Kentler, Planlama ve Afet Risk Yönetimi

Yanıt Açıklaması: Karbondioksitten sonraki en önemli sera gazı, metan gazıdır. Kentsel alanlarda metan emisyonlarının birincil kaynağı ise katı atık depolama alanlarıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Takip eden süreçte ise meydana gelen yangınlarla mücadele için “Tulumbacı Ocağı” (Eğilmezer 2010) gibi teşkilatların kurulması

Yanıt Açıklaması: Deprem veya yer sarsıntısı, tektonik kuvvetlerin etkisi ile yer kabuğunun zayıf olduğu yerden kırılması sonucunda ani olarak ortaya çıkan birikmiş enerjinin dalgalar halinde yayılarak (Resim 5.4) geçtiği ortamları kuvvetle sarsması olayıdır (TAU 2007, KOERI 2017). Bu sarsıntıya mümkün olan az hasarla dayanabilen ve ayakta kalabilen varlıklar, alt ve üstyapılar ve kullanımlar olduğu sürece can ve mal kaybını azaltmak mümkün olacaktır. Dolayısıyla, bir alandaki olası deprem tehlikesinin ortaya konulması önemli bir gerekliliktir.

Yanıt Açıklaması: sürdürülebilir kent, düşük karbonlu kent, akıllı kent, ve dayanıklı kent kategorilerinin küresel çevre sorunları ve bunlardan kaynaklanan kentsel riskler ile doğrudan ilişkili oldukları değerlendirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Akılcılık ve Sanatsallık, Kent planlama bilimsel temele sahip olması gerektiği ölçüde sanatsal da bir etkinliktir. Bu nedenle kent planlama ve kentin tasarımı iç içe geçen etkinliklerdir. Kent planlama güzel kenti yaratmalı, kamusallığı ve kent yaşamını geliştirmelidir.

Yanıt Açıklaması: Dayanıklı kent kavramı, sosyo-ekonomik ve politik bir sistem olan kentin, beklenmedik ve öngörülemeyen bir durum söz konusu olduğunda hızlı bir biçimde eski haline dönecek esnekliğe ve dirence sahip olmasının altını çizmektedir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de sel veya taşkın tehlikesi en yüksek il ortalama 3.5 ile İzmirdir. Ardından gelen iller ile sırasıyla Rize ve Kahramanmaraş'tır.

Yanıt Açıklaması: Niğde ve Konya 4., Nevşehir ve Yozgat da 3. derece deprem bölgesinde bulunur. Karaman ise 5. derece deprem bölgesindedir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Mimari uygulama Planı Şehir ve Bölge planlama ölçeğinde kullanılmaz. Bina tasarım ölçeğidir.

Yanıt Açıklaması: Afet öncesinde yapılacak yatırımlarla afet risklerini azaltmanın afet sonrası zararlarını da azaltacağının kabul görmesi üzerine 1990-2000 yılları BM tarafından ‘Doğal Afetleri Azaltma Uluslararası On Yılı (UN-International Decade for Natural Disaster Reduction, UNISDR)’ ilan edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kent planlama kentsel sistem içinde, bölge planlama ise bölge düzeyinde kamusal malların ve kaynakların üretimi ve dağıtımına yönelik uzun erimli mekânsal düzenlemelerle ilgilidir. İster bölge isterse kent düzeyinde olsun mekânın planlanması ve farklı siyasaların “mekânsal eşgüdümü” kent ve bölge planlamanın esas konusudur

Yanıt Açıklaması: Sürdürülebilir kent: a. Herkese yetecek düzeyde iş olanakları ile temel yaşamsal gereksinimlerin rahatlıkla karşılanmasına yetecek bir gelir düzeyi sunan güçlü bir ekonomiye, b. Adil gelir ve kaynak dağılımının yanı sıra ekonomik olanaklar ile kentsel toplumsal hizmetlerden yararlanmada toplumun tüm kesimlerine eşit fırsatlar sunan siyasal ve yönetsel bir yapıya, c. Kent içindeki ve yakın çevresindeki doğal ve çevresel değerleri etkin bir biçimde koruyan, ekolojik ve karbon ayak izi düşük, havası, toprağı ve suyu temiz bir kentsel yaşam ortamına sahip olan bir yerdir

Yanıt Açıklaması: Üye ülke olarak Türkiye’nin de gerçekleştirmeyi taahhüt ettiği HÇEP’te tanımlanan ‘öncelikli eylem alanları’ kısaca aşağıdaki gibi özetlenmektedir (UNISDR, 2015): Afet risklerini azaltma konusunu, uygulamaya yönelik güçlü kurumsal bir temel oluşturmakla, ulusal ve yerel bir öncelik olarak garanti altına almak Afet risklerini belirlemek, değerlendirmek ve izlemek, erken uyarı sistemlerini iyileştirmek; Her düzeyde bir ‘dirençlilik’ ve ‘güvenlik’ kültürünü inşa edebilmek için bilgi, buluşçuluk ve eğitimi kullanmak; Temeli teşkil eden risk faktörlerini azaltmak; Her düzeyde etkin müdahale yapabilmek için afete hazırlıklı olmayı güçlendirme.

Yanıt Açıklaması: İyileştirme planlaması, daha çok afet sonrasında ‘yara sarma’ yaklaşımı olarak da adlandırılabilecek bir planlama türüdür. Orta ve uzun vadedeki eylemleri planlayarak afetten etkilenmiş toplulukların en kısa sürede eskisine göre daha güvenli biçimde dönebilmesini amaçlar. Verilen tanım iyileştirme planlamasına aittir. Dolayısıyla doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bir topluluk, sistem ya da varlıkların bir tehlikenin zarar verici etkilerine hassas hale getiren vasıflar ve içinde bulunduğu koşullar zarargörebilirlik olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Dayanıklı kent diğer kent kategorilerine kıyasla, kentsel tehlikeler ve risk olgusunun özel bir boyutuna odaklanmak yerine, risk olgusuna içkin olan belirsizliklere ve beklenmedik durumlara vurgu yapmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Örneğin; 1755 yılında Portekiz’in Lizbon kenti büyük bir deprem ile sarsılmıştır. O dönemin parlayan, yıldız kentleri arasında olan ve Avrupa’nın dünyaya açıldığı çok önemli bir liman ve ticaret kenti olan Lizbon’da yaşanan deprem, arkasından ortaya çıkan tsunami ve yangın gibi ikincil afetler neticesinde binlerce insan hayatını kaybetmiş ve Lizbon şehri büyük ölçüde hasar görmüştür.

Yanıt Açıklaması: Varlığı bir toplumun direnç ve dayanıklılığında doğrudan etkili olan, mevcut beceri ve kaynaklarını kullanarak afet ya da risklerin kötü koşullarını yönetme kabiliyetine ise başa çıkabilme kapasitesi denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ülkemiz de 1970-2012 yılları arasındaki gerçekleşen toplam 5434 afet olayı incelendiğinde orman yangınları birinci sırayı oluştururken sel/ su baskınları ile diğer hise ikinci sırada yer almaktadırlar. Ancak yaşanan afetler içinde depremden etkilenen afetzedelerin sayısı % 55 ile en büyük payı oluşturmaktadır. Can ve mal kayıplarının fazla olduğu ikinci afet ise sel/su baskınları olarak gözlenmektedir. 1955 – 2015 yılları arasında Devlet Su İşleri’nin (bundan böyle DSİ) kayıtlarına göre son 60 yıldır yılda ortalama 43 sel/su baskını olayı meydana gelmekte, 42 bin hektar alan su altında kalmakta ve yılda ortalama 25 kişi hayatını kaybetmektedir.

Yanıt Açıklaması: İçişleri Bakanlığı’na bağlı Afet ve Acil Durum Başkanlığı (AFAD) afetler ve acil durumlarla ilgili her türlü konuda sorumluluğu bugün elinde bulundurmaktadır.