Afet Psikolojisi ve Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: 1995 yılındaki Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu olduğunu ifade etmektedirler. Bu deklarasyona göre, doğal afetlerin kadınlar üzerindeki etkilerinin varlığı kabul edilmiş ve bu etkilere yönelik olarak ulusal ve uluslararası girişimlerin önemine dikkat çekilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Psikososyal çalışmalar planlanırken, çocukların kendilerini güvende hissetmeleri öncelikli tutulmalıdır. Dolayısıyla, toplum temelinde yapılacak müdahalelerin dayandığı temel ilke, güvenliği sağlamak olmalıdır. (I) Afetler, beraberlerinde getirdikleri pek çok yıkıcı etki nedeniyle çocukların kendilerini yaşam üzerinde herhangi bir kontrolü olmayan, “edilgen” birer “mağdur” olarak görmelerine yol açmaktadır. Toplum temelli psikososyal müdahalelerin temel amacı çocukları ve gençleri bu “mağdur” kimliğin-den, “ayakta kalan” kimliğine doğru desteklemektir. Bir başka deyişle, edilgen kimlikten sıyrılıp, kendilerini etkin birer birey olarak algılamalarına yardımcı olmaktır. (II) Toplum temelli psikososyal müdahaleler planlanırken, farklı yaş gruplarının gelişimsel özellikleri ve gereksinimleri dikkate alınarak, buna uygun düzenlemeler yapılmalıdır. Küçük yaştaki çocukların psikososyal gelişimi ve uyumu açısından temel güven duygusu merkezî bir öneme sahiptir. (III) Çocukların iyilik hâlini belirleyen en önemli etken, anne babalarının psikolojik iyilik hâli olduğundan, çocukları hedefleyen toplumsal müdahalelerin anne babaları ya da tüm aileyi de içermesi gerektiği unutulmamalıdır. (IV)

Yanıt Açıklaması: Çocukları büyütme ve yemek pişirme kadınların toplumsal cinsiyet rollerinden olduğu için doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: III- Yüksek ücret IV- Geçimi sağlayıcı olarak kabul edilme

Yanıt Açıklaması: Connell (2000) tarafından “hegemonik erkeklik” olarak ifade edilen kavram, toplumda baskın olan, kabul gören erkeklik anlayış ve pratiklerini  kapsamaktadır. Bu anlayış ve pratikler sabit bir kimlik değildir, zamana ve koşullara göre değişiklik göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Psikolojik problemlere sınırlı biçimde odaklanır.

Yanıt Açıklaması: Genel olarak hemen hemen afetlerin hepsinde bazı ortak noktalar bulunmaktadır: • Afetler, meydana geldikleri toplum ya da onun alt kesimlerinde geçici olarak-kısa ya da uzun süreli olabilir- normal işleyişi (statükoyu) bozmaktadırlar. • Afetler, meydana geldikleri toplum ya da onun alt kesimlerinde fiziksel ve ekonomik alanlarda ve toplum üyelerinin yaşam durumlarında önemli sorunlara (ölüm, yaralanma gibi) yol açmaktadırlar. • Afetler, afet öncesinde kendi kendine yetebilme kapasitesine sahip olan toplumun ya da onun alt kesimlerinin belirli bir süre dışarıya bağımlı hale gelmesine neden olmaktadır. • Afetler, afet öncesi ile kıyaslandığında toplumun farklı kesimleri için yeni fırsatlar, daha iyi koşulları beraberinde getirebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal sermayenin önemli bir bileşeni olan güven ile afet arasındaki ilişkiyi ortaya koyan çalışmalar, afet sonrasında farklı sosyal kesimler arasında güven inşasının mümkün olduğundan bahsetmektedir. Özellikle afet zararlarını azaltmada birinci dereceden sorumlu olan kamu temsilcilerinin bu konuda yetersiz kalmaları durumunda, afet topluluğunda tanıdık olmayan dışarıdan yardıma gelen farklı sivil oluşumlara karşı büyük güven duyduklarını dile getirmektedirler. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Misyonunu “afetlere dirençli toplum” olarak belirleyen Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) bu bilinçle, 2013 yılında zihniyet dönüşümünü esas alan; farkındalık, bilinçlendirme ve gönüllüler oluşturmayı amaçlayan Afete Hazır Türkiye eğitim seferberliğini başlatmıştır. Afete Hazır Aile, Afete Hazır İş Yeri ve Afete Hazır Okul kampanyalarından oluşan Afete Hazır Türkiye projesi ile bugüne kadar 3 milyonu aşkın vatandaşa afet bilinci eğitimleri verilmiştir

Yanıt Açıklaması: Genellikle kriz anlarında ortaya çıkan ve arkadaş, aile gibi tanıdık ve yakın sosyal çevre ya da hiçbir bağlantısı olmayan farklı sosyal kesimler tarafından sağlanan yardımları ifade eden sosyal destek, afet topluluğunun üyelerini daha dirençli, öz güvenleri yüksek kişiler hâline getirmektedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılar afet nedeniyle temel anlamda aşağıdaki alanlarda sorunlar yaşamaktadırlar: -Gelir -Sağlık hizmetlerine erişim -Barınma -Yaşlılara özel sağlık hizmetlerine ulaşım -Yiyecek ve beslenme -Aileden izole olma ya da uzaklaşma Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Afetin yarattığı kaos ortamında kadın ve kızların, erkeklere nazaran daha kırılgan olmasının arkasında yatan nedenleri Ariyabandu and Wickramasinghe (2004) şu şekilde sıralamaktadır: Sosyal hareketlilik açısından sınırlılıklar, bunun yanı sıra sosyal ve kültürel olarak kadınların erkeklere bağımlı olması durumu, Uyarı bilgilerine ulaşmada ve bu uyarılara tepki verme (afet anında yapılması gereken davranışlar) konusunda sınırlılıklarının ve zayı ıklarının olması durumu, Cinsel istismara, hane içi ve dışı şiddete yüksek oranda maruz kalma riski, C¸ocuk doğurma ve büyütme ile ilgili faktörler, Okuma yazma ve okullaşma seviyesinin oranının düşük olması ve Aile içindeki tüm kesimlerin (çocuk, yaşlı, hasta, engelli, genç gibi) bakımından sorumlu olması. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Düşük ve sakatlık

Yanıt Açıklaması: Afetlerin olumsuz etkilerinin ne kadar süreceği sorusunu, her bir çocuğun içinde bulunduğu koşulları dikkate alarak cevaplamak mümkün olabilir. Diğer bir ifade ile iyileşme için gerekli kaynak ve hizmetlere ulaşma konusunda çocuk ve ebeveynlerinin sahip olduğu bilgi ve imkânlar ile çocukların daha önce bahsedilen bireysel özellikleri iyileşme süresini etkilemektedir.

Yanıt Açıklaması: Geleneksel cinsiyet rollerinden biri olan annelik rolünü içselleştirmiş olmak, diğer bir deyişle anneliğin gereklerini yerine getirmeye çalışmak ya da yerine getirememek kadının psikolojik sağlığına olumsuz yansımaktadır. Bu durumu Bourdieu (1980)un sembolik şiddet kavramı ile açıklamak mümkün olabilmektedir. Geleneksel cinsiyet rollerinin ataerkil düşünce yapısı ve pratiğinin somut unsurlarından biri olması olarak ifade edilen bu durum, kadının kendisini zor koşullarda bile öncelikli olarak yapması gereken işin annelik statüsünün gereğini rollerini yerine getirme konusunda zorunlu hissetmesine neden olabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: I-II-III

Yanıt Açıklaması: Afetlerin ve benzer şekilde salgın hastalıklar, şiddet, iklim değişikliğinin etkileri dolaylı olarak iktisadi yaşam üzerinde görülmekte, üretim faaliyetlerinden ticari işlemlere ve finansal hizmetlerden uluslararası rekabete kadar çok yönlü olarak ulusal ekonomiye yansımaktadır. Afetlerin ortaya koyduğu iktisadi etkiler, emek ve beşerî sermaye kaybı (veya göçü), üretim (iktisadi faaliyet) alanlarını tahrip etmesi ve satış-pazarlama ve dağıtım akışını sekteye uğratması şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: Toplumlar, yaşadıkları coğrafyaya bağlı olarak karşı karşıya oldukları afet riskleri ile birlikte yaşamak ve bu yönde alınacak tedbirlerle toplumsal kırılganlıkları en aza indirgemek durumundadır. Bu aşamada toplumların gelişmişlik düzeyleri, toplumsal farkındalık düzeyleri, kamu otoritelerinin politik ve idari önlemleri, sivil toplum kuruluşlarının varlığı ve etkinliği gibi pek çok konu süreç açısından belirleyici hâle gelmektedir. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Tüm dünyada afetlere yönelik planlama, risk azaltma ve hazırlık kültürünü yaymayı amaçlayan Dünya Afet Risk Azaltma Günü, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun kararı ile ilk kez 1989 yılında yapılmıştır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Afetler sonrası uygulanacak psikososyal destek, dört katman hâlinde incelenmektedir. Bunlar  en alt katmandaki temel hizmetler ve güvenlik, sonrasında toplumsal destek ve aile desteği, sonrasında odaklı, genel hizmetler ve en son özel hizmetler olmak üzere dört adettir. Doğru yanıt A'dır.