Afet Psikolojisi ve Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Bodstein ve arkadaşları (2014) yaşlı nüfusun kırılganlığını arttıran faktörlerle ilgili olarak üç başlıktan bahsetmektedir: işlevsel olarak yaşanılan düşüklük, kazalar, kentleşme ve yaşlanma. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kültürel olarak kadının ve erkeğin biyolojik özelliklerine dayanarak oluşturulan kadınlık ve erkeklik toplumsal cinsiyet olarak ifade edilebilir.

Yanıt Açıklaması: Marmara Depremi, TÜSİAD (bugünkü adıyla Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği), Devlet Planlama Teşkilâtı (bugünkü adıyla Kalkınma Bakanlığı) ve Dünya Bankası tahminlerine göre 11,5 ilâ 19 milyar dolarlık bir kayba sebebiyet vermiştir. Doğrudan maliyetler 3,1 ilâ 10,6 milyar dolar, dolaylı maliyetler 1,8 ilâ 2,8 milyar dolar ve nihayet ikincil etkiler 4 ilâ 7,6 milyar dolar arasında oluşmuştur.

Yanıt Açıklaması: Doğal afetler özelinde farklı toplumlarda gerçekleştirilen araştırmalar, kadınların erkeklere nazaran erken uyarı sistemlerini daha fazla dikkate aldıklarını ifade etmektedirler. Diğer bir deyişle kadınlar sorunlar karşısında çözüm yolları bulma ya da olanları dikkate alma konusunda erkeklere kıyasla daha hassas davranmaktadırlar. Bu durum, geleneksel rolleri çerçevesinde kadınların korumacı yönleri ile açıklanabilir. Böylesine bir özellik kadınlar için bir yandan olumlu bir durumu yaratırken, diğer taraftan büyük bir yük oluşturmaktadır. Aynı argüman erkekler için de geçerlidir. Erkeklerin uyarı sistemlerini dikkate almama eğilimleri, hayatlarını riske sokmalarını beraberinde getirebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kültürel normların afet sonrasında değiştirilmesi/yozlaştırılması: Savaş, terör gibi afetlerde düşman olarak kabul edilen toplumun değerlerinin küçümsenmesi hatta aşağılanarak değersizleştirilmesi. Özellikle namus ve kadın üzerinden gerçekleştirilen aşağılama girişimleri bu durumlara örnek olarak verilebilir.

Yanıt Açıklaması: 2011 yılında yaşanan Büyük Doğu Japonya Depremi, ülkenin yakın tarihli en önemli tecrübesini oluşturmaktadır. Bu deprem ve ardından oluşan büyük deprem dalgası (tsunami) sonucunda 15 binden fazla insan yaşamını yitirmiş, üç bine yakın insan kaybolmuş ve Fukushima eyaletinde bulunan nükleer elektrik santralinde büyük tahribat yaşanmıştır. Ancak ülke genelindeki afet kültürüne yönelik davranış biçimi, diğerkam (özgecil-hayırsever) davranış biçimdeki artış ve afet riski azaltma yaklaşıma yönelik olarak geliştirilen ve uygulanan stratejiler normal yaşama dönüşün çok hızlı bir biçimde geçekleşmesini sağlamıştır. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Afet, kadın ve kızlar için bir fırsat kapısını da oluşturmaktadır. Afet nedeni ile evlerin yıkılması, bir yönü ile kamusal alan ile özel alan arasındaki ayrımı ortadan kaldırabilmektedir. Bu olasılık ise, özel alan içinde olması geleneksel cinsiyet rolleri çerçevesince uygun görülen kadınların kamusal alana çıkmasına olanak sağlamaktadır. Özellikle afet yönetimi sürecinde kadınların da karar verme mekanizmalarına dahil olması ya da dahil olma fırsatına sahip olması, çoğunlukla kamusal alana çıkma ile birlikte gerçekleşmektedir.

Yanıt Açıklaması: Travmatik yaşam olaylarından sonra, duygusal küntleşme adı verilen ve çocuğun hiçbir duygu yaşayamıyor gibi hissetmesi şeklinde kendini gösteren psikolojik tepkilere sık rastlanılmaktadır. Bu bilgi ışığında doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlı nüfus homojen bir nitelik göstermemektedir. Cinsiyet, yaş, ekonomik ve sosyal konum, siyasal unsurlar gibi faktörler farklılık kaynakları arasındadır. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kadınların Pratik Toplumsal ve Stratejik Toplumsal Cinsiyet İhtiyaç/ Gereksinimleri Pratik Toplumsal Cinsiyet Gereksinimleri (PTCG’ler): Kadınların ve erkeklerin PTCG’leri onların varolan iktidar yapısı içinde toplumsal olarak kabul edilmiş rolleridir. Kadınların ve erkeklerin PTCG’lerini karşılamaya yönelik politika ve programlar onların ve ailelerinin tıbbi hizmet, gıda, su, çocuk bakımı, geçim fırsatları yaratmak gibi gerekli yaşam koşullarının sağlanmasına odaklanma eğilimindedir. Bu tür politika ve programlar toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri ile doğrudan mücadeleyi içermez. "Kadınların STCG’leri onların toplum içinde erkekeleri göre ikincil/aşağı pozisyonlarından kaynaklanır." ise  Stratejik Toplumsal Cinsiyet Gereksinimleri (STCG’ler) kapsamındadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Panik, şiddet ve suç, intihar ve göç afet ile birlikte sosyal-gündelik yaşamda meydana gelen değişmeler arasında yer almaktadır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Rejim boyutu ise toplumda hâlihazırda var olan kuralları, pratikleri ve inançları temsil etmektedir. Bu kurallar, inançlar ve pratikler birbirleri ile sıkı bağ içindedir ve birindeki değişim diğerlerini de etkilemektedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Afetin gerçekleştiği andaki sosyal, siyasal, ekonomik ve kültürel konteks/ bağlam yani ortam da, değişmenin yön ve hızına etkide bulunabilir. Afet, afet öncesi koşulların –özellikle olumsuz koşulların- daha da güçlenmesine olanak sağlayabilmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Geleneksel cinsiyet rollerinden biri olan annelik rolünü içselleştirmiş olmak, diğer bir deyişle anneliğin gereklerini yerine getirmeye çalışmak ya da yerine getirememek kadının psikolojik sağlığına olumsuz yansımaktadır. Bu durumu Bourdieu (1980)un sembolik şiddet kavramı ile açıklamak mümkün olabilmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Afetlerden etkilenme oranı, afete maruz kalan ülkelerin fiziki ve beşerî altyapısına, afetle yaşama kültürüne, hazırlık düzeyine ve ilgili pek çok faktöre bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri ile kırılganlık düzeyleri arasında ters yönlü bir ilişki vardır. Örneğin afetlere karşı en kırılgan ülkeler sıralamasında, ilk beşte Madagaskar, Orta Afrika Cumhuriyeti, Mozambik, Burundi ve Liberya yer almaktadır. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Afet ile başa çıkmada bireysel bir girişimden daha ziyade kolektif bir girişimin daha etkili olacağı kabulü bu ilginin arkasında yer alan unsurlardan biridir. İlişki kurabilme, kolayca organize olma, organize edebilme ve bunun yanı sıra içinde bulunduğu sosyal çevredeki konumu nedeni ile özellikle kadınlar, gençler ve çocuklar afet tartışmalarında sosyal sermayeleri yüksek olan kesimler arasında kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: Afetin yarattığı kaos ortamında kadın ve kızların, erkeklere nazaran daha kırılgan olmasının arkasında yatan nedenler şunlardır: • Sosyal hareketlilik açısından sınırlılıklar, bunun yanı sıra sosyal ve kültürel olarak kadınların erkeklere bağımlı olması durumu, • Uyarı bilgilerine ulaşmada ve bu uyarılara tepki verme konusunda sınırlılıklarının ve zayıflıklarının olması durumu, • Cinsel istismara, hane içi ve dışı şiddete, yüksek oranda maruz kalma riski, • Çocuk doğurma ve büyütme ile ilgili faktörler, • Okuma yazma ve okullaşma seviyesinin oranının düşük olması ve • Aile içindeki tüm kesimlerin (çocuk, yaşlı, hasta, engelli, genç gibi) bakımından sorumlu olması.

Yanıt Açıklaması: Afet nedeni ile normal yaşamın sekteye uğra- ması (aile üyelerinin ölmesi ya da yaralanması, göç etme durumunda kalma, ebeveynlerden, ailenin diğer üyelerinden ayrılma, arkadaş ve okul çevre- sinden uzak kalması) ve afet sonrasında güvenliksiz koşullarda yaşamak (çadırlarda, prefabrik evlerde, akrabaların yanında kalma gibi) nedeni ile çocuk- larda kısa ve uzun dönemde psikolojik sorunlar ortaya çıkabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: İnanç kaybı ve kabus görme

Yanıt Açıklaması: sanat eserleri