Afet Psikolojisi ve Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Amerikan Psikiyatri Birliğinin hazırladığı ruhsal rahatsızlıkların sınıflandırılması sistemi olan DSM-III’te, 1980 yılında ilk defa travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) tanısına yer verilmiştir. Bu tanı, travmatik bir yaşantıAsı olan kişilerde kaçınma, travmatik anıyı tekrar tekrar imgeler olarak veya rüyalarda yaşamak ve aşırı uyarılmışlık tepkileri ile belirlenmektedir. TSSB’nin resmî olarak tanınması ile birlikte afetlerin olası psikolojik etkileri ve bu etkileri azaltmaya yönelik müdahalelerle ilgili araştırmalar hız kazanmıştır. Afetler sonrası ortaya çıkabilecek TSSB, depresyon, komplike yas gibi psikiyatrik bozuklukların tedavisi afet psikolojisi içerisinde yer almakla birlikte, afet psikolojisinin alanı bir önceki bölümde anlatıldığı gibi çok daha geniştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bu noktada tam olarak görüş birliği sağlandığı söylenememekle birlikte, TSG düzeyini arttıran bazı faktörler söz konusudur. Genel araştırma sonuçlarına bakıldığında, kadınların paylaşmaya ve sosyalleşmeye daha açık oldukları; evli olmanın bir çeşit sosyal destek sağladığı; gençlerin uyum sağlama becerilerinin daha fazla olduğu düşünülmektedir. Tüm bunların yanısıra  iyimser olmak ve deneyime açık olmak gibi kişilik özellikleri de TSG düzeyini artırmaktadır. Kısacası, kadın, evli, genç, iyimser ve deneyime açık olmak TSG'yi olumlu yönde etkileyen özelliklerdir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal destek kaynakları

Yanıt Açıklaması: Akut stres tepkileri travmatik bir olayın ardından ilk iki gün ile dört hafta arasında görülebilmektedir. Ayrıca araştırmalara göre yaşanılan bir travma sonrasındaki üç ila altı ay arasında bireylerin %75’i belirgin olarak iyileşmekte ve sadece %25’i akut stres tepkileri veya bozukluğu yaşamaktadır. Bir yıl içinde ise toplamda bireylerin %82,5’inde tamamen iyileşme görülmektedir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Araştırma evreni, belirli bir zamanda sınırları tanımlı bir bölgede yaşayan insan sayısıdır. Araştırma örnekleminin dahil olduğu grubun tamamını belirtir. Araştırma örneklemi ise araştırmada yararlanılan katılımcılar grubunu temsil etmektedir. Örneklemin, evreni temsil edecek şekilde seçilmesi, verilerin genellenebilmesi açısından önemlidir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: A,B,C seçenekleri  Kaçınma davranış özellikleridir. Davranışsal kaçınma belirtileri çocuğun kendisine olayı hatırlatan uyaranlardan uzaklaşma çabası olarak kendini gösterirken, bilişsel ve duygusal kaçınma olayı hatırlama güçlüğü, belli duyguları hissedememe (ör. eskisi gibi mutlu hissedememe, üzüntü duymama vb.) ve insanlardan uzaklaşmış ya da onlara yabancılaşmış hissetme olarak ortaya çıkabilir. Belli hatırlatıcılardan ya da duygulardan kaçınma, çocuğun isteği dâhilinde olabileceği gibi, istemsiz ve fark etmeden gerçekleşiyor  da olabilir. E seçeneği aşırı uyarılma. fizyolojik aşırı uyarılmadan kaynaklı uyku sorunlarının afetlere maruz kalan çocuklarda çok sık görüldüğü rapor edilmiştir. Bu tür aşırı uyarılma belirtileri, dikkat sorunlarını ve dolayısıyla da okul çağı çocuklarında akademik zorlukları beraberinde getirebilir. B seçeneği Yeniden yaşantılama.Yeniden yaşantılama belirtileri olarak anılan belirti grubu; travmatik olayla ilgili, çocuğun isteği dışında aniden ve sürekli olarak zihnine gelen düşünceler, anılar ya da rüyaları kapsamaktadır. Bu tür anı ya da düşünceler çocuğun kendi kontrolü olmadan aniden zihninde belirirler.

Yanıt Açıklaması: Afet sosyolojisinin afet çalışmaları açısından son önemli bir katkısı afet çalışmaları alanına sosyal eleştiri boyutunun eklemlenmesini sağlamış olmasıdırDrabek çalışmasında örgütler arasındaki yetersiz eşgüdüm ve iletişimden kaynaklanan “operasyonel sorunları” ortaya koymuştur. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de afetlerin sosyolojik bir problem olarak ele alınmasının tarihi çokyenidir; bu alanda yapılmış ilk sosyolojik çalışmalar ancak 1990’lı yılların sonlarına uzan-maktadır.

Yanıt Açıklaması: Windelband

Yanıt Açıklaması: Afet psikolojisi, özellikle II. Dünya Savaşı sonrasında önem kazanmış olan bir alandır. Bu çerçevede, afetlere hazırlıklı olmayı, afetler sonrası görülen psikolojik tepkileri anlamayı ve bunları önlemeyi ya da azaltmayı amaçlamaktadır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Afetlerin ardından yapılan uzun dönem psikososyal müdahaleler ise, afetzedenin ihtiyaçlarına göre tasarlanan farmakoterapi, yani ilaçlar yoluyla tedavi ve/veya psikoterapi uygulamalarını içerir.  Ancak, önceden mevcut olan psikolojik bozukluklar için kullanılan ilaçlar haricinde, şiddetli ve nadir olgular dışında afetten sonraki ilk bir ayda farmakoterapinin başlatılmaması önerilmektedir. Afetten bir ay geçtikten sonra TSSB tanı kriterlerini karşılayan afetzedeler için farmakoterapi ve psikoterapinin bir arada sunulması uygundur.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A dır. Afet öncesi aşama sıralı iki bileşen, uyarı ve tehditten meydana gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap D dir. Afetin Balayı aşaması toplumdaki bağların oldukça kuvvetli olduğu bir aşamayı ifade etmektedir. Bireylerde stres tepkileri, madde kullanımı gibi sorunlar ile fiziksel tükenmişlik başlatabilen aşamaysa Afetin Hayal kırıklığı aşamasıdır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C dir. 2013›ten beri yaklaşık 19.000 çocuk zorla askere alınan ülke Güney Sudan Cumhuriyeti'dir.

Yanıt Açıklaması: Afet sosyolojisi alanındaki çalışmaların bireylerden başlayarak, en mikro sosyal etkileşim ve bu etkileşimlere yüklenen anlamlar düzeyinden başlayarak, mezo (orta) ve makro seviyelere kadar ilerleyen bir ilişkisel bütünlük içinde ele alınması gerekliliği yolundaki bir eğilime sahip oldukları söylenebilir. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Yetişkinler arasında, afetten daha olumsuz etkilenme eğilimine sahip risk grupları arasında kadınlar, yaşlılar, engelliler, belirli kültürel ve etnik gruplar, dezavantajlı sosyoekonomik gruplar, acil durum çalışanları gibi bölgede görev yapanların olası risk grupları olduğu bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: Travma sonrası stres bozukluğu, kişiye dehşet veren, genellikle beklenmedik ve ani gelişen, kişinin yaşamını tehdit eden bir travmatik olay sonrasında gelişen bir psikiyatrik bozukluktur.

Yanıt Açıklaması: balayı

Yanıt Açıklaması: Psikososyal müdahalalerin temel amacı, çocukların ve ailelerin afet sonrası gereksinimlerinin saptanması, bu gereksinimlerin uygun toplumsal kaynaklar aracılığıyla giderilmesi, başa çık- ma kapasitelerinin arttırılması ve iyilik ha^llerine ulaşmalarının desteklenmesidir.

Yanıt Açıklaması: Afet sosyolojisi alanındaki söz konusu çalışmaların bu anlamda, bireylerden başlayarak, en mikro sosyal etkileşim ve bu etkileşimlere yüklenen anlamlar düzeyinden başlayarak, mezo (orta) ve makro seviyelere kadar ilerleyen bir ilişkisel bütünlük içinde ele alınması gerekliliği yolundaki bir eğilime işaret ediyor oldukları söylenebilir.