Kamuda Afet ve Acil Durum Yönetimi

Yanıt Açıklaması: Topluma yapılacak olan eğitimlerde başlıca aşağıdaki konular yer almalıdır. • Nükleer tesislerin güvenliğini sağlamak için alınan tedbirler de dahil olmak üzere acil durumlarda oluşan tehlikelere karşı alınan zarar azaltma çalışmaları, • Uyarı sistemleri, haberleşme ve iletişim yolları, • Radyasyondan korunmanın temel yolları, • Radyasyon taramaları, • Maruz kalma durumunda yapılması gerekenler, • Barınma türleri, • Kitlesel olarak yapılacak olan eylemler, • Gıda ve su güvenliği, • Başvuru ve bilgi merkezleri, • Ulaşım ve tahliye planları Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Acil durum yönetiminde gerekli olabilecek kaynaklar; Tesisler; acil durum yönetim merkezi, haberleşme merkezi, iletişim merkezi vs. Haberleşme teçhizatları; telefon hattı, faks, kırmızı hatlar, GSM telefonu, bilgisayar ağları, telekonferans kapasitesi, bilgisayar, kaydedici, vs. Kurtarma ekipmanları ve teçhizatları; teknik ve mekanik malzemelerin yanı sıra, lo- jistik, barınma, kıyafet, beslenme, temizlik gibi ihtiyaç malzemeleri de olmalı ve bu malzemeler aynı zamanda yedeklenmelidir. İş gücü; yönetim, müdahale, ve lojistik destek personeli belirlenmeli, her birimin eylemleri ve sorumlulukları önceden tanımlanmalıdır (VUSSC, 2007: 49). Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: "Güçlendirilmiş betonarme yapılar yıkılır" şeklinde potansiyel hasarı verilen çığ afetinin çarpma kuvveti 100 olarak belirlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: 3 maddede de verilen ilkelerin hepsi OYS’nin temel ilkeleri arasındadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: INES’de, olayların anlaşılmasını kolaylaştırmak ve önemini anlatmak için yedi basamaktan oluşan bir ölçek kullanılır. Ölçeğin bir ila üçüncü basamakları olayları, dört ila yedinci basamakları kazaları tanımlar. Basamaklar tanımlanırken, radyasyonun insanlar ve doğal çevre üzerinde oluşturabileceği riskler, radyasyonun yayılımını engelleyecek bariyerler ve derinliğine güvenlik önlemleri dikkate alınır. Ölçeğin yedinci basamağı çok büyük kazaları tarif ederken, güvenlik açısından risk oluşturmayan olaylar, “sıfır” olarak ölçeklendirilir (IAEA, 2011).

Yanıt Açıklaması: Tatbikatlar; farkındalık, eğitim, masa başı, fonksiyonel ve tam ölçekli olmak üzere beş başlık altında toplanır. Farkındalık tatbikatlarında, konu ile ilgili toplumun ve acil durum sırasında görev yapacak personelin dikkatini, risklere ve hazırlık çalışmalarına çekmek için yapılır. Eğitim tatbikatlarında, toplumun ve acil durum sırasında görev yapacakların, rol ve sorumlulukları ile ilgili yeteneklerini arttırmaya yönelik çalışmalar yapılır. Masa başı tatbikatlarda yönetim, mevcut riskler, hazırlıklar ve kaynakların değerlendirmesini küçük toplantılarla yapar. Fonksiyonel tatbikatlarda, acil duruma müdahalede görev yapacak bir birimin ya da organizasyonun işlerliği değerlendirilir. Tam ölçekli tatbikatlarda ise mevcut riskin oluşturabileceği zararlar çerçevesinde, acil duruma müdahalede görev alacak tüm görevlilerin, paydaşların ve etkilenme potansiyeli olanlarında katılımıyla, tüm müdahale aşamalarının ve organizasyonlarının sınanmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Nükleer tesisin bulunduğu bölgede, radyasyon doz değerinin on dakikanın üzerinde, 5 μSv/saat ve daha yüksek olması durumunda acil durum ve afet yönetimi bilgilendirilmeli ve yüksek dozun nedeni ve risk oluşturan duruma karşı alınabilecek önlemler gözden geçirilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Türkçe’ye “Acil durum” olarak çevrilebilecek olan “Emergency” kavramı sözlükte “Ani olarak ortaya çıkan güç durum, yardım veya kurtarmayı gerektiren acil durum, beklenmeyen, öngörülemeyen olaylar kombinasyonu”(REDHOUSE Sözlüğü, 1997: 310; Webster’s Dictionary, 1990: 407) olarak açıklanmaktadır. Yönetim literatüründe ise “... beklenmeyen ve öngörülmeyen olaylar ...” şeklinde tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 5902 Sayılı “Afet ve Acil Durum Yönetimi Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun”da acil durum tanımı, “toplumun tamamının veya belli kesimlerinin normal hayat ve faaliyetlerini durduran veya kesintiye uğratan ve acil müdahaleyi gerektiren olayları ve bu olayların oluşturduğu kriz hali” olarak yapılmıştır (5902 Sayılı Kanun). Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Seviye 4- Yerel Sonuçları Olan Kaza: Kaza sonrası az miktarda radyoaktif madde salınımı gerçekleşmiştir. İnsan sağlığı ve çevre için azda olsa risk bulunur. Radyasyon kaynaklı en az bir ölüm gerçekleşmiştir. Önlem olarak yerel besin kontrolünden başka bir önlemin uygulanması beklenmez. Daha çok tesis içerisindekilerin etkilenmesi beklenen sınırlı miktarda radyasyon salınımı söz konusudur. Büyük miktarlarda salınımı engelleyen, bariyerler ve güvenlik önlemleri mevcuttur. Örnek olay; Japonya Tokaimura nükleer tesis kazası; tesiste kritik bir olayı kontrol altına almaya çalışan personel, radyasyondan etkilenmiş ve hayatını kaybetmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kriz yönetim merkezi tüm müdahale eylemlerinin yönetildiği komuta merkezidir. Bu merkezin sorumlulukları; Müdahale planlarını yapmak ve eylemlerinin çeşidine karar vermek, • Sivil halkı riskten korumak için eylemler geliştirmek, • Ek destek ve yardım talepleri için kaynak sağlamak, • Birlikte görev yapan müdahale ekiplerinin koordinasyonunu sağlamak, • Müdahale kurumları arası iletişim faaliyetleri sağlamak, • Halkı bilgilendirmek olarak sıralanabilir.

Yanıt Açıklaması: Acil durum hazırlık çalışmalarında belirlenmesi gereken hedefler; • Hazırlık çalışmaları, bir ülkenin ya da bölgenin karşı karşıya olduğu tüm acil durum risklerini kapsamalıdır. • Tanımlanmış olan risklere karşı, kırılganlıklar ve eksiklikler hazırlık sürecinde ortadan kaldırılmalıdır. • Hazırlık çalışmaları sırasında müdahale ekiplerinin kurumsal zayıflıkları iyileştirilmelidir. • Müdahale ekiplerinin acil durumlara karşı, sürekli hazır tutulmalıdır. • Çalışmalar, organizasyon içerisinde yer alacak tüm müdahale ekipleri ve diğer paydaşlarla koordinasyonu sağlamalıdır. • Acil durum hazırlık çalışmalarında, toplumun önemli bir paydaş olduğu unutulmamalı, toplum karşı karşıya olduğu riskler konusunda uyarılmalı ve sorumlulukları hatırlatılmalıdır. • Hazırlık çalışmaları karşı karşıya olunan risklerle ilgili, en kötü ve beklenmedik senaryoları da kapsamalıdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Afet faktörünü bünyesine entegre etmiş bir fizi­ki planlama aşağıdaki hedefleri planlama amaçları olarak kabul edecektir: (a) potansiyel afet tehlikesinin önlenmesi ya da azaltılması; (b) afet etkilerinin azaltılması; (c) ana afete bağlı olarak meydana gelen yangın, patlama, toprak kayması gibi ikincil afetlerin önlenmesi; (d) afet sonrası hızlı ve etkin kurtarma ve iyileştirme çalışmalarının kolaylaştırılması; (e) afet sonrası yeniden yerleşme ve yapılanma faaliyetlerinin kolaylaştırılması. Doğru cevap A’ dır.

Yanıt Açıklaması: Schramm’a göre, afet anı ve sonrasında gerçekleştirilen çalışmaların en etkin düzeyde gerçekleşebilmesi için dikkate alınması gereken hususlar şunlardır: a. Mevcut kurum ve kuruluşların tam kapasite ile çalıştırılması, yeni örgütlerin oluşturulması yoluna gidilmemesi b. Afetin türüne ve niteliğine göre değişik mekanizmaların oluşturulması ve mevcut sistemin bu mekanizmalar doğrultusunda çalışması c. Afet yönetimi faaliyetlerini yürütecek birim veya koordinasyon komitesinin başkanı karar verme yeteneği yüksek ve bölge yöneticilerinin benimseyeceği biri olmalı d. Afete ilişkin kurumsal düzenlemeler olabildiğince basit ve anlaşılır olmalı e. Afet sonrası gerçekleştirilecek çalışmalarda yoğunlaşma kısa ve orta vadeli hedeflere yoğunlaştırılmalı, anlık veya çok uzun vadeli hedeflerin gerçekleştirilmesine çalışılmamalı

Yanıt Açıklaması: Nateghi-A.’ya göre zarar azaltma stratejileri ana hatları ile iki kategoriye ayrılmaktadır (Nateghi-A., 2000: 205): a. Hazırlık: Erken uyarı sistemlerini geliştirmek, kriz planları hazırlamak ve afetlerde kurtarma hizmetlerinde kullanılacak kaynakları geliştirmek/artırmak. b. Önleme/zarar azaltma çalışmaları: Uzun vadede afet riskini ve afetten etkilenme ihtimalini (vulnerability) azaltmak ve bu çalışmaları kalıcı hale getirmek. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Paydaşların tanımı, acil durum yönetim ekibi ve müdahale sırasında destek sağlayacak kuruluşlar arasındaki ilk temasın kurulması anlamına gelir. Paydaşlar, acil durum yönetimine katkı sunacak kamu kurumları, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve toplum olarak sıralanabilir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Acidurum yönetiminde müdahale aşamasının faaliyetleri aşağıda ki gibidir. • Uyarı, • Durum değerlendirmesi, • Acil eylem planının devreye sokulması, • Gerekli ise tahliye, • Arama ve kurtarma çalışmaları. Bununla birlikte acil eylem planının oluşturulması acil durum yönetimi hazırlık aşamasında yapılması gereken bir faaliyettir. Dolayıısyla doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Nükleer tesislerin eylem planları, radyasyon salınımın engellenmesi, kontrol altında tutulması, özellikle çevre ve halk üzerindeki zararın azaltılması, olağandışı durumların ilgili kurumlara bildirimi, tesis çalışanlarının korunması, kurtarma ve acil sağlık hizmetlerinin planlanmasını kapsar. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğal afet türleri literatürde pek çok yazar tarafından sıralanmıştır. Bunlar; depremler, seller, çığlar, hortumlar (tornadoes), kasırgalar (hurricanes),toprak kaymaları (landslides), volkanik faaliyetler, sismik deniz dalgaları (tsunamies), kuraklık (drought) şeklinde sıralanabilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 7269-1051 sayılı Kanunun 3. maddesi, belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde yapılacak yapıları bu Yönetmelik hükümlerine uygun şekilde yaptır­mak, uygun yapılmayanları yıktırmak, Yönetmelik hükümlerine uygun şekilde inşa edilmiş yapılara iskân ruhsatı vermek görev, yetki ve sorumluluğu­nu belediyelere vermiştir. Doğru cevap E’ dir.