Afet Psikolojisi ve Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Travmatik bir boşanma olayı ardından ilkokul öğrencisi olan Güneş'in, altını ıslatma, parmak emme gibi davranışlar göstermeye başlaması gerileme davranışlarına örnektir.  Diğer örnekteki Özgür'ün, yaşadıkları ev yangını sonrasında sık sık karın ağrısı, baş ağrısı gibi şikayetler bildirmesi ise psikosomatik yakınmaya örnektir. Bu bilgiler ışığında doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: zaman

Yanıt Açıklaması: Bireylerin yaşadıkları olaylar sonrasında tekrar tekrar o olay ve ilgili kişi, durumlar hakkında düşünüp yaşadıklarını anlamlandırmaya çalıştıkları sürece ruminasyon ismi verilir. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: yaşamın kıymetini anlama

Yanıt Açıklaması: Afet sosyolojisinin tarihçesi açısından sosyologların büyük bir bölümünün afet ortaya çıktığında “insanların buna nasıl tepki göstermekte oldukları?” sorusu üzerine odaklandıkları dikkat çekmektedir.Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Psikososyal destek uygulamaları, sekiz araca ya da bileşene sahiptir; 1- İhtiyaç ve kaynak değerlendirmesi 2- Psikolojik ilk yardım 3- Sevk etme ve yönlendirme 4- Bilgi merkezi oluşturma 5- Toplumu harekete geçirme : Bireylerin kendine yardım ve bakım becerilerini geliştirmek amacıyla, iç ve dış kaynaklardan yararlanarak afet sonrası sorunlara çözüm bulmaya çalışılır. Bireylerin güven ve kontrol algılarını yeniden yapılandırılma, normalleştirme için çalışmalar yürütülür. 6- Sosyal Projeler 7- Eğitimler 8- Çalışana destek uygulamaları

Yanıt Açıklaması: Afet sonrası toparlanmanın aşamaları şu şekilde sıralanmaktadır: -Afet öncesi aşama -Etki aşaması -Kurtarma/kahramanlık aşaması -Balayı aşaması -Hayal kırıklığı aşaması -İyileşme/toparlanma aşaması Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Dynes’in (2002, 2003) sosyal sermaye teorisi, afet sosyolojisi alanındaki önemli bir diğer katkıdır. Dynes’in bu analizi, Nakagawa ve Shaw’ın (2004), 1995 yılında Japonya’nın Kobe kentindeki yıkıcı deprem sonrasındaki yeniden yapılanma süreci içinde gerçekleştirilen vaka çalışmaları çerçevesinde genişletilmiştir. Onların çalışmaları açık bir şekilde, topluluk tarafından yerel liderlere gösterilen yüksek güven derecesinin, afete müdahale etme ve toparlanma süreci boyunca alınacak ortak kararların kabul edilmesini kolaylaştıran en önemli faktör olduğunu göstermiştir.

Yanıt Açıklaması: Afetler sonrasında çocuklarda en sık gözlenen ve araştırılan psikolojik sorunlardan biri Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)'dur. TSSB daha çok yetişkinlerde araştırılan bir bozukluk olsa da özellikle son yıllarda çocuklara yönelik psikolojik ölçüm araçlarının da gelişmesiyle beraber TSSB’nin çocuklarda tanınması ve bulgulanması yönünde bir ilerleme kaydedilmiştir. Afetler sonrasında, bir çocukta TSSB tanısına işaret eden üç belirti grubu bulunmaktadır:Yaşantılama, kaçınma ve aşırı uyarılma.  Bu bilgi ışığında sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: TSG

Yanıt Açıklaması: Fizyolojik uyarılma, uyku sorunlarına neden olabilmektedir. Uyku sorunları uykuya dalmakta güçlük, afete ilişkin tekrarlayan rüyalar ya da kâbuslar şeklinde ortaya çıkabilir. Uyku düzensizliklerinin yanı sıra, iştahta bozulma da görülebilmektedir.Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Psikolojik ilk yardım uygulamasının temel mantığı afetlerden etkilenen çok sayıda afetzedeye destek verecek uzmanın sağlanmasının zorluğundan kaynaklanmıştır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: depremler

Yanıt Açıklaması: Psikososyal müdahale yaklaşımları, toplum temelli, okul temelli ve aile temelli müdahaleleri içerir. Klinik müdahale ise, afet sonrasında gelişen psikolojik sorunların psikoterapötik yöntemlerle ele alınmasına dayalıdır. Uygun müdahale yaklaşımının belirlenmesinde değerlendirme önemli bir rol oynamaktadır. Çocuklara yönelik psikososyal değerlendirmelerde gelişimsel-ekolojik model kullanışlı bir çerçeve sunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bilişsel Tepkiler : Girici düşünce ve imgeler, bilişsel kaçınma, zihinsel işleyişte bozulmalar, bellek işlevlerinde bozulma, dikkati toplama ve sürdürmede güçlük, öğrenme güçlükleri, zaman algısında bozulmalar, kafa karışıklığı, oryantasyon güçlükleri, zihnin afetle ve güvenlikle aşırı meşgul olması Duygusal Tepkiler Kaygı / korku,üzüntü,depresyon, yas,  öfke, umutsuzluk, çaresizlik, yetersizlik, suçluluk,  utanç, intihar düşünceleri, duygu kontrolünde güçlük, duygusal kentleşme Davranışsal /Sosyal Tepkiler Sosyal etkinliklere yönelik ilgi kaybı, ayrılık kaygısı, okula gitmek istememe,  otoriteye karşı direnç, öfke patlamaları, saldırgan davranışlar, içe çekilme, arkadaşlardan uzaklaşma,  sevilen etkinliklerden uzaklaşma, travmayı oyun ve resimlerle yeniden canlandırma Bedensel/Fizyolojik Tepkiler Aşırı uyarılmışlık, iştahta artma ya da azalma, uyku sorunları / kâbuslar,  karın ağrısı, baş ağrısı, konuşma güçlükleri, tikler, tanımlanamayan acı ve ağrılar, gastrointestinal sorunlar

Yanıt Açıklaması: Son yıllarda, hem klinisyenler hem de araştırmacılar, travmatik olayların çocuk ve ergenler üzerindeki psikolojik etkilerini ve oluşan bu etkilerin tedavisini anlama ve geliştirme konusuna daha fazla ilgi göstermeye başlamışlardır. Bu alanda artan çalışmalar sonrasında, 2014 yılında yayınlanan DSM-5 Tanı Ölçütleri Kitabı’nda artık okul-öncesi dönemi kapsayan 6 yaş ve öncesi çocuklara TSSB tanısı koymak için kullanılabilecek, bu yaş grubuna özgü ayrı ölçütler belirlenmiştir. Çocukların gelişimsel özelliklerini göz önünde bulunduran kriterler kullanıldığında, kullanılmamasına kıyasla bir psikiyatrik tanı almalarının 3 ila 8 kat fazla olduğunu vurgulamaktadır. Bu bilgiler ışığında doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Afet çalışmalarının tarihçesi açısından, tipik olarak, sosyologlar “afet terimi” ile “tehlikeleri” birbirinden ayırt etme eğilimindedirler. Örneğin Drabek (2004), bu terimleri aşağıdaki biçimde tanımlamıştır. Drabek (2004:1)e göre afet; “bir topluluğun önemli ölçüde vergilendirilmeye uygun kaynakları olarak kişilerin ve/veya mülklerin ciddi bir biçimde zarar gördüğü bir olay” anlamına gelmektedir. Bunun aksine bir tehlike; “toplum veya çevreye zararı olma riski olan -olgusal- bir durumdur”. Afetin bu şekilde kavramsallaştırılması, alana ilişkin olarak gerçekleştirilen erken dönem çalışmalar tarafından önerilen ya da ima edilen kavramsallaştırma biçimleri ile tutarlılık taşımaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Tedeschi ve Calhoun’un modeline göre, bireyler beş farklı alanda değişim yaşamaktadır. Travmatik olaylar sonrası bu türde bir gelişim yaşayanlarda çok sık rastlanan ifadelerden olan “bu olaydan sonra düşündüğümden daha güçlü olduğumu anladım” ve “olayları olduğu gibi kabullenmeyi öğrendim” ifadeleri “bireysel güçlülük” aşamasında gerçekleşmektedir. Diğer aşamalar ise, “yeni olanakların algılanması”, “kişiler arası ilişkilerin güçlenmesi”, “manevi değişim” ve “yaşamın kıymetini anlama” aşamalarıdır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Afetlerin psikososyal etkileri ile ilgili araştırmalar ilk olarak sosyologlar tarafından başlatılmış, daha sonra psikoloji, psikiyatri, sosyal çalışma gibi disiplinlerin de alana katkıları olmuştur. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Psikososyal destek hizmetleri verilirken yaşanan zorluklardan biri destek sağlayan kurumlar ve kişiler arasındaki koordinasyon eksikliği ve sorunlarıdır. Bu çerçevede, afet yönetiminde koordinasyon sorunlarını gidermek amacı ile 2009 yılında Başbakanlık’a bağlı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) kurulmuş ve böylece yetki ve sorumluluklar tek bir çatı altında toplanmıştır. Doğru cevap D’dir.