Kentler, Planlama ve Afet Risk Yönetimi

Yanıt Açıklaması: Keleş, yasa ve ilgili yönetmeliklerde yer alan plan türlerini şu ana başlıklar altında toplamaktadır: 3194 Sayılı İmar Kanunu Bölge Planı Çevre Düzeni Planı İmar Planı Nazım İmar Planı Uygulama İmar Planı. I. ve V. seçenekler ise Mekânsal Planlar Yönetmeliği’nde yer almıştır.

Yanıt Açıklaması: Kentsel yoksulluğun giderilmesi, toplumsal ve mekânsal bölünmenin ortadan kaldırılması, toplumsal ve mekânsal bütünleşmenin sağlanması, ortak mekânsal düzenlerin yaratılması, kentsel hizmetlere eşitsiz erişimi sorunlarının çözülmesi, kamusal ortak mekânların geliştirilmesi kentsel planlama ve tasarımın başlıca konularıdır.

Yanıt Açıklaması: Afet riski taşıyan alanların, risk derecelerine göre haritalanması, özellikle eşik analizlerinde kullanılması amacıyla plan çalışmalarında büyük önem taşır. Doğal afetlere ilişkin deprem fay hatları, heyelan riskli alanlar, aktif yanardağlar, taşkın riskli alanlar ve benzeri risk alanları mutlaka haritalandırılmalıdır. Eşik analizlerinde bunlara ek olarak risklerle birebir ilintili ve onların etkisini artıracak diğer etmenler de gösterilmelidir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Plan kararlarıyla yönlendirilen, var olan ya da yeni yapılacak binalara ve bu binaların kendi arasındaki ilişkilere ilişkin olarak geliştirilen kararlar sonucunda ortaya çıkan bina yapım sürecine yapılaşma adı verilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İşleme girecek değişkenleri oluşturan veriler özniteliksel olarak birbirinden çok farklıdır. Hesaplama ve sonrasındaki yorumlamalarda kolaylık sağlaması açısından birbirinden çok farklı aralıklarda değer alabilen verileri aynı düzlemde ifade etmek doğru olacaktır. Bunun için istatistiksel normalleştirme kullanılabilir. Bu işlemde tüm değişken değerleri aynı aralığa, örneğin 0 ile 1 değerleri arasına ya da -1 ile 1 değerleri arasına, getirilir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Her yaştan katılımcının olabileceği bir anket çalışmasında 10 yıllık dönemler halinde veri birleştirilerek 0-10, 11-20, 21-30, 31-40, 41-50, 51-60, 60 ve üzeri, şeklinde 7 gruba indirgenmesi işlemi verilerin analize hazır edilmesi yöntemlerinden dönüştürme işlemine örnek olarak verilebilir. Yine ekonomik faaliyet değişkeni üzerinden bir sınıflamaya gidilip imalat, tarım, inşaat, maden, bilgi ve iletişim, eğitim, idari hizmetler gibi her birinin içinde pek çok alt sektörü barındıran bir veri birleştirme işlemi dönüştürmeye örnektir.

Yanıt Açıklaması: Üst ölçek planlarda idari merkezler noktasal ifade bulurken alt ölçeklerde merkezler kapladıkları alanlar ile gösterilir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Plan gösterimleri; sınır, sembol, tarama ve renklerle ifade edilir. Tüm ifadeler Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenmiştir. Böylece planlar gösterimleri standartlaştırılmış ve planlar arasında bir dil birliği sağlanmış olur.

Yanıt Açıklaması: Atmosfere salınan karbondioksit gibi sera etkisi yaratan gazların, yer kabuğu ve denizlerin ortalama sıcaklıklarında artışa neden olması olarak tanımlanabilecek küresel ısınmadır.

Yanıt Açıklaması: İnsanların yoğun ve kalabalık kent merkezlerinde yaşamak yerine, kentin dışında devletten de destek alarak düşük maliyetlerle sahip olabilecekleri müstakil konutlarda yaşamayı tercih etmeleri olmuştur. Böylelikle kitlesel tüketim için de imkânlar oluşmaya başlamıştır. Elektrik bütün evlere ulaşırken, yaşam alanları büyümüştür. İlk yörekentler oluşurken telefon, buzdolabı, çamaşır makinesi gibi ürünlerin evlerde bulunması olağan hale gelmiş, araba lüks olmaktan çıkıp herkesin erişebileceği bir meta olmuştur. Yörekent genellikle konut alanı niteliğinde olan, şehir merkezinden uzakta veya sınırlarına yakın yerlerde bulunan şehir yöresi, banliyö, olarak tanımlanabilir.

Yanıt Açıklaması: Her şeyden önce üst ölçekli planlama alt ölçek- li planlara dayanak oluşturacak genel bölgeleme, yönlenme esaslarını ve ilkelerini belirlemelidir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Eylem planı: Planların hayata geçirilmesine yönelik olarak dönüşüm, uygulama, altyapı gibi birbiriyle bağlantılı iş ve eylemlerin kurum, kuruluş ve diğer paydaşların, bütçe, zaman, insan kaynağı ve kurumsal kapasitelerinin belirlendiği ve ilgili kurum ve kuruluşlar ile işbirliği içinde gerektiğinde idarelerce hazırlanan planlardır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Diğer pek çok ülkeden önce gerçekleşen İngiliz burjuva devrimi, bu ülkeye ticari avantajlar sağlamış, ülke içindeki sermaye dolaşımını ve birikimini hızlandırmıştır. Bu gelişmeler bir yandan üretimin artmasını ve üretim maliyetlerinin düşürülmesini gerekli kılarken diğer yandan kentler arası rekabeti de arttırmıştır. Bu durum endüstri devriminin İngiltere’de başlamasını da mümkün kılmıştır. İngiltere’de 1760-1850 yılları arasında yaşanan endüstri devrimi, diğer Avrupa ülkeleri ve ABD’de gecikmeyle gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kent planlama süreçlerle, niceliklerle, standartlarla, bölgelemelerle, kentlerin genel yapısı ve bütünün bağlamı ile ilgilenirken kentin tasarımı öncelikle kamusal mekânların biçimlerine, kentsel dokuya, kentsel biçimlerin düzenine ve niteliğine yoğunlaşır. Buna karşın, kent planlama, doğru yerde doğru arazi kullanımının belirlenmesiyle sınırlı değildir; kuşkusuz bu önemli bir problemdir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kimi zaman “şehir” ve “kent “kavramlarının farklı olduğu öne sürülmektedir ancak “şehir” kelimesi Farsça olup Türkçe karşılığı “kent”tir.

Yanıt Açıklaması: Mimarlık ve mühendislikte öngörülen tasarıları oluşturma sürecinin somut ürünleri nasıl “proje” olarak adlandırılıyorsa, şehir ve bölge planlamada planlamanın somut ürünlerine “plan” adı verilmektedir. Bu plan belgelerinin Türkiye’de en bilinen örnekleri imar planlarıdır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Yüksek maliyetli riskler olarak tanımlanabilecek riskler de beraberinde telafi edilemez hasarlar getiren risklerdir. Uzun vadede sonuçları bilinemediği ve değerlendirilemediği için bu riskler karşısında çözüm üretilmesi neredeyse imkânsızdır. Örnek vermek gerekirse 1986 yılında yaşanan Çernobil Nükleer felaketinin uzun vadeli sonuçları hala tam olarak hesaplanamamıştır. Benzer durumun İngiltere’deki deli dana hastalığı, 2. Dünya savaşı sırasında Japonya’ya atılan atom bombası küresel ısınma, kuş gribi ve benzeri olaylar için de geçerli olduğu söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: Uzun vadede sonuçları bilinemediği ve değerlendirilemediği için bazı  riskler karşısında çözüm üretilmesi neredeyse imkânsızdır. Örnek vermek gerekirse 1986 yılında yaşanan Çernobil Nükleer felaketinin uzun vadeli sonuçları hala tam olarak hesaplanamamıştır. Benzer durumun İngiltere’deki deli dana hastalığı, 2. Dünya savaşı sırasında Japonya’ya atılan atom bombası, küresel ısınma, kuş gribi ve benzeri olaylar için de geçerli olduğu söylenebilir..

Yanıt Açıklaması: Eylem planı : Planların hayata geçirilmesine yönelik olarak dönüşüm, uygulama, altyapı gibi birbiriyle bağlantılı iş ve eylemlerin kurum, kuruluş ve diğer paydaşların, bütçe, zaman, insan kaynağı ve kurumsal kapasitelerinin belirlendiği ve ilgili kurum ve kuruluşlar ile işbirliği içinde gerektiğinde idarelerce hazırlanan planlardır.

Yanıt Açıklaması: Yörekent genellikle konut alanı niteliğinde olan, şehir merkezinden uzakta veya sınırlarına yakın yerlerde bulunan şehir yöresi, banliyö, olarak tanımlanabilir. Doğru cevap D seçeneğidir.