Afet Psikolojisi ve Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Afetin yarattığı kaos ortamında kadın ve kızların, erkeklere nazaran daha kırılgan olmasının arkasında yatan nedenleri Ariyabandu and Wickramasinghe (2004) şu şekilde sıralamaktadır: Sosyal hareketlilik açısından sınırlılıklar,bunun yanı sıra sosyal ve kültürel olarak ka- dınların erkeklere bağımlı olması durumu, Uyarı bilgilerine ulaşmada ve bu uyarılaratepki verme (afet anında yapılması gereken davranışlar) konusunda sınırlılıklarının ve zayıflıklarının olması durumu, Cinsel istismara, hane içi ve dışı şiddeteyüksek oranda maruz kalma riski, C¸ocuk doğurma ve büyütme ile ilgili faktörler, Okuma yazma ve okullaşma seviyesininoranının düşük olması ve Aile içindeki tüm kesimlerin (çocuk, yaşlı,hasta, engelli, genç gibi) bakımından so- rumlu olması.

Yanıt Açıklaması: Afetlerin toplumsal yaşam üzerindeki etkileri ve ortaya çıkarttığı en yüksek kırılganlık özellikle kadınlar, engelliler, çocuklar, yaşlılar, gençler üzerinde çok daha yüksek düzeyde gerçekleşmektedir. Buna göçmenleri ve azınlıkları da eklemek mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Dünyada afetlere karşı en zarar görebilir ülke 74.80 yüzdesi ile Orta Afrika Cumhuriyeti'dir.

Yanıt Açıklaması: İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) bu bilinçle, 2013 yılında zihniyet dönüşümünü esas alan; farkındalık, bilinçlendirme ve gönüllüler oluşturmayı amaçlayan Afete Hazır Türkiye eğitim seferberliğini başlatmıştır. Afete Hazır Aile, Afete Hazır İş Yeri ve Afete Hazır Okul kampanyalarından oluşan Afete Hazır Türkiye projesi ile bugüne kadar 3 milyonu aşkın vatandaşa afet bilinci eğitimleri verilmiştir. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Dünya Sağlık Örgütü tarafından sağlıklı olmanın tanımı şu şekilde yapılmaktadır: Sağlık, ruhen, bedenen ve sosyal olarak iyi olma hâlidir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal sermaye, diğerleri ile ilişki kurabilme, kişileri örgütleyebilme yeteneğini kapsayan bir kavramdır ve bu özellik, kadının toplumsal cinsiyet rolleri ile organik ilişki içinde bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Çin, 2016 yılında en fazla afetin yaşandığı ülkedir. Çin’i sırasıyla 20 afet ile ABD ve 17 afetle Hindistan izlemektedir. Afet sonucunda yaşam kaybı sıralaması açısından bakıldığında ise bu sıra değişmekte, ABD dokuzuncu sıraya düşmektedir. Bu sonuç afetlerin etkileri ile gelişmişlik düzeyi arasındaki ilişkiye işaret etmektedir. Afetlere karşı en kırılgan ülkeler, afetlere karşı baş etme eksikliği bulunan ülkeler, afetlere karşı en zarar görebilir ülkeler, afetlere karşı uyum gösterme kapasitesi en düşük olan ülkeler ve nihayet afetlere karşı en yüksek risk taşıyan ülkeler sıralamasında ilk 15 ülke arasında herhangi bir gelişmiş ülkenin bulunmadığı görülmektedir. Buna karşın dünyada afetlere en fazla maruz kalan ülke sıralamasında ilk 15 ülke arasında, Japonya dördüncü, Hollanda on ikinci sırada yer almaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Travma sonrası stres bozukluğu hastalığında; • uykusuzluk, • kabuslar, • olayla ilgili anıların rahatsız edici biçimde sık sık hatırlanması, • sürekli olarak olayın tekrarlanacağı korkusu ve bu nedenle diken üstünde hissetme, • kolay irkilme, • çabuk sinirlenme, • gelecekle ilgili plan yapamama, • yabancılaşma (başkaları beni veya yaşadıklarımı anlamıyor hissi), • olayı hatırlatan durumlarda huzursuz olma ve bu durumlardan kaçınma görülür Bu belirtiler çoğu kişide travmayı izleyen günlerde görülür ve genellikle birkaç hafta içinde kendiliğinden düzelir, ancak bazı kişilerde aylarca, hatta yıllarca sürebilir. Şu anda 80 yaşın üstünde olan 2. Dünya Savaşı gazilerinde hala bu hastalığın izlerini taşıyanlar vardır. Belirtiler bazen travmatik olay olup bittikten aylarca sonra başlayabilir.

Yanıt Açıklaması: Afet ve erkek arasındaki ilişkiyi ortaya koymaya çalışan girişimler, erkeklik çalışmalarının argümanlarını paylaşmaktadır. Bu tartışmalarda, kadının geleneksel rollerinden kaynaklanan kırılganlığının benzerinin erkeklerde de gözlemlendiği belirtilmektedir. Afet sonrasında geleneksel rollerini yerine getiremeyen erkeklerin, psikolojik olarak kendilerini yetersiz hissettikleri ve bu yetersizlik hissi ile başa çıkmak amacı ile farklı teknikler uyguladıkları literatürde karşımıza çıkmaktadır: içe kapanma, şiddet eğiliminde bulunma (özellikle yakın çevresindekilere yönelik), sigara ve alkol tüketiminin artması, intihar girişiminde bulunma ve  afet ile başa çıkma mekanizmalarına örnek olarak verilmektedir. Ahmet Bey de yetersizlik duygusu ile örnekteki davranışları sergileyerek başa çıkmaya çalışmıştır.

Yanıt Açıklaması: Afetlerin ortaya koyduğu toplumsal etkiler, ölüm korkusu esaslı olarak toplumun psikolojisinin bozulması, yaşam koşullarını muhafaza edebilmek amacıyla göç, tüketim tercihlerinin ve önceliklerin değişmesi ve nihayet iş gücünün yaşam kalitesinin düşmesi veya yok olması olarak sıralanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Mülkiyet hakları

Yanıt Açıklaması: Oluşum süreleri ister kısa ister uzun olsun, afeti deneyimleyen insan birlikteliklerinde ortaya çıkan ilk tepki panik olmaktadır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal cinsiyet açısından bahsi geçen eşitsizlik ve güç dengesizliği, çoğunlukla kadınların aleyhine işleyen bir süreç olarak kabul edilebilir. Kadınların özellikle “stratejik ihtiyaç/gereksinim” olarak kabul edilen haklardan mahrum olmasını sağlayan eşitsizlik, kadın ve kızların siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel olarak daha güçsüz yani daha kırılgan olmasını içermektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Günlük değerlerin kırılmasına ilişkin olarak, afet sonrasında gerçekleşen olumsuz koşullar, yeteri kadar gıda malzemelerinin olmaması, iş yaşamının bozulması, sağlık, eğitim, güvenlik hizmetlerinin gerçekleşmemesi ya da yeteri kadar gerçekleşmemesi gibi somut kanıtlar gösterilebilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: I- Yardım II- Bilgiye ulaşabilme

Yanıt Açıklaması: 2015 yılı İnsani Gelişme Raporu’nda da belirtildiği gibi doğal afetler (iklim değişiklikleri ve endüstriyel kazalarla birlikte) özellikle kadınlar, engelliler, göçmenler, azınlıklar, çocuklar, yaşlılar ve gençler için önemli düzeyde kırılganlık oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Beck sosyal riskin sanayi toplumunun bir parçası olarak önem kazandığının altını çizerek ‘risk toplumu’ kavramı üzerine odaklanmaktadır. Bu tanımdan hareketle, risk toplumunu, afetlere karşı hazırlık ve farkındalık ile ilişkilendirerek fiziki ve iktisadi olarak gelişmiş toplumların dayanıklılığı açısından ele almak mümkündür. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Dünya Afet Risk Azaltma Günü, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun kararı ile ilk kez 1989 yılında yapılmıştır. Her yıl 13 Ekim’de kutlanan Dünya Afet Risk Azaltma Günü, afetlere daha dayanıklı bir toplum ve ülke için, tüm vatandaşların ve kamu kurum ve kuruluşlarının iş birliği içinde çalışmasını teşvik etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Afet nedeniyle yaşanan en önemli sorunların yaşlı nüfus ve sivil toplum kuruluşları (STK) gözü ile sıralanışı farklıdır. yaşlılar: Gelir, sağlık hizmetlerine erişim, barınma, yaşlılara özelsağlık hizmetlerine ulaşım,  yiyecek ve beslenme ve aileden izole olmayı ilk sıralara koyarken STK'lar bunlardan farklı olarak psikososyal gereksinimleri ve sosyal yapıların yıkılması/zarar görmesini ilk sıralara koymaktadır. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: afet farkındalığı