Temel Afet Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Kuraklık akarsular için düşük akım demektir. Düşük akım dönemlerinde akarsudaki debi, hız ve derinlik normalden çok daha küçük değerlere alır. Bunun olumsuz ekolojik ve sosyo-ekonomik etkileri vardır. Örneğin, akarsudan su sağlama, akarsuda ulaşım, hidroelektrik üretimi, akarsuda balıkların ve diğer canlıların yaşamı, çevre estetiği olumsuz şekilde etkilenir. Akarsudaki erimiş¸ mad- de konsantrasyonu artar, endüstri, şehir ve sulama suyu dönüşleri de kaliteyi bozar. Akım hızının azalması akarsuyun havalandırma potansiyelini azaltır ve kirlenme tehlikesi artar

Yanıt Açıklaması: Harikan; Kuzey Atlantik Okyanusundaki, 64 deniz milinden (118 km/saatten) büyük hızla esen rüzgârda denizin köpükle beyazlaşıp görüş mesafesinin kısaldığı, 12 Bofor şiddetindeki havanın görüldüğü çok kuvvetli tropikal siklonik fırtınaların yerel adıdır.

Yanıt Açıklaması: Yara sarma afet risk yönetiminin temel unsurları arasında değildir.

Yanıt Açıklaması: Soğuk cisimler üzerinde su buharının kırağı noktası sıcaklığında doğrudan katılaşması sonucu meydana gelen, ince, kırılgan, iğne, pul, tüy veya yelpaze şeklinde beyaz buz kristallerinin görüldüğü buz örtüsüne Kırağı denir.

Yanıt Açıklaması: Yerkabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtikleri ortamları ve yer yüzeyini sarsma olayına deprem adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de hidro-meteorolojik afetlerin oluşum yüzdeleri (1940-2010) FIRTINA 29% SEL 27% DOLU 18% HEYELAN 9% DON 6% KUVVETLİ KAR 4% KURAKLIK 3% ÇIĞ 2% YILDIRIM 2% SİS 0% HORTUM 0%   Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Odak Noktası (Hiposantır) yerin içinde depremin enerjisinin ortaya çıktığı noktadır. Bu noktaya odak noktası veya iç merkez de denir. Gerçekte, enerjinin ortaya çıktığı bir nokta olmayıp bir alandır, fakat pratik uygulamalarda nokta olarak kabul edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Metal fırtına, bir hidro-meteorolojik fırtına türü değildir.

Yanıt Açıklaması: Dünya’da son 50 yılda görülen her 10 doğal afetten dokuzu şiddetli hava ve iklim olaylarından kaynaklanmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Teknolojik afetlerin alt türü olan endüstriyel kazalar sınıflandırmasında şunlar yer almaktadır: Kimyasal dökülme Çökme Patlama Yangın Gaz sızıntısı Zehirlenme Radyasyon Deprem, volkan patlaması ve kütle hareketi jeolojik afetler arasında yer alırken; dalga hareketi ise hidrolojik afetler arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kuraklık, dünya üzerindeki her iklim bölgesinde, hatta yağışlı alanlarda dahi, görülebilen iklimsel bir özelliktir. Doğal afetler içerisinde en karmaşık olanıdır ve diğer afetlere oranla çok daha fazla insanı etkiler. Kuraklık zamanla (yağış mevsiminin başlamasında gecikmeler, ürün büyüme mevsimi- yağış zamanının ilişkisi) ve yağışların tesirleri (yağış şiddeti, yağışlı gün sayısı) ile ilişkilidir. Yüksek sıcaklık, şiddetli rüzgâr ve düşük nem miktarı gibi diğer değişkenler de birçok bölgede kuraklıkta etkili olur. Kuraklık akarsular için düşük akım demektir.Düşük akım dönemlerinde akarsudaki debi, hız ve derinlik normalden çok daha küçük değerlere alır. Bunun olumsuz ekolojik ve sosyo-ekonomik etkileri vardır. Daha çok yağış miktarı olmak üzere meteorolojik ölçümler, diğer bir deyişle yağışların azlığı genel olarak kuraklığın ilk işareti olarak kabul edilir. Tarımsal kuraklık, meteorolojik kuraklıktan önce değil sonra oluşur. Böylece, tarım kuraklık tarafından etkilenen ilk ekonomik sektör olur. Yağışların akışa geçerek nehir ve göllerin su seviyeleri etkilemesi belli bir zaman alır. Bu nedenle, hidrolojik gözlemler kuraklığın ilk işaretlerinden sayılamaz.

Yanıt Açıklaması: Türkiye orman yangınları açısından Akdeniz ülkeleriyle benzer özelliklere sahiptir. Türkiye’de orman yangınları, özellikle yazı kurak subtropikal Akdeniz ikliminin etkili olduğu Akdeniz, Ege ve Marmara bölgelerinin büyük bölümünde görülür. Ayrıca, orta enlem nemli-ılıman iklim özelliklerine sahip olması nedeniyle Karadeniz Bölgesinda daha az orman yangını görülmesi beklenir. Bununla birlikte coğunlukla yarı kurak, kuru-yarı nemli ve yarı nemli iklim koşullarının egemen olduğu Türkiye’de, orman yangını her bölgede yer alan ormanlar için büyük bir risk ve ciddi bir tehlike oluşturur. Türkiye’de orman yangınları genellikle Mayıs ayında başlar ve Kasım ayı sonlarına kadar sürer. Bu durum Akdeniz iklim kuşağının özellikleri dikkate alındığında, Akdeniz ve Ege bölgeleri için doğruyken, Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde bu mevsimlerin dışında kalan aylarda da yangınlar görülebilir. Mevsimsel olarak orman yangınlarının oluştuğu yerler de farklılıklar gösterebiliyor. Örneğin kış aylarında Antalya, Mersin ve Trabzon gibi kıyı bölgelerinde rüzgarın fön etkisinde kalabilecek olan yerler ile birlikte Düzce en çok orman yangını görülen ilimizdir.

Yanıt Açıklaması: Erozyon, yeryüzündeki kayaçların ve diğer malzemenin su ve rüzgâr gibi dış etmenlerle dayanımlılıklarını kaybederek parçalanıp, yerinden koparılmaları veya çözünmeleri ile fiziksel ve kimyasal ayrışmaya uğraması, bulundukları yerden akarsu, yağmur, buz, rüzgâr veya dalgalar ile doğal yollardan taşınmasını içeren olaylar zinciridir.

Yanıt Açıklaması: Daha çok yağış miktarı olmak üzere meteorolojik ölçümler, diğer bir deyişle yağışların azlığı genel olarak kuraklığın ilk işareti olarak kabul edilir. Tarımsal kuraklık, meteorolojik kuraklıktan sonar oluşur. Böylece, tarım kuraklık tarafından etkilenen ilk ekonomik sektör olur. Yağışların akışa geçerek nehir ve göllerin su seviyeleri etkilemesi belli bir zaman alır. Bu nedenle, hidrolojik gözlemler kuraklığın ilk işaretlerinden sayılamaz. İçme ve kullanma su sıkıntıları ile birlikte tarımsal ve hidrolojik kuraklığın sonuçları zamanla sosyo-ekonomik kuraklık olarak kendini gösterir.

Yanıt Açıklaması: Olayın fiziksel büyüklüğü dışında kalanların hepsi insan faaliyetleri kökenlidir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Dünyadaki en önemli fay zonlarından ikisini; Amerikada bulunan San Andreas Fayı ve ülkemizde doğuda Karlıovadan başlayıp, Anadoluyu Karadeniz kıyısına paralel olarak kat ederek Marmara Denizi içerisine oradan da Ege Denizine ulaşan yaklaşık 1200 km. uzunluğunda Kuzey Anadolu Fayı oluşturur. Her ikisi de sağ yönlü doğrultu atımlı nitelikte olan bu faylar, oluşturdukları 7 ve üzerindeki büyüklüğe sahip depremler nedeniyle son derece yıkıcı özelliğe sahiptirler. Ülkemizin bir diğer önemli doğrultu atımlı fay zonu da doğu bölgemizde yine Karlıova’dan başlayarak Elazığ, Adıyaman, Maraş ve Hatay üzerinden geçen yaklaşık 700 km. Uzunluğundaki sol yönlü Doğu Anadolu Fayıdır. Bu fay üzerinde de özellikle tarihsel dönemde büyük yıkıcı depremlerin olduğu belirlenmiştir. Ege bölgesinin iç kesimlerinde gelişen büyük akarsu vadileri ve bu vadiler arasında yer alan faylarla sınırlandırılmış yüksek sırtlar ile kıyılardaki koy-körfez ve aralarındaki yarım adalar, gerilme rejimi altında gelişen Horst-Graben Sisteminin bir ürünüdürler. Normal faylarla sınırlanmış bu alanlar ülkemizin Ege Çöküntü Fay Sistemini oluşturmaktadır. Diğer ifade ile Ege Çöküntü Fayları normal faylardan meydana gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: EM-DAT (Emergency Events Database) Afet Veri Tabanı GSMH Gayrisafi milli hasıla WHO dünya sağlık örgütü AFAD Afet ve acil durum yönetimi CRED Afetler Epidemiyolojisi  Araştırma Merkezi

Yanıt Açıklaması: Can kaybı, yaralanmalar, mal kaybı veya tarım alanlarının zarar görmesi gibi fiziki etkiler, hemen afetle birlikte ortaya çıkar ve bunlar afetin doğrudan etkisi diye isimlendirilir. Dolayısıyla "B" seçeneğinde verilen etki, doğrudan etkiler arasındadır. Diğer seçeneklerde verilen etkiler ise, ikincil etkiler arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Odak Noktası (Hiposantır) yerin içinde depremin enerjisinin ortaya çıktığı noktadır. Bu noktaya odak noktası veya iç merkez de denir. doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ani gelişen doğa kaynaklı afetler (Deprem, Sel, Toprak kayması (Heyelan), Kaya düşmesi, Çığ, Fırtına, Hortum, Volkan, Yangın vb.) • Yavaş gelişen doğa kaynaklı afetler (Erozyon ve Çölleşme, Kuraklık, Küresel ısınma ve İklim değişikliği, Kıtlık, Açlık, Şiddetli soğuklar, vb.) Doğru yanıt A