur. Türkiye’de 24 Ekim 1945 yılında bu kuruluşa kurucu üye olarak katılmıştır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Otizmli bireylerde sıklıkla kullanılan bir diğer düşük teknolojili cihaz ise etkinlik çizelgeleridir. Etkinlik çizelgesi bireyin bir etkinliği yerine getirmesi için gereken adımların resimli kartlardan oluşan bir sıralamayla kendisine sunulmasıdır. Günümüzde farklı türleri olmasına karşın etkinlik çizelgeleri özellikle orta ve ağır düzeyde otizmli bireylerin bağımsız olarak günlük yaşamlarını sürdürebilmelerinde önemli rol oynamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Yer değiştirme cihazları, bireyin vücudunun bir noktadan başka bir noktaya taşınmasını sağlayan cihazlar olarak tanımlanmaktadır. Bu cihazların en bilinen örnekleri tekerlekli sandalye, yürüteç¸ (walker), akülü araba, koltuk değneği olarak sıralanabilmektedir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Doğum öncesi etkenlerden bazıları anne yaşı, annenin kullanmış olduğu ilaçlar, annenin geçirdiği hastalıklar, sigara, alkol ve radyasyon gibi etkenler, annenin geçirdiği gıda zehirlenmeleri olarak sayılabilir. Annenin 17 yaşın altında ve 35 yaşın üstünde çocuk sahibi olması, çocuğun yetersizliği olma olasılığını artırmaktadır. Annenin hamilelik döneminde düzenli ve dengeli beslenmesi, çocuğun gelişiminin sağlıklı ilerlemesi için önemli bir etkendir. Anne adayının geçirdiği ve bebeğe de geçen rubella gibi enfeksiyonlar bebeğin anomali ile doğmasına neden olabilmektedir. Yapısal ve genetik bozukluklar, annenin maruz kaldığı ilaçlar ve kimyasallar, vitamin eksikliği, annenin şeker ya da epilepsi gibi kronik hastalıkları, doğum kanalının yapısal bozuklukları ve anne ile baba arasındaki kan uyuşmazlığı da bireyin yetersizliğe sahip olmasında etkili olabilen doğum öncesi etkenler arasında sayılmaktadır. Aşıların yaptırılmaması  doğum sonrası oluşan durumdur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 20/200 ve görme alanı en fazla 20 derece olan bireylere kör denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Zihinsel yetersizlik iki farklı biçimde sınıflandırılmaktadır. AAIDD’nin zeka bölümünü temel alan ve yaygın biçimde kabul gören sınıflandırmasına göre, 70-50 zeka puanı hafif düzeyde yetersizliği, 55/50-35 orta düzeyde zihinsel yetersizliği, 40/35-25 ağır düzeyde zihinsel yetersizliği ve 25 ve altı ileri derecede ağır düzeyde zihinsel yetersizliği ifade etmektedir. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Özel gereksinimli bireylere yönelik ulaştırma sistemlerinden biri de Akıllı Ulaşım Sistemi (AUS) dir. Akıllı ulaşım sistemi; seyahat emniyeti ve araç verimliliğini (yakıt tüketimini ve sera gazı emisyonlarını azaltmak) artırmak amacıyla araçların; altyapı sistemlerinin (örneğin; trafik yoğunluğu bilgileri, meteroloji bilgileri) ve yaya cihazlarının (örneğin akıllı telefon, tablet, navigasyon cihazı) birbirleriyle bilgi paylaşmalarını sağlayan uygulamalara verilen genel bir isimdir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İzleme cihazlarının temel amacı, ilaç yönetimiyle ilgili olarak ev ortamının dışında ilaçların yönetim rejimi ile ilgili hastaların aktivitelerini incelemektir. Bu cihazlar genellikle, hastaların ilaca ilişkin tüm faaliyetlerinin kayıt altına alınması ve birebir/uzaktan denetim yoluyla hastanın izlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yön bulma ve navigasyon hizmetlerinde son yıllarda kullanımı yaygınlaşan yardımcı teknolojilerden biri de coğrafi bilgi sistemleri (CBS)’dir. Coğrafi bilgi sistemleri (CBS); GPS uydularından alınan bilgileri, farklı görünüm özellikleri, görsel ve işitsel desteklerle birleştiren, kullanıcının nerede olduğunun bilgisini başkalarıyla paylaşmasını sağlayan veya kullanıcıya bir hedefe ilişkin bilgilerin gönderilebildiği yazılımlara verilen genel isimdir. CBS; bireylerin bulundukları yerin gerçek fotoğraflarını (örneğin, Google Street view), harita üzerindeki ayrıntılı bilgileri (örneğin, sokak, cadde) yada sadece konumu ve hedefi arasındaki rotayı görebilmesini sağlar. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Koruyucu rehabilitasyon, engelliliğe yol açabilecek durumların önlenmesi, erken tanılama hizmetleri ile engellilik derecesinin ilerlemesinin önlenmesidir.

Yanıt Açıklaması: O¨ğretimsel destek cihazları, özel gereksinimli bireylere kazandırılması beklenen davranışların öğretiminde kullanılan cihazlardır. Ayrıca bireylerin yetersizliklerinden dolayı zorlandıkları okuma, dinleme ve yazma gibi işlevleri daha kolay sergilemelerine yardımcı olmaktadır. O¨rneğin fiziksel yetersizlikleri olan bireylerde kalem tutma ve yazı yazma sırasında kalemi kontrol etme gibi becerilerde önemli sorunlar görülmektedir. Bu sorunu aşmak için kalemin tutma kısmını daha kalın hale getiren adaptörler ya da kalemin el içerisinde sabit olmasını sağlayan sabitleme cihazları kullanılmaktadır. Bu cihazlara başka örnek olarak, akıllı tahtalar, tablet bilgisayarlar, projeksiyon makineleri gösterilebilir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 56-70 dB arasındaki kayıplar Orta-ağır işitme kaybıdır.

Yanıt Açıklaması: Düşük teknolojili cihazlar; kullanımı için genellikle eğitim gerektirmeyen, düşük bütçeli ve karmaşık mekanik özellikleri olmayan cihazlardır. Bu grupta yer alan yardımcı teknoloji cihazlarında pahalı bir elektronik donanım veya bunlarla ilişkili bir parça da bulunmamaktadır. Düşük teknolojili yardımcı teknoloji cihazlarına; kalem tutacakları, tekerlekli sandalyeler, renklendirilmiş mutfak eşyaları ve büyük yazı/numaralarla hazırlanmış görseller örnek olarak gösterilebilir. Düşük teknolojili cihazlar arasında en bilinenlerinden birisi, otizmli çocuklara iletişim becerileri kazandırma amacıyla kullanılan resim değiş tokuşuna dayalı iletişim sistemi yani PECS (Picture Exchange Communication System)’dir.

Yanıt Açıklaması: Pratik beceriler günlük yaşam etkinlikleri (kişisel bakım), mesleki beceriler, sağlığı koruma, seyahat becerileri, güvenlik, para ve telefon kullanımı gibi becerileri içermektedir. Dil ve okur yazarlık, para, zaman ve sayı kavramları kavramsal beceriler içerisindeyer almaktadır. Kuralları izeleme ise sosyal becerilerden biridir. Bireyler tarafından günlük yaşamda öğrenilen ve sergilenen kavramsal, sosyal ya da pratik becerilerin bir toplamı uyumsal davranışları oluşturmaktadır. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Süreğen hastalığı olan bireylerin alması gereken önlemlerin; acil durum ve afet ha^llerinde yetersizliği olmayan bireylerin aldığı önlemlerden en önemli farkı, hastalıklarının tedavisi için kullandığı ilaçlarla ilgilidir. Bireyin süreğen hastalığı için düzenli kullandığı ilaç ya da araçların iki hafta boyunca yetecek kadarını (ilaç şırıngaları, solunum cihazı, kateder, dolgu malzemesi, damıtılmış su vb., solunum ya da kalple ilgili sorunları varsa havlu, maske, solunum cihazı ya da nefes almaya yardımcı gereçler vb.) yakınında bulundurması gerekir . Doğru cevap C’dir.