Afet Psikolojisi ve Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: İnsanın yaşamında karşılaştığı farklı durumlar ile başa çıkmada gücünün yetmeyeceğine ve bunun sonrasında ilahi olana teslim olması "kadercilik" olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Aşağıdakilerden hangisi afet tanımlamalarında odak noktaları açısından farklılık göstermiş olmasına rağmen, genel olarak hemen hemen hepsinde olan ortak noktalar bulunmaktadır: • Afetler, meydana geldikleri toplum ya da onun alt kesimlerinde geçici olarak-kısa ya da uzun süreli olabilir- normal işleyişi (statükoyu) bozmaktadırlar. • Afetler, meydana geldikleri toplum ya da onun alt kesimlerinde fiziksel ve ekonomik alanlarda ve toplum üyelerinin yaşam durumlarında önemli sorunlara (ölüm, yaralanma gibi) yol açmaktadırlar. • Afetler, afet öncesinde kendi kendine yetebilme kapasitesine sahip olan toplumun ya da onun alt kesimlerinin belirli bir süre dışarıya bağımlı ha^le gelmesine neden olmaktadır. • Afetler, afet öncesi ile kıyaslandığında toplumun farklı kesimleri için yeni fırsatlar, daha iyi koşulları beraberinde getirebilmektedir. Ancak afetlerin, her toplumda ve kültürde benzer etkiler ortaya çıkardığı söylenemez, kültürlerarası  farklılıklar söz konusu olabilmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Toplumlar, yaşadıkları coğrafyaya bağlı olarak karşı karşıya oldukları afet riskleri ile birlikte yaşamak ve bu yönde alınacak tedbirlerle toplumsal kırılganlıkları en aza indirgemek durumundadır. Bu aşamada toplumların gelişmişlik düzeyleri, toplumsal farkındalık düzeyleri, kamu otoritelerinin politik ve idari önlemleri, sivil toplum kuruluşlarının varlığı ve etkinliği gibi pek çok konu süreç açısından belirleyici hâle gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: ekonominin düzelmesi

Yanıt Açıklaması: Uyku ve yeme bozuklukları afetin kadınlar üzerinde fiziksel etkilerindendir.

Yanıt Açıklaması: PİY’in üç temel eylem ilkesi bulunmaktadır. Bunlar “izle (İng. look)”, “dinle (İng. listen)” ve “bağlantı kur (İng. link)” olarak adlandırılır. 1) İzle: • Güvenliği kontrol edin. • Acil temel ihtiyaçları olan kişileri kontrol edin. • Ciddi stres tepkileri gösteren insanları kontrol edin. 2) Dinle: • Desteğe ihtiyacı olabilecek insanlara yaklaşın. • İnsanların ihtiyaç ve kaygılarını sorun. • İnsanları dinleyin ve sakinleşmelerine yardımcı olun. 3) Bağlantı kur: • İnsanların temel ihtiyaçlarını bildirmelerine ve hizmetlere ulaşmalarına yardım edin. • Problemleriyle baş etmelerine yardım edin. • Bilgi verin. • İnsanların sevdikleriyle bağlantı kurmasına ve sosyal destek sağlamasına yardım edin. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Afetten etkilenen toplumu afet öncesi koşullara geri döndürmeye yönelik politika ve uygulamalar mı; yoksa afet öncesi koşullardan farklı yeni bir toplum düzenin yaratılması mı toplumun geneli için daha iyidir sorusu ortaya çıkmaktadır. Her ha^li ile sosyal değişmenin bir görünümü olan bu iki seçenekten hangisi tercih edilirse edilsin, bu alanda yapılması gereken iyileştirme faaliyetlerini etkileyen üç tür faktör söz konusudur: Eylem, Kapasite, Konteks/bağlam.

Yanıt Açıklaması: Afet, meydana geldiği toplumlarda toplumun nerdeyse tümünü kapsayan bir travmaya neden olmaktadır. Bu travma ile mücadele etmek için toplumların geliştirdiği kültürel kökenli yanıtları Volkan (2005) şu şekilde özetlemektedir: • Tüm toplum tarafından paylaşılan yeni uğraşların/ yeni sembollerin geliştirilmesi: Kültürel anlamda ortak sembollerin üretilmesi toplumların bir arada var olmasını kolaylaştırmaktadır. Anıtlar, sanat eserleri bu başlık altında değerlendirilebilir. • Kültürel normların afet sonrasında değiştirilmesi/yozlaştırılması: Savaş, terör gibi afetlerde düşman olarak kabul edilen toplumun değerlerinin küçümsenmesi hatta aşağılanarak değersizleştirilmesi. Özellikle namus ve kadın üzerinden gerçekleştirilen aşağılama girişimleri bu durumlara örnek olarak verilebilir. • Nesilden nesile aktarma: Toplumlar travmaya karşı tüm üyeleri bir arada tutacak yeni bir değer oluşturamadığı takdirde bu görev, gelecek kuşaklara devredilir. Yahudi soykırımı ile ilgili olarak günümüzde de devam eden girişimler-belgeseller, filmler gibi- bu başlık altında değerlendirilebilir.

Yanıt Açıklaması: Genellikle kriz anlarında ortaya çıkan ve arkadaş, aile gibi tanıdık ve yakın sosyal çevre ya da hiçbir bağlantısı olmayan farklı sosyal kesimler tarafından sağlanan yardımları ifade eden sosyal destek, afet topluluğunun üyelerini daha dirençli, öz güvenleri yüksek kişiler haline getirmektedir.

Yanıt Açıklaması: Afet ve acil durumlarda yaşlı nüfusun ihtiyaç ve kapasitelerini dikkate alarak çalışmalar yapan uluslararası sivil toplum kuruluşlarından biri de HelpAge International'dır.

Yanıt Açıklaması: Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu

Yanıt Açıklaması: Afetlerin ve benzer şekilde salgın hastalıklar, şiddet, iklim değişikliğinin etkileri dolaylı olarak iktisadi yaşam üzerinde görülmekte, üretim faaliyetlerinden ticari işlemlere ve finansal hizmetlerden uluslararası rekabete kadar çok yönlü olarak ulusal ekonomiye yansımaktadır. Afetlerin ortaya koyduğu iktisadi etkiler, emek ve beşerî sermaye kaybı (veya göçü), üretim (iktisadi faaliyet) alanlarını tahrip etmesi ve satış-pazarlama ve dağıtım akışını sekteye uğratması olarak sayılabilir. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Uyku bozuklukları fiziksel etkiler arasında yer alırken, Endişe, korku, utanma, kabus görme, aşağılanma, inanç kaybı, halsizlik, uyuşukluk ve isteksizlik, inkar, öfke, alınganlık gibi durumlar ise duygusal etkilerdendir. Damgalanma ise sosyo-ekonomik etkiler arasında yer almaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal Cinsiyet Güç İlişkileri ERKEKLER Serbest hareketlilik Karar verme erki Siyasete katılım Kamusal alanlara erişim Mülkiyet hakları Esas değer KADINLAR Sınırlı hareketlilik Karar verme erkinden yoksunluk Siyasi dışlanmışlık Kamusal alanlara sınırlı erişim Mülkiyet haklarından yoksunluk Yardımcı değer Şekil 5.1 Toplumsal Cinsiyet Güç İlişkileri

Yanıt Açıklaması: Değişim dönüşüm sonrası kırılganlıklar [Y]: Afet öncesi koşullarda bilinmeyen yeni kırılganlık alanlarının, yeni rejim aracılığı ile farkedilmesi

Yanıt Açıklaması: Afetin hemen sonrasında ya da sonraki dönemlerde gerçekleşen değişimler, dönüşümler afet yönetiminin “tepki” ve “iyileşme” aşamalarını oluşturmaktadır. Afetin sosyal değişimi ve dönüşümü gerçekleştirme gücü de bu evrelerde karşımıza çıkmaktadır. Tepki evresi, afetin hemen sonrasındaki arama kurtarma faaliyetlerini, biyolojik ve psikolojik sağlık hizmetlerini, barınma ve güvenlik hizmetlerini kapsamaktadır. İyileşme aşaması ise, afet öncesi koşullara ulaşmak amacı ile yapılan müdahaleleri içermektedir.

Yanıt Açıklaması: I- Akrabalık ilişkileri II- Sosyal etkileşim

Yanıt Açıklaması: Afet sonrasında kadın ve kızların sıklıkla karşılaştıkları olumsuz durumlara insan kaçakçılığı, şiddet, tecavüz, ensest ve bunun neticesindeki istenilmeyen hamilelik, cinsel hastalıklar, psikolojik travmalar örnek olarak verilebilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Afetler, ülkelerin gelişmişlik düzeyleri, afetlere karşı planlama, hazırlık ve koordinasyon kapasiteleri, fiziki ve beşerî altyapılarının dirençleri ve ilgili diğer değişkenlerle bağlantılı olarak etki oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Doğal afetler, iklim değişikliği ve endüstriyel kazaların ortaya çıkarttığı kırılganlıklar, özellikle kadınlar, çocuklar, yaşlılar, engelliler, eski hükümlüler ve göçmenler gibi toplumun içinde yer alan özel olarak korunması gereken (dezavantajlı) grupların oransal büyüklüğüne bağlı olarak değişmektedir. a, b,c ve e şıklarında yer alan önlemler iktisadi önlemlerdir. Doğru yanıt D'dir.