Temel Afet Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Yerel depremler, yakın depremler, bölgesel depremler ve uzak depremler uzaklıklarına göre isimlendirilmiş deprem türleridir. Tektonik depremler ise kökenlerine göre isimlendirilmiş deprem türlerinden biridir. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Dünyanın birçok noktasında son yıllarda mey­dana gelen büyük endüstriyel kazalar ağır çevresel, sosyal ve ekonomik olumsuzluklara yol açmış­tır. İtalyanın Seveso (İtalya, 1976) kasabasında gerçekleşen kaza sonucu yayılan zehirli kimyasal bulutu ve Bhopal’deki (Hindistan, 1984) toksik sızıntının oluşması, endüstriyel kaza tarihinde önemli vakalar arasında sayılabilir. 1976 yılındaki Seveso kazasının ardından, Avrupa Birliği (AB) , benzer kazaların önlenmesini ve kontrolünü amaç­layan Seveso Direktifini kabul etti. Direktif, mey­dana gelen büyük endüstriyel kazalardan çıkarılan dersler dikkate alınarak çeşitli aralıklarla güncellen­miştir.  AB’de, Seveso II Direktifi 1 Hazi­ran 2015 tarihine kadar yürürlükte kalmıştır. Bu tarihten itibaren Seveso III Direktifi uygulanmaya başlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Heyelan olarak tanımladığımız olgu Sübsidans (çökme) ve Sürünmeyi (krip) içermez.

Yanıt Açıklaması: Karışık / Çeşitli kazalar, ulaşım kazaları arasında değildir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C dir. Mal kaybı afetin yol açtığı doğrudan olumsuz etkilerin örneğidir.

Yanıt Açıklaması: Buna karşın ülkemizdeki özellikle Batı ve Doğu Karadeniz'de heyelan tehlikesi ve yaşanan ölümlerin oranı diğer bölge ve bölümlerin üzerindedir. Bu oranın ülke ortalamasının üstünde olmasının temel sebepleri;hazırlayıcıdoğal koşullar bakımından heyelan gelişimine imkan veren litolojik birimlerin ve yüksek topoğrafik eğim koşullarının varlığı ve tetikleyici bir faktör olan ani ve aşırı yağışların bölgedeki etkinliğidir.

Yanıt Açıklaması: Yamacın ya da şevin yüzeysel kısmının sürekli, fakat çok yavaş¸ yer değiştirmesine “Krip” ya da Sürünme denir. Burada hareket genellikle çok yavaştır. Toprakla örtülü yamaçlarda sürünme daima görülür. Eğrilmiş¸ ağaç gövdeleri, bükülmüş¸ çit sırıkları, telgraf direkleri, toprak üzerinde birikmiş¸ taşlar, kırılmış¸ ya da yer değiştirmiş¸ istinat duvarları ve temeller, yerlerini değiştirmiş¸ kara ve demir yolları vb. olaylar karakteristik belirtilerdir.

Yanıt Açıklaması: Afetlerde olayın değerlendirilmesinde dikkat edilmesi gereken modern yaklaşım süreci aşağıda yer almaktadır. Buna göre: Tarama - Temel veri tabanlarını ve elekt­ronik harita bilgilerini kullanarak sorunları belirlemek, Analiz – Öngörü ve bilgi teknolojisini kul­lanarak, sorunların özelliklerinin kök nede­nine inme, araştırarak çözümleme, Etki-Tepki - Yerel toplulukla birlikte ça­lışarak sorunları giderecek ve/veya etkisini azaltacak çözümleri geliştirmek, Değerlendirme – Önerilen çözümlerin işe yaraması halinde, bu olaydan ne ders alın­dığını belirlemek, geleceğe yönelik öğre­nilmiş dersler olarak stratejiler geliştirmek önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de 1950-2010 yılları arasında orman yangını afet sayılarının illere göre dağılımını gösteren haritayı düşündüğümüzde dağılımın en çok olduğu bölge Ege- Akdeniz bölgesidir.

Yanıt Açıklaması: Jeoloji: Dünyada heyelanların geliştiği alanlara bakıldığında bazı litolojik birimlerin heyelan gelişimine karşı daha duyarlı olduğu ortaya konulmuştur. Bu bakımdan jeolojik yapı ve doğal yamacı oluşturan malzeme veya malzemelerin özellikleri , kütle hareketlerini doğrudan denetlemektedir. İnsanın Etkisi: Hemen her zaman insan etkinliği sonucunda olan aşırı yüklenme tipik olarak malzemenin boşaltılması, doldurulması ya da yığılmasından kaynaklanır. Doğal koşullarda malzemenin yükü yamacı destekleyen taneler arasında sürtünme ile birlikte tanelerarası dokanaklarla taşınır. Aşırı yüklenmenin ortaya çıkardığı ek ağırlık sırayla kesme dayanımını azaltıp yamaç malzemesini zayıflatarak malzeme içindeki su basıncını artırır ve yamacın yenilmesine yani kütle hareketine neden olur. Bunun yanıra madencilik faaliyetleri, ocak ve galeri açma için gerçekleştirilen patlatmalar ile yol ve baraj yapımı için yapılan kazı çalışmaları da uzun veya kısa dönemlerde heyelana neden olan etkiler arasında gösterilebilir.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde heyelan dağılımına bakıldığında; heyelanların Orta Anadolu Platosu düzlükleri (İç Anadolu’nun düzlükleri), Mardin – Urfa platformu, Trakya Havzası ve Kars-Erzurum Platosunun düz kesimleri hariç ülkemizin hemen hemen tamamında heyelan tehlikesi yüksektir. Buna karşın bazı kesimlerin, özellikle Batı ve Doğu Karadeniz Bölümlerinin heyelan tehlikesi ve yaşanan ölümlerin oranı diğer bölge ve bölümlerin üzerindedir.

Yanıt Açıklaması: Tabloda Deprem'den etkilenen toplam afetzede sayısı en fazladır. (158.241 kişi)

Yanıt Açıklaması: Karstik bölgelerde eriyebilen kayaçların varlığına bağlı olarak zeminin üst kesiminin çökmesi sonucu oluşan obruklar çökme ve zemin oturmalarına örnektir.

Yanıt Açıklaması: Kütle hareketlerini önleyici çareler; 1-Yamaç topuğuna yük koyma, 2-Şevlerin korunması (örn. aşınmayı önlemek için şevlere yapılan çimento enjeksiyonları), 3- Şevlerin düzenlenmesi, (örn. yüzey sularının şev içine girmesini önleme), 4-Yeraltı sularını dışarı çıkarma (drenaj) ve 5- Zemin serleştirilmesi yoluyla boşluk suyu basıncının azaltıp ve kohezyonu arttırıp dengeyi sağlamaktır.

Yanıt Açıklaması: Endüstriyel tesislerde yangına sebep olan faktörler genellikle şu gruplandırma içerisinde toplanabilir. a. Yangınlardan korunma önlemlerinin alınmaması, b. Bilgisizlik, c. İhmal ve dikkatsizlik, d. Kazalar, e. Sıçrama, f. Sabotaj, g. Tabiat olayları.

Yanıt Açıklaması: Biyolojik: erozyon, orman yangınları ve salgın hastalıklar, böcek istilaları gibi çok çeşitli afetler biyolojiktir.

Yanıt Açıklaması: İtfaiye, arama ve kurtarma hizmetlerinin stan­dartlarını belirlemek Müdahale Dairesi Başkanlığı görevleri arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Binalar arasında bırakılan boşluğa derz adı verilmektedir. Depremde binaların çarpışmasını önlemek için bırakılan boşluk, deprem derzi olarak adlandırılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Artçı depremler büyük depremler olduktan sonra bir süre devam eden küçük depremlere verilen addır.

Yanıt Açıklaması: Bu yapı inşaat mühendislerinin zemindeki farklı oturma açısından oldukça önemli bir çalışma alanıdır.