Özel Gereksinimli Bireyler İçin Afet ve Acil Durum Yönetimi

Yanıt Açıklaması: Fiziksel yetersizliği olan bireylere yönelik kişisel destek ağının kurulması, acil sağlık bilgi kartının hazırlanması ve korunması, acil durum çantasının hazırlanması ve korunması, acil durum kaçış planının hazırlanması, acil çıkış ve acil çıkış yollarının önündeki engellerin kaldırılması, rampaların kullanılması acil durumlar için alınabilecek önlemler arasındadır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: U¨lkemizde afet, eğitim, sağlık ve başka birçok alanda faaliyet gösteren STK bulunmaktadır. Türkiye’de STK’lar şu şekilde sınıflandırılabilir: a) Profesyonel kuruluşlar: Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TBMMOB), Türkiye Tabipler Birliği (TTB) gibi. b) İşveren sendikaları ve işçi örgütleri: Türk İşadamları Derneği (TU¨SİAD), Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TU¨RK-İS¸) gibi. c) Yerel ya da bölgesel kalkınma STK’ları (Ordu Eğitim Kültür Sanat ve Kadın Dayanışma Derneği, Saitabat Köyü Kadınlar Dayanışma Derneği) d) Sorun odaklı STK’lar: AKUT Arama Kurtarma Derneği, AKA Arama Kurtarma Araştırma Derneği, FAYDER Felakette Acil Yardım Derneği gibi. e) Vakıflar (Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı, Lösemili C¸ocuklar Vakfı). Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Erişilebilirlik çalışmaları genel olarak aşağıdaki başlıklarda gerçekleştirilmektedir : Bina ve açık alanlara erişilebilirlik (konut, iş ve alışveriş merkezleri, eğitim, sağlık vb binalar; kent, şehir,bölge vb. ölçekteki açık alanlar) Ulaşımda erişilebilirlik (Demiryolları, metro, otobüs işletmeleri, hava yolları, toplu taşıma araçlarıvb.) Hizmetlere erişebilirlik (Eğitime, sağlık uygulamalarına, istihdama, adalete, kültürel yaşama, dinlenme, boş zaman aktivitelerine, spor faaliyetlerine, siyasal ve toplumsal yaşama) Bilgi ve bilişim teknolojilerine erişebilirlikkütüphanelere erişim). Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Zihinsel yetersizlik, zihinsel işlev ve?uyumsal davranışlarda önemli sınırlılıklarla kendini gösteren ve bireylerde 18 yaşından önce ortaya çıkan bir bozukluktur. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Otizm spektrum bozukluğu, belirtileri erken çocukluk döneminde ortaya çıkan, başkalarıyla etkileşimde güçlükler ile sınırlı ilgi alanları ve tekrarlanan davranışlar ile kendini gösteren nörogelişimsel bir bozukluktur. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Sendai Afet Risk Azaltma Çerçevesi, kabul edildiği tarihten sonraki 15 yıl içinde afet riskini ve bireylerin/ülkelerin afet nedeniyle can, mal, geçim kaynağı, sağlık, fiziksel ve çevresel varlık kayıplarını önlemli ölçüde azaltmayı hedeflemektedir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İşitme Kaybı                                         Sınıflandırma 16-25 dB arasındaki kayıplar                  Çok hafif işitme kaybı 26-20 dB arasındaki kayıplar                  Hafif işitme kaybı 41-55 dB arasındaki kayıplar                  Orta işitme kaybı 56-70 dB arasındaki kayıplar                  Orta-ağır işitme kaybı 71-90 dB arasındaki kayıplar                  Ağır işitme kaybı 91 dB ve üstü kayıplar                           Çok ağır işitme kaybı

Yanıt Açıklaması: Yerel imkânlarla baş edilebilecek kadar küçük bir tehlikenin can, mal ve çevre üzerinde yarattığı kötü etkiler acil durumlar olarak tanımlananilmektedir. Herhangi bir tehlikenin can, mal, çevre, ekonomi ve kültürel varlıklar üzerinde yarattığı kötü etkilerle baş et meye yerel imkânların yetmediği durumlar ise afet olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: STK’larda gönüllülerin yetiştirilmesi temelde dört aşamadan oluşmaktadır. Bunlar: (a) Oryantasyon eğitimleri yoluyla yetiştirme (b) Görevlendirme öncesi eğitim (c) Görev başında eğitim ve yetiştirme (d. Sürekli eğitim ve değerlendirme. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Otizmli bireylerde kullanılan orta düzey teknolojili cihazlara örnek olarak bas konuş ve dil kartları gösterilebilir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bozukluk/Zedelenme bireyin psikolojik, fizyolojik veya anatomik özelliklerinde meydana gelen geçici ya da kalıcı türden bir kayıp, görev bozukluğu veya yapı bozukluğu olarak tanımlanabilir. Aynı zamanda, zedelenmenin “organların yapısındaki biyofiziksel ve kimyasal bozukluklar” olarak tanımlandığı görülmektedir. Bireyin felçli olması, kollarının olmaması, göz sinirlerinde oluşan tahribat gibi durumlar bozukluk/zedelenmeye örnek olarak verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Zihinsel yetersizlik, zihinsel işlev ve uyumsal davranışlarda önemli sınırlılıklarla kendini gösteren ve bireylerde 18 yaşından önce ortaya çıkan bir bozukluktur

Yanıt Açıklaması: Dikkat eksikliği ve hiperaktivitenin sınıflandırılmasına bakıldığında üç temel gruptan söz edilmektedir. Dikkatsizliğin baskın olduğu tip DEHB’de, bireyin bir işi düzenlemek ya da bitirmek, ayrıntılara dikkati yöneltmek ya da yönerge veya sohbeti izlemek güç olmaktadır. Bireyin dikkati çok çabuk dağılmakta ve günlük rutinlerin detayları kolayca unutulmaktadır. Hiperaktivitedürtüselliğin baskın olduğu tip DEHB’de birey çok fazla kıpırdar ve konuşur. Uzun süre yerinde oturması zordur. Küçük çocuklar devamlı koşabilir, zıplayabilir ya da tırmanabilir. Diğerlerinin sözünü sık sık kesebilir ya da uygunsuz zamanlarda konuşabilirler. Bileşik tipte ise bireyde önceki satırlarda açıklanan iki tipe ait özellikler de eşit düzeyde görülmektedir. Çocukların %5’inde DEHB görüldüğü belirtilmektedir (APA, 2013).

Yanıt Açıklaması: Rehabilitasyon hizmetleri kısaca şu şekilde tanımlanabilir: a) Koruyucu rehabilitasyon, engelliliğe yol açabilecek durumların önlenmesi, erken tanılama hizmetleri ile engellilik derecesinin ilerlemesinin önlenmesidir. b) Tıbbi rehabilitasyon, engelli bireyin engeli nedeniyle yaşadığı fizyolojik yetersizliklerin tıbbi tedavi uygulamalarıyla ortadan kaldırılması çalışılmasıdır. Engelliğin tamamen ortadan kaldırılamayacağı anlaşılırsa en aza indirilmek hedeflenir. c) Mesleki rehabilitasyon, engelli bireyin işe yerleştirilerek bağımsız bir şekilde yaşamını sürdürebilmesi için ihtiyacı olan mesleki rehberlik, iş ve mesleğe uygun beceri eğitimini ve izleme süreçlerini almasıdır. d) Psiko-sosyal rehabilitasyon, engelli bireyin yaşadığı topluma uyumunu kolaylaştıracak psiko-sosyal hizmetlerdir. e) Ev rehabilitasyonu, evde bakım hizmeti alan engelli bireylerin yaşadıkları ortamda var olan performanslarını en iyi şekilde kullanmalarını sağlayarak engelli bireylerin kendilerini yeterli hissetmelerini sağlamaya yönelik sunulan hizmetleridir. f) Toplum temelli rehabilitasyon, engelli bireylerin topluma tam katılımlarının sağlanabilmesi için toplumu bilinçlendirme, sosyal kaynaştırma ve eğitim gibi hizmetleri kapsamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Doğum öncesi, doğum sırası veya doğum sonrasında meydana gelen çeşitli hastalıklar, kazalar, travmalar, tümörler veya anomaliler nedeniyle iskelet, kas ve sinir sisteminde oluşan bozukluklardan dolayı bu sistemlerin işlevlerini yerine getirememesinden kaynaklanan yetersizliklerdir. Gerekli düzenlemelerin yapılmaması hâlinde bu yetersizlikler bireyin korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlere gereksinimine yol açmaktadır. Özel eğitim hizmetleri yönetmeliğinde fiziksel yetersizliği olan birey, ortopedik yetersizliği olan birey başlığı altında “hastalıklar, kazalar ve genetik problemlere bağlı olarak kas, iskelet ve eklemlerin işlevlerini yerine getirememesi sonucunda meydana gelen hareket ile ilgili yetersizlikler nedeniyle özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan birey” olarak tanımlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Çeşitli kaynaklarda fiziksel yetersizlik ifadesi “bedensel yetersizlik” ya da “ortopedik yetersizlik” olarak da kullanılabilmektedir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: 5378 Sayılı Kanuna göre erişilebilirliğin izlenmesi ve denetlenmesi görevi Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Komisyonlarına verilmektedir. Kanuna dayalı olarak Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Yönetmeliği hazırlanmış ve 20/07/2013 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliğin uygulanması için illerde, valilikler bünyesinde komisyonlar kurulmuştur. Yönetmelik çerçevesinde yayımlanan, erişilebilirliğin izlenmesi ve denetlenmesi amacıyla kullanılabilecek formlar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2017) tarafından Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Formları başlıklı bir kitapta toplanarak yayımlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Yaklaşık 20 yıldır kullanılan yaya erişim cihazlarının birinci nesil olanları, kullanıcıları titreşimler ve sinyal sesleriyle rotaları üzerinde bulunan engellere yönelik bilgi sunmayı amaçlamıştır. İkinci nesil yaya erişim cihazları GPS ve mobil internet verisi desteği kullanan cihazlardır. İkinci nesil cihazların iki temel kullanım amacı bulunmaktadır. Bunlardan birincisi kullanıcıya başlangıç ve hedef konum arasında yön bilgisi sunmaktır. İkinci amacı ise kullanıcının konumu ile ilgili bilgileri merkeze aktarmak ve kullanıcıyı takip etmektir. Doğru cevap C‘dir.

Yanıt Açıklaması: İşitme yetersizliği gösteren bireyler tarafından kullanılan alt yazılı telefon, kullanıcıların birbirlerine hem sesli hem de yazılı mesajlar ulaştırarak görüşme yapmalarına olanak sağlayan orta düzey teknolojili cihazlardandır. Alt yazılı telefonların bir diğer örneği de işitme yetersizliği olan bireyin kullanımını kolaylaştırmak için önceden belirlenmiş kullanıcı ve mesajların resimlerinin bulunduğu resim tuşlu telefonlardır. Resim tuşlu telefonlarda kullanıcı önce konuşmak istediği kişinin resminin olduğu tuşa basarak arama gerçekleştirir. Karşı tarafın telefonu açtığına ilişkin lamba yandıktan sonra ise karşı tarafa iletmek istediği mesajı içeren tuşa basarak mesajı göndermektedir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kişisel destek ağının kurulması, acil sağlık bilgi kartının hazırlanması ve korunması, acil durum çantasının hazırlanması ve korunması, acil durum kaçış planının hazırlanması, tatbikatlar, acil çıkış yollarındaki engellerin ortadan kaldırılması, bireyin alan tanımlaması yapması, bireyin baston kullanma becerilerini geliştirmesi, yönlendirmelerin hem sesli ve hem ışıklı olması, tahliye planlarında ve asansör düğmelerinde Braille alfabesinin kullanılması, görme yetersizliği olan bireylere yönelik acil durum önlemlerinin arasında sayılabilir. Sıralanan önlemlerden bazıları yetersizliği olan bireylerin tümüne ya da bir den fazlasına yönelik alınan önlemlerdir. Ancak bireyin alan tanımlaması yapması, bireyin baston kullanma becerilerini geliştirmesi, yönlendirmelerin hem sesli ve hem ışıklı olması, tahliye planlarında ve asansör düğmelerinde Braille alfabesinin kullanılması  görme yetersizliği olan bireylerin özellikleri ile ilişkili olan acil durum önlemleridir. Doğru cevap D'dir.