Afet Ekonomisi Ve Sigortacılığı

Yanıt Açıklaması: Doğal afetler, doğal ve insan kaynaklı faktörlerin birleşik etkileri ile ortaya çıkarlar. Doğal faktörler, olayın fiziksel büyüklüğü, yerleşme alanlarına olan uzaklığı ve yerleşim yerlerinin zarar görme düzeyidir. İnsan kaynaklı faktörler ise, fakirlik ve az gelişmişlik, hızlı nüfus artışı, tehlikeli bölgelerdeki hızlı ve denetimsiz yerleşme ve sanayileşme, ormanların ve çevrenin tahribi veya yanlış kullanımı, bilgisizlik ve eğitim eksikliğidir.

Yanıt Açıklaması: Risk Analizi Risk analizi, belirlenmiş riskler hakkında aksiyon alınıp alınmayacağına ve alınacak ise fayda/ maliyet dengesi açısından en uygun olan aksiyonların seçilmesine yardımcı olan bir faaliyettir. Risk analizi, risklerin sebeplerinin, olumlu/olumsuz etkilerinin ve bu etkilerin ortaya çıkma ihtimallerinin belirlenmesinden oluşmaktadır. Risk analizi sırasında bir ön analiz yapılması genel olarak oldukça faydalı bulunmaktadır. Bu doğrultuda, daha ayrıntılı analize geçmeden önce aynı tip ve gruptaki riskler bir araya getirilebilmekte veya düşük önemdeki riskler kapsam dışında tutulabilmektedir. Bu noktada önemli olan husus ise kapsam dışında olması öngörülen risklerin de kayıt altına alınması ve gelişimlerinin izlenmesi olarak belirmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bu çerçevede hatırlatmak istediğimiz bir konu da doğal afetlerin uzun dönem etkileri belirlenirken “olay tahribatı” ve “sonuç tahribatı” ayırımına dikkat etmek gerekliliğidir. Miller ve Nigg (1993) tarafından yapılan bu ayırıma göre doğal afetlerin ekonomik etkilerini şu şekilde ele alabiliriz: • Olay Tahribatı: Doğal afetlerin doğrudan ve dolaylı etkilerine bağlı tahribatı ifade eder. Olay tahribatı doğal afet öncesi fiziksel faktörlere ve yerleşim yapısına bağlıdır. • Sonuç tahribatı: Sonuç tahribatı afet öncesi fiziksel koşullarla sınırlı olmayıp afet sonra- sı etkileri ve toparlanma sürecindeki davra- nışları da içerir ve afetlerin daha çok ikincil etkilerine karşılık gelir. Afet sonrası etkiler ve toparlanma sürecindeki davranışlar sos- yal, kültürel, ekolojik, tarihsel, politik ve ekonomik koşullara, toplumdaki sınıfsal yapıya, gelir ve servet dağılımına bağlı ola- rak işlerlik kazanır. Bu arada sonuç tahribatı ve olay tahribatı arasındaki ilişki zorunluluk içermez. Bazen olay bazen de sonuç tahri- batının seviyesi diğerinin üzerine çıkabilir. Bir kişinin tatilini geçirdiği bir otelin dep- remde yok olması bu kişinin serveti veya gelir düzeyini etkilemeyebilir (olay tahribatı sonuç tahribatından yüksek), yine aynı kişi yaşadığı ev depremden zarar görmemesine rağmen depremde iş hayatının kesintiye uğ- raması sonucu işsiz kalabilir (olay tahribatı düşük sonuç tahribatı yüksek).

Yanıt Açıklaması: Zorunlu Deprem Sigortası, binadaki deprem ve depremden kaynaklanan maddi hasarları karşılar. Aşağıdaki durumlarda oluşan zararlar teminat kapsamı dışındadır: • Enkaz kaldırma masrafları, • Kâr kaybı, • İş durması, • Kira mahrumiyeti, • Alternatif ikametgâh ve işyeri masrafları, • Mali sorumluluklar ve benzeri başkaca ileri sürülebilecek diğer bütün dolaylı zararlar, • Her türlü taşınır mal, eşya ve benzerleri, • Tüm bedeni zararlar ve vefat, • Manevi tazminat talepleri, • Deprem ve deprem sonucu oluşan yangın, infilak, tsunami veya yer kaymasının dışında kalan hasarlar, • Depremden bağımsız olarak, binanın kendi kusurlu yapısı nedeniyle zamanla oluşmuş zararlar.

Yanıt Açıklaması: Yapısal değişmenin göstergelerinden bazılarını şu şekilde sıralamak mümkündür: • Tarımsal faaliyetlerden tarım dışı faaliyetlere, sanayiden hizmetler sektörüne doğru dönüşümün gerçekleşmesi, • Üretim ölçeğinin arttırılması (küçük aile işletmelerinden büyük ölçekli, ulusal veya uluslararası işletmelere dönüşüm), • Gelir dağılımının iyileşmesi ve yoksulluğun azaltılması, • İstihdam olanaklarının artırılması, • İşgücünün kırdan kente göç etmesi sonucu kentleşme sürecinin hızlanması, • Üretim faktörlerinin miktar ve verimliliğinin artırılması, • Yeni üretim tekniklerinin geliştirilmesi, • Demografik yapının değişmesi, • Eğitim ve sağlık alanındaki gelişmeler, • Demokratikleşme ve özgürlükler konusundaki iyileşmeler. Dolayısıyla III. madde dışındaki maddeler doğrudur.

Yanıt Açıklaması: Arıcılık Sigortası'nda, aktif (içinde arı olan) kovanların; • Fırtına, • Hortum, • Yangın, • Heyelan, • Deprem, • Taşıt çarpması, • Sel ve Su Baskını, • Vahşi Hayvan Saldırısı, • Kovanların nakliyesi esnasında; çarpma, çarpışma, devrilme, yanma vb. nedenler sonucu meydana gelen zararlar, Genel Şartlar ile Tarife ve Talimatlar çerçevesinde sigorta kapsamındadır. Alg patlaması ise Su Ürünleri Hayat Sigortası'nın kapsamı dahilindedir.

Yanıt Açıklaması: Rezerv mekanizması, bütçe planlama; risk transferi, sigorta, güvenliğe yönelik sigorta; bütçe ödenekleri, acil durum eylemleri gibi uygulamalar Mali Koruma unsuru altında yer alır.

Yanıt Açıklaması: Bir şeyin değeri, onu elde edebilmek için vazgeçtiğimiz şey ile ölçülür ve bu vazgeçtiğimiz şeye "fırsat maliyeti" adı verilir. Soruda verilen örneğe bakacak olursak, ilk akla gelen tiyatro bileti bedeli olan 10 TL'nin fırsat maliyeti olduğudur. Ancak, bu doğru değildir, 10 TL sadece parasal maliyettir. Çünkü öğrenci tiyatroya gitmeyi seçerek iki saatlik çalışma bedeli olan 20 TL'den vazgeçmiştir. Bilet fiyatını da eklersek, bu öğrencinin tiyatroya gitmesinin fırsat maliyetinin 30 TL olduğunu görürüz.

Yanıt Açıklaması: Hane halkının yaşam şartlarının bozulması: Evsiz kalma, ihtiyaçların giderilememesi, geçimliklerin yitirilmesi, göç ve taşınma.

Yanıt Açıklaması: Doğal afetler gelir, servet ve tüketimi olumsuz yönde etkileyerek vergi kapasitesini azaltır, yani vergi kaynaklarını zayıflatır. Afetlerde girişimcilerin işlerinin ve yatırımlarının durması, çalışanların işini kaybetmesi veya başka bölge/ülkelere göç etmesi nedeniyle öncelikle bu kişilerin gelirleri üzerinden alınan vergilerde (gelir vergisi, kurumlar vergisi vb. gibi) azalma olur. Afet bölgesinde alışverişlerin güç kaybetmesiyle birlikte satışlar üzerinden alınan KDV gibi tüketim vergilerinin tahsilat miktarlarında da düşmeler olur.

Yanıt Açıklaması: 1999 Marmara depreminde en büyük miktar dış kredi Dünya Bankası’ndan kullanılmış olup onu Avrupa Yatırım Bankası, IMF ve Japonya izlemektedir.

Yanıt Açıklaması: Yangın sigortası yaptıran sigortalının binası, imar müdürlüğü tarafından istimlak edilmesi sonucunda yıkılmaya karar verilmişse; sigortacının sorumluluğu bitmektedir. Riskin gerçekleşme ihtimali ortadan kalktığı için sigorta sözleşmesi sona erecektir. Dolayısıyla doğru yanıt "C" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ekonomik Etkiler: Afetler, ölümler ve göçler sonucunda nüfusun azalması, sanayi, ulaşım, sağlık, eğitim ve diğer altyapı tesislerinin hasar görmesinden ve yatırım kararlarının ertelenmesinden kaynaklanan önemli kısa ve uzun dönem zararlara yol açabilmekte ve kıt kaynakların afet sonrası iyileştirme çabalarına kaydırılmasına yol açarak kalkınma çabalarını olumsuz etkilemektedir.

Yanıt Açıklaması: Spekülatif riskler , gerçekleşmesi halinde bir kayba yol açan ancak gerçekleşmemesi durumunda kazançla sonuçlanan risklerdir. Finansal riskler, parasal kayıplara sebep olan risklere finansal riskler denir. Kişiye Yönelik Riskler: Bu tür saf riskler, gelir kazanma özelliğinin kaybedilmesine bağlı olarak gelirin ya da mal varlığının azalma olasılığı ile ilgilidir. Mala Yönelik Riskler: Malı olan kişi ya da kurumlar yangın, hırsızlık, kaza, doğal afetler gibi risklerle karşı karşıya kalırlar. Bu riskler gerçekleştiğinde maddi kayıplar oluşur. Dolayısıyla soruda verilen tanım, "sorumluluğa yönelik riskler" kavramına aittir.

Yanıt Açıklaması: Afet yönetim sistemini, afet öncesi (risk yönetimi), afet sonrası (kriz yönetimi) şeklinde ikiye ayırmak mümkündür. Bütünleşik afet yönetimi sisteminde kayıp ve zarar azaltma, hazırlık, tahmin ve erken uyarı, afetler ve etki analizi gibi afet öncesi korumaya yönelik olan çalışmalara “risk yönetimi” denilirken; müdahale, iyileştirme, yeniden yapılanma gibi afet sonrası düzeltmeye dönük olarak yapılan çalışmalara ise “kriz yönetimi” olarak adlandırılır (Kadıoğlu, 2008: 13).

Yanıt Açıklaması: Dolaylı etkiler, Albala- Bertrand (2000)’e göre birbiri ile içiçe olan dört tip bozulmadan oluşmaktadır (Güvel, 2001: 66): • Hane halkının yaşam şartlarının bozulması : Evsiz kalma, ihtiyaçların giderilememesi, geçimliklerin yitirilmesi, göç ve taşınma. • Halkın sağlık ve beslenme durumunun bozulması: Çevresel tahribat, hijyen sorunlarının ortaya çıkması, yiyecek kıtlığı. • Ekonomik aktivitenin bozulması: Ara ve tamamlanmış piyasaların, politikaların ve bekleyişlerin olumsuz etkilenmesi. • Kamusal faaliyetlerin bozulması: Aşırı yüklenme, aksamalar, politizasyon ve yandaşçılık.

Yanıt Açıklaması: Özel riskler ise kişisel olaylardan dolayı ortaya çıkan ve genelde büyük kitleleri değil belirli kişileri etkileyen risklerdir. Bir işyerine hırsız girmesi, bir evin yanması, bir kişinin kaza geçirmesi özel risklere örnek olarak verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Broker, sigorta piyasasını sigortalı adına araştıran ve birçok sigorta şirketi ve sigorta türü arasında sigortalı için en uygun seçimi bulan ve sigortalısını yönlendiren sigorta aracısıdır.

Yanıt Açıklaması: Afet yönetimini, afet öncesi ve sonrasında yapılan tüm faaliyetler dikkate alınarak; risk azaltma, hazırlık müdahale, yeniden inşa/iyileştirme ve kalkınma bileşenlerinden oluşan bir döngü şeklinde ifade etmek mümkündür: Korunma bu döngü içerisinde yer almadığından yanlıştır. Buna göre doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Üreticilerin sigorta yaptırabilmeleri ve devletin prim desteğinden yararlanabilmeleri için, • Bitkisel ürünleri için, Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS’ye), • Büyükbaş, Küçükbaş ve Kümes Hayvanları için, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Kayıt Sistemine, • Sera için, Örtü Altı Kayıt Sistemi’ne (ÖKS’ye), • Su ürünleri çiftlikleri için, Su Ürünleri Kayıt Sistemi’ne (SKS’ye) ve • Arıcılık için, Arıcılık Kayıt Sistemi’ne (AKS’ye) kayıt yaptırmaları ve bu kayıtlarını güncellemeleri gerekmektedir.